etyka prototeoria.txt

Patryk Kaczmarek, Etyka (szkic 1, stary)

- stary dokument, w skrajnie minimalnym stopniu poprawiany od 2013 (z

roznych powodow)

- mniej wiecej 2006-2013

- "..." - cytat, zdarzaja sie pomylki

- "!" - wazne, pelno niescislosci i bledow

- "=" - wazne, pelno niescislosci i bledow

- "*" - wazne, pelno niescislosci i bledow

- "~" - mniej-wiecej, nie do konca, pelno niescislosci i bledow

- szkic

- niejasnosc za niejasnoscia

0 osob 1 osoba 2 osoby i tak dalej

a prawo logiki jest jakos uzasadnione

abdukcja

ale co wlasciwie uzasadniamy - racjonalny ruch czy intencje kogos czy ...

chodzi o znaczenie slowa dobry i innych

co jesli brak uzasadnienia

co jesli uzasadnienie

cos jak uzasadnienie smaku

czezowski

czy cokolwiek mozemy uzasadnic normalna rzecz z dyskursu, prawda

matematyczna, jakis fakt naukowy

czy da sie uza

czy taka racjonalnosc zakladaja chocby implicite rzeczy uchodzace za

uzasadnione

czy to co uzasadniamy musi byc prawdziwe

czy w ogole uzasadnienie

dlaczego nie ma zgody

do spoleczenstwa do innych

egoizm

ja zyje jaka stad etyka i czy w ogole

jak da sie uza

jakies uzasadnienie, jakie konkretne

musimy dzialac

Nieistnienie jakichkolwiek intersubiektywnych obserwacji, które mogłyby

potwierdzać lub obalać twierdzenia etyki

pierwotna intuicja tego co dobre

powiedzmy ze nic czy wiekszosc nie ma uzasadnienia

preferencje

problem polityczny jak do uzasadnienia

spoleczny konstrukt zaprogramowanie

sprawiedliwosc na przykladzie 2 osob

tak jest - uzasadnienia nie znamy - ale ogolnie jest mozliwe inne

mozliwosci

transcendental For example, we have to believe that we are free when we

perform an action; thus belief in freedom is a necessary condition of the

possibility of action

ufundowanie nauki

uprawomocnic ufundowac ugruntowac normatywnosc

uzasadnienie dla wszystko prawie zaden parzysty itp

uzasadnienie do zasady uzyte

uzasadnienie eksperci daj przyklad czemu czasem jest a czasem nie

uzasadnienie zasady wola wiekszosci

uzasadnij uzasadnienie i tak dalej

w jaki sposob poznajemy i uzasadniamy wartosc moralna czynu

zajecie sie uzasadnieniem czy racjonalne moze nie byc nawet jak jakies

uzasadnienie jest

Uwazam za prawdziwa teze, ze Szczęście wzrasta wolniej niż dobra, które

są jego źródłem (i takoż mutatis mutandis z przykrością?)?

Czy jednak mam analizowac tego typu sprawy (malo istotne)?

~~Lepiej jest coś posiadać i to stracić czy nie mieć tego nigdy? Skoro

rozwiązanie jest uzależnione od odczuć podmiotów moralnych (od ilości

PF), to analizujemy dwie kontrfaktyczne sytuacje i pytamy gdzie jest

więcej pozytywnej wartości (lub też stosujemy inne metody). Potoczne

doświadczenie uczy nas, że często wolelibyśmy nie mieć czegoś nigdy niż

mieć to i stracić. Patrząc jednak na sprawę z innej perspektywy, w

pierwszym przypadku choć przez jakiś okres to coś mieliśmy, a w drugim

przypadku nie mieliśmy tego nigdy, więc powinniśmy być zadowoleni z

takiego obrotu sprawy, który spowoduje, że to coś będziemy mieć choćby

przed pewien okres. To popularny wątek np. w literaturze. ~~Podobnie

rzecz ma się z naszym życiem w przypadku lęku przed śmiercią. Czy

rozwiązaniem jest zmiana swojej własnej postawy? Na ile możemy

manipulować naszym stosunkiem do zdarzeń, które nas dotykają? Czy

istnieje tu jakaś strategia optymalna? Buddyzm, zen, stoicyzm,

epikureizm, sceptycyzm etyczny, współczesne ruchy

antykonsumpcjonistyczne, ...

czy zaprzepaszczenie pracy calego zycia jest dla mnie zle jesli nigdy sie

o nim nie dowiem (dobre, dobre - ciagnac dalej)

wg teorii sukcesu np. niezaspokojenie pragnienia bedzie dla mnie gorsze,

nawet jesli wierze, ze zostalo spelnione. hedonizm - nie.

pragnienie, a dowiedz sie, ze pragnienie zostalo zostalo zaspoko

Czy po zaspokojeniu jednych pragnień zaraz pojawiają się następne? Jak

dokładnie to przebiega? Czy należy coś z tym robić czy nie?

Ewentualne propozycje:

- spełnianie jak największej liczby pragnień, aby w końcu jednak się

"uspokoić" (być może jest tak, że pragnień ma się bardzo dużo, ale w

końcu następne się nie pojawiają lub pojawiają się, ale nie są tak samo

kuszące)

- wyrobienie w sobie postawy neutralności wobec zdarzeń, które nas

dotykają na co dzień

W jaki sposób ustalić optymalną postawę? Czy można ją uprawomocnić? Czy

powinien mieć taką samą?

Czy zło umożliwia istnienie dobra? Co to dokładnie miałoby znaczyć? Czy

doznawanie ~~cierpienia jest potrzebne do osiągnięcia ~~szczęścia? Na

czym to miałoby polegać?

=="Nie może zaznać szczęścia, kto nie zazna przeciwności” - trudno byłoby

to sprawdzić, bo chyba nie ma takiego podmiotu moralnego, który by nie

zaznał przeciwności.

Dlaczego moją główną tezą w tym dokumencie jest "zasada użyteczności

(czyli konkretnie to a to) jest prawdziwa", a nie "zasada użyteczności

(czyli konkretnie to a to) jest słuszna/użyteczna/dobra". Przecież moją

tezą jest także, że "działanie należy oceniać z punktu widzenia

słuszności/użyteczności/dobra-do-którego-prowadzi, a nie z punktu

widzenia prawdziwości", a niewątpliwie przyjęcie lub nieprzyjęcie zasady

użyteczności to działania.

Tak więc dlaczego? ~~Ponieważ przynajmniej w niektórych przypadkach

dojście do prawdy jest warunkiem tego, aby móc w ogóle wiedzieć co jest

dobre/użyteczne. Sprawa jest jednak skomplikowana i wymaga namysłu. To

pogląd na teraz.

Prymat dobra nad prawdą wyraźnie widoczny jest np. w komunikacji smsowej.

[...] Możemy tu mówić o zarządzaniu przyjemnością i przykrością

([pozytywnymi i negatywnymi] odczuciami).

Coś jest dobre dlatego, że istnieją byty doznające (tj. podmioty

moralne). To, co dobre jest dobrem dla kogoś. Nie ma żadnego innego dobra

poza użytecznością (czyli poza dobrem dla kogoś). Gdyby na świecie nie

było bytów doznających, nie byłoby niczego dobrego?

"Czy cokolwiek może być naprawdę dobre, jeśli nie powoduje żadnej zmiany

- bezpośredniej lub pośredniej, rzeczywistej lub potencjalnej - w

świadomości jakiejkolwiek istoty?" Raczej nie, nie może.

To, co dobre (pozytywne odczucia) jest czymś innym niż to, co ludzie

preferują czy też czego pożądają (choć możliwa jest koincydencja),

ponieważ ludzie mogą się mylić co do tego, co jest dla nich najlepsze (a

także co do tego, co w ogóle jest dla nich dobre i złe). Pytanie jednak

czy możemy wiedzieć co jest dla nich najlepsze.

! Wydaje mi się, że preferencje ludzi to dość dobre kryterium tego, co

dla nich dobre, ale nie jest ono adekwatne.

Możemy utożsamić to, co dobre np. z tym, co jest idealną preferencją,

idealnym pożądaniem czy też arete, ale to utożsamienie jest

bezwartościowe poznawczo (choć być może jest dobrym środkiem dydaktycznym

dla osób, które mają problemy z wyobrażeniem sobie czym mogłoby być

dobro).

==czy można racjonalnie rozprawiać o celach? czy można racjonalnie

rozprawiać o środkach do celów?

==Nie zgadzamy się z następującym poglądem Narvesona (można uzasadnić).

Chyba, że będzie tak w ramach procedury decyzyjnej – tego nie możemy

wykluczyć. Narveson: "utylitaryzm nie jest zainteresowany tym, aby z

Sokratesa uczynić głupca, ale również nie jest zainteresowany tym, aby z

głupca uczynić Sokratesa” oraz "celem utylitarystycznego działania jest

umożliwienie najpełniejszej realizacji celów, interesujących obydwu,

czyli ostatecznym kryterium tego, co jest dobre dla jednostki jest jej

własny pogląd”.

Ogólnie i upraszczając wydaje mi się, że deontologia w stylu kantowskim i

utylitaryzm to dwa różne podejścia do etyki. Kant skupiał się bardziej na

dobrej woli czy też na wymiarze "doskonałości" czynów, a utylitaryzm

skupiał i skupia się na słuszności (racjonalności, najlepszym posunięciu

w grze) czynu i te dwa podejścia niekoniecznie sobie przeczą, bo mowa tu

tak naprawdę o dwóch różnych sprawach. Tylko wsadzenie i jednego, i

drugiego do worka "etyka normatywna" sprawia, że te koncepcje jawią się

jako konkurujące ze sobą.

! W utylitaryzmie chodzi o to, aby pozytywnych odczuć było jak najwięcej.

To jednak nie jest tak prosta teza, jak może się wydawać na pierwszy rzut

oka. Pierwszy lepszy problem: czym miałyby być pozytywne odczucia u

naszych następców ewolucyjnych? Czy to, jak używamy orzeczników

etycznych, nie zakłada pewnego ugruntowania w aktualnie istniejących

bytach? Jakiego dokładnie rodzaju to ugruntowanie i jaki ma zasięg? Skąd

np. mielibyśmy wiedzieć czym będą pozytywne odczucia u naszych następców

ewolucyjnych? Tę jakość być może moglibyśmy przyjąć do wiadomości (ale na

jakiej podstawie?), ale jak mielibyśmy jej doświadczyć? „Jak to jest być

nietoperzem”?

! Podmioty moralne mogą się mylić co do tego, co jest dla nich dobre. Z

wielu powodów. To, co jest dobre zależy ~~od tego, co dzieje się w ich

organizmach, ale co do zasady nie zależy od ich opinii.

Z ciekawości: co dokładnie o tym, co dobre i słuszne powie mi moja własna

(Iks Iksa) introspekcja czy opinia? Jak te ustalenia będą się miały do

tego, że za dobre uznaliśmy pozytywne odczucia? Zanalizuj konkretne czyny

i to, jakie są Twoje odczucia dotyczące tego, co powinniśmy uznać za

dobre.

Frege: "bycie prawdziwym jest czymś innym niż bycie uważanym za prawdziwe

[...]. Nie ma żadnej sprzeczności w tym, że coś, co wszyscy uważają za

fałszywe [...] jest prawdziwe. Bycie prawdziwym jest niezależne od

uznawania za prawdziwe przez kogokolwiek."

Odnieś do dobra.

! ~~Trzeba znajdować pozytywne rozwiązania. Wszyscy, którzy w etyce

proponują tylko krytykę, powinni wskazać doktrynę, które według nich jest

prawdziwa?

"Jeżeli jestem stoikiem, to dobra, których nie mogę posiąść przestają być

dla mnie dobrami, a stąd już bardzo blisko pokusa żeby zaprzeczyć, że są

one dobrami w ogóle."

Nawet Arystyp nie był skrajnym "hedonistą", gdyż uważał, że przyjemności

powinny być okiełznane przez rozum.

Nazwę "hedonizm" na określenie tego typu koncepcji, jaką głosimy, należy

więc być może odczarować albo użyć innej. O tym jak powinniśmy zadziałać

powie nam oczywiście zasada.

! Komentarz co do tego: "czy nie byłbym skłonny wydatkować żadnej energii

po to, by zapewnić sobie ważne miejsce w historii ludzkości - mimo, że za

życia nie przysporzyłoby mi to przyjemności?" w kontekście: jak jest, a

jak być powinno.

W etyce liczą się konsekwencje, a nie np. intencje (chyba, że wpływają na

konsekwencje).

Hipoteza: ludzie samooszukują się jeśli chodzi o ilość pozytywnych i

negatywnych odczuć, jakich doznają. Jak bardzo i w jaki sposób? Co w

związku z tym? Jak to ma się do tego, że musimy (?) dysponować

konkretnymi i najlepiej prawdziwymi liczbami, gdy będziemy przeprowadzać

rachunek użyteczności lub coś podobnego do rachunku użyteczności?

! ~~Skoro liczą się tak naprawdę pozytywne odczucia, to chemia staje się

drugorzędna (nie liczy się konfiguracja bytów w umysłach [zakładając, że

wszystkie byty odczuwające mają umysł i że wartość może być tylko w

bytach odczuwających]), a pierwszorzędna jest siła subiektywnych odczuć

(choć nie wiem, czy zmierzyć ich nie da się wyłącznie obiektywnie, tj.

"badając chemię" właśnie). Nie jest jednak wykluczone, że ta sama chemia

działa na każdego w ten sposób, że odczuwa to samo. Tak czy siak dobrze

byłoby poznać chemię, aby wiedzieć jak można sprawić, aby byty

odczuwające przerzuciły się na inne rzeczy (zmieniły

pożądania/preferencje), aby mogły doznać więcej pozytywnych wartości (o

ile byłoby to w ogóle słuszne). Liczyć dobro powinniśmy jednak w sposób

obiektywny, a nie pytając byty odczuwające (aby nie było nadużyć -

zresztą nie wiem czy przez pytanie bytów, moglibyśmy wartość autoteliczną

sprowadzić do jednego mianownika - już w przypadku posłużenia się metodą

"badamy chemię" jest to dość dyskusyjne). Chyba, że w ramach poziomu

drugiego (praktyki, procedury decyzyjnej) z uwagi na obiektywne

ograniczenia (wtedy jednak staniemy przed problemem jak to uzasadnić).

"Przyjemność czerpana ze spędzenia w zimie miesiąca urlopu na Florydzie

jest większą wartością samą w sobie niż wiedza, którą zyskuje się

czytając fragment biografii Lincolna, dotyczący 22. roku jego życia -

skąd to wiemy? Załóżmy, że próbujemy podać ścisłą liczbę godzin owego

urlopu, która jest równa co do wartości takiej wiedzy. A czy potrafimy

wskazać ściśle wielkość szansy miesięcznego urlopu na Florydzie, która

byłaby dokładnie równa co do wartości fragmentowi wiedzy o Lincolnie?"

(czy tu aby nie ma odpowiedzi na pytanie czy przyjemność jest dyskretna?)

- książka Brandta

"An x is right iff there is no alternative x which leads to a better

outcome than it does.

Given that there is a unique right x (as we have been assuming for the

sake of brevity), we can phrase this succinctly as:

The right x is the x which would lead to the best outcome.

For example: The right climate is the climate which would lead to the

best outcome.

The right x for y to z is the x whose being z-ed by y would lead to the

best outcome.

We shall understand the x’s to be limited to those x’s that y can z.

These shall make up the alternative set of x’s. Thus the right climate

for Oxford to have is that particular climate which can be had by Oxford

and whose being had by Oxford would lead to a better outcome than that of

any other climate that Oxford can have. If Oxford can’t have a tropical

climate, then this prevents a tropical climate being the right climate

for Oxford to have and prevents other climates for Oxford being judged

against a tropical climate. Similarly, if there is no time at which I can

become invisible, then there is no right time for me to become invisible.

It is right for y to z an x iff there is some x whose being z-ed by y is

better than y not z-ing any x at all. For example, it is right for Julian

to kill a person iff there is some person whose being killed by Julian is

better than Julian not killing any person at all.

In addition, the best climate for Oxford to have may be a tropical

climate, but it is not clear that Oxford can have a tropical climate: it

would be physically possible, but is this the appropriate kind of

possibility?"

Te wszystkie cegiełki, z których składa się utylitaryzm, muszą być rzecz

jasna uzasadnione przez odwołanie się do zasady użyteczności. A także

wszystko inne w naszej koncepcji, np. "przypiszmy użyteczności

alternatywom".

"The right act for an agent to perform now is the act whose being

performed now by that agent would lead to the best outcome."

"The right disposition for everyone to possess at all times is the

disposition whose being possessed at all times by everyone would lead to

the best outcome."

"The right climate for Oxford to have is the climate of whose being had

by Oxford would lead to the best outcome."

"The right eye-colour for Carol to admire is the eye-colour whose being

admired by Carol would lead to the best outcome."

"The right way of deciding what to do is the way of deciding what to do

that would lead to the best outcome."

"The right decision procedure is the decision procedure that would lead

to the best outcome."

"The right decision procedure for an agent to accept is the decision

procedure whose being accepted by that agent would lead to the best

outcome."

czy i jak da sie uzasadnic

czy wlasnie tym we wszystkim mamy sie kierowac

czemu to a nie co innego

gdybysmy stworzyli cztucznego czlowieka i uzyli argumentu potwora

hedonicznego - masakra

robienie, nie odczuwanie. chodzi o to, aby wyrobic w sobie pewne

dyspozycje.

Podstawowe pytanie etyki (etyki normatywnej, teorii działania, teorii

racjonalnego działania) - "co powinniśmy robić"?

(Wolę mówić o teorii racjonalnego działania niż o etyce lub etyce

normatywnej.)

Oczywiście pytanie to sformułować można na wiele innych sposobów, a także

np. położyć nacisk na siebie (np. "co powinienem czynić?") lub też na

ogół (np. "jakie działania są najlepsze?"). Temat-rzeka. Podobnie jak

tematem-rzeką jest kwestia tego w jaki sposób i jak dalece należy

analizować tę kwestię. Interesujące jest też to, w jaki sposób

zastosowanie zasady użyteczności, może nam pomóc w odpowiedzi na to

pytanie (tzn. na pytanie, które pytanie jest tutaj najlepsze).

Oto kilka różnych sformułowań tej samej dyrektywy działania (dyrektyw

tych jest rzecz jasna o wiele więcej - przytaczam tu tylko niektóre).

Dyrektywy te uważam za prawdziwe.

- Celem wszelkiego działania jest dobro

- Należy robić wszystko, aby było jak najwięcej dobra

- Powinno się optymalizować wszystko

- Winno się czynić możliwie najlepszym wszystko

Te dyrektywy (także te o podobnej/tej-samej treści, których tutaj nie

wymieniłem) będę dalej nazywał zasadami użyteczności. Właściwie

powinienem napisac o zasadach konsekwencjalistycznych.

Tego typu dyrektywy wyrażają to samo. Banał na który pewnie zgodziłby się

każdy normalny człowiek. Oczywiście np. niektórzy filozofowie analityczni

mogliby się nie zgodzić z tym (i, być może, mieliby rację - o tym może

później). Temat wyboru optymalnego (najlepszego) sformułowania zasady

użyteczności rozwiniemy w dalszej części dokumentu.

Czy zasada użyteczności jest uniwersalna i decyduje nawet o tym, jakie

jej sformułowanie jest najlepsze (optymalne)?

"Celem wszelkiego działania jest dobro", a "celem wszelkiego działania

powinno być dobro" - na upartego widać różnicę. Co to dokładnie znaczy?

Na przestrzeni wieków sformułowano wiele najróżniejszych systemów

aksjonormatywnych. Są wśród nich takie, o których nikt nigdy nie słyszał.

Takie, które nie zostały nigdy wysłowione. Takie, które nie zostały

dostatecznie dobrze pojęte. Takie, które są sprzeczne. Być może stworzono

i taki system, który jest prawdziwy. Prawdziwy system etyczny mógł znać

jakiś człowiek 10 006 lat temu.

Co właściwie znaczy, że systemy aksjonormatywne "istnieją"?

==[...] W związku z tym, co napisałem wyżej, wydawać się może, że osoba

racjonalna powinna uznać, że nie istnieje jakiś jeden, wyróżniony system

normatywny. Jest to jednak błąd, co spróbuję poprzeć odpowiednią

argumentacją.

[...] Czy my w takim razie jesteśmy realistami czy antyrealistami

etycznymi? Wiele zależy od terminologii (tj. od tego jak dokładnie

rozumiemy realizm, a jak antyrealizm). Gdyby ktoś zadał pytanie: "czy

jeśli realizm (meta)etyczny to teza, że to a to, to czy jesteśmy

realistami (meta)etycznymi?" to było łatwiej nam odpowiedzieć. A tak nie

będziemy roztrząsać, czym właściwie miałoby być bycie

realistą/antyrealistą (meta)etycznym, bo szkoda na to zasobów. Po prostu

nie jest to optymalne (hipoteza). Głównie dlatego, że za podstawową

zasadę uznajemy, że ~~należy działać. Może wrócimy do tego później.

Niezależnie od tego, czy jakiekolwiek zasady moralne mogą zostać

uzasadnione, czy też nie (a także m.in. niezależnie od tego, czy

jakikolwiek byt może zostać prawomocnie uznany za wartość

nieinstrumentalną [summum bonum, cel sam w sobie, cel autoteliczny,

...]), musimy działać. Zatem potrzebujemy teorii działania. I to jest

argument za tym, że potrzebujemy teorii etycznej i ~~musimy ustalić

właściwą teorię. "Ale musimy działać" - to jak mantrę powinni sobie

powtarzać ci, którzy uważają, że nie da się ufundować żadnej teorii

etycznej. Są rozwiązania lepsze i gorsze. Ufundowanie niekoniecznie musi

być tym, czego chcieliby niektórzy. Podobnie jak nigdy nie ufundujemy w

tym sensie nauki (ani być może czegokolwiek - łącznie z tezą, że aby coś

przyjąć w sposób racjonalny/naukowy, musi to być ufundowane)

Wnioskowanie to ma następującą postać [...]

Mógłby ktoś stwierdzić, że celem np. projektowania silnika jest jego

sprawność. Ściśle rzecz biorąc nie jest to prawda. Chodzi bowiem o

przyjemność czy też o pozytywne odczucia. Dlaczego? [..., wiele osób może

mieć tu problem z pojęciem, bo to abstrakcyjne] Podobnie jak w

prowadzeniu działalności gospodarczej, ściśle rzecz biorąc nie chodzi o

zysk, a w rozwoju gospodarki nie chodzi o wzrost PKB. To są rzeczy, które

najprawdopodobniej są mocno skorelowane z wartością nieinstrumentalną (u

nas: odczucia, tj. pozytywne i negatywne odczucia, tj. przyjemność i

przykrość), ale nie są nią samą (tj. nie są celem działania, choć na

poziomie procedury decyzyjnej, tj. z "drugiego poziomu" mogą zostać

uznane za cel).

O co w ogóle chodzi z tym drugim poziomem, tj. poziomem procedury

decyzyjnej? Chodzi o to, że uważamy za adekwatny hedonistyczny

utylitaryzm (choć zamiast o przyjemności i przykrości, wolimy z różnych

powodów pisać o pozytywnych i negatywnych odczuciach), ale w związku z

tym, że nie mamy obecnie możliwości policzenia i zsumowania tych

pozytywnych i negatywnych odczuć, to uważamy, że najlepszym rozwiązaniem

jest zastosować najlepsze przybliżenie, czyli liczenie preferencji ludzi

według dość prostej zasady.

Uzasadnienie [...]

W przyszłości może to ulec zmianie (wraz z postępem naukowym).

Ważne - należy sprawdzić, czy istotnie np. sprawność silnika czy wzrost

PKB jest mocno skorelowany w pozytywnymi odczuciami. Zawsze bowiem

istnieje możliwość, że jesteśmy niewolnikami czasów, w których żyjemy, że

przyzwyczajenie i chęć utrzymania status quo mogą mieć zły wpływ na nasze

intuicje.

Konwencja: będziemy mówić o pozytywnych odczuciach. Czy ta konwencja jest

najlepsza? Nie wyliczymy tego, bo nie znamy szczegółów teorii, ale tak

założymy. Można to oszacować na drugim poziomie, czyli preferencyjnie.

Z pozytywnymi i negatywnymi odczuciami zaraz problem - co z ludźmi,

którzy dążą do przykrości (negatywnych odczuć) czy do jakichś konkretnych

przykrości lub którzy zupełnie abstrahują od celu pozytywne/negatywne-

odczucia lub którzy w ogóle do niczego nie dążą (czy to możliwe?)? Czy te

pojęcia nie są przypadkiem nazwą dla dowolnego

preferowanego/niepreferowanego przez jednostkę czegoś (rozpatrujemy teraz

sprawę z poziomu pierwszego)? W takim razie o tym, co jest celem decyduje

jednostka czy nie?

Czy to aby nie jest jakaś forma konsensu między podmiotami (pomijając

trudności typu byty nieludzkie, poprzedników i następców ewolucyjnych)?

Na czym ten domniemany konsensus ma polegać?

Ludzie źle chcą dla siebie (mają preferencje szkodliwe dla siebie). Jak

rozwizać ten problem? Jak rozwiązac problem tego, że ludzie mają fałszywe

mniemania na różne tematy i mogą one mieć wpływ na ich preferencje?

Niektórzy twierdzą, że o racjonalności może być mowa tylko w odniesieniu

do środków, a nie celów [...]. Musimy jednak i tak wybrać cel z uwagi na

to, że ~~musimy działać.

Sidgwick twierdził, że "o obiektywnym istnieniu wartości możemy mówić

tylko w sensie możliwości zastosowania jednego probierza wartości ważnego

dla wszystkich istot". Co ja sądzę o tej tezie? Musiałbym poznać

szczegóły. Na pierwszy rzut oka brzmi rozsądnie i jest zgodna z zasadą

~~trzeba działać.

Nawet gdybyśmy byli np. metaetycznymi emotywistami, to i tak musimy

działać na co dzień i musimy wybrać jakąś wartość za cenną samą w sobie.

Czy tak naprawdę istnieje alternatywa dla takiego postępowania? Jak ma

ona wyglądać?

Jaka jest alternatywa wobec przedstawionej tu propozycji systemu?

Możemy mówić zarówno o teorii działania, jak i o etyce (lub nawet o czymś

jeszcze innym - teoria wyboru, teoria wszystkiego, ...). Nie ma to

realnego znaczenia, a tylko terminologiczne (oczywiście możemy też

powiedzieć, że ma to znaczenie realne w szerokim sensie). Wszystko jedno.

Tak naprawdę chodzi jedynie o to jakie konsekwencje dla świata będzie

miało to, o czym piszemy i co ustalimy.

Żadnych wojen o to, czy to etyka, czy nie-etyka. Dokładnie wyjaśniam o co

tutaj chodzi (...)

cytacik? Dotychczas nie osiągnięto porozumienia w kwestiach etyki i

moralności, ale nie można z tego wnioskować o tym, że takie porozumienie

jest nieosiągalne.

==Po czym byśmy poznali, że osiągnięto porozumienie? Czy osiągnięto

porozumienie w sprawie prawdziwości mechaniki klasycznej, ogólnej teorii

względności, istnienia neutrin, zasady Macha, tego, że homoseksualizm

jest/nie-jest chorobą? Na czym to porozumienie dokładnie polega i kiedy

by nim przestało być? Można wymyślić sytuację, w której nie będziemy

pewni, czy porozumienie jest czy go nie ma. Czy istnieje kryterium?

Kwestię tę powinniśmy oczywiście rozstrzygnąć stosując zasadę

użyteczności i pamiętając o jej ewentualnych ograniczeniach. Tu wikłamy

się w paradoksy (...)

Możemy wiele czasu poświęcić teorii i cyzelowaniu, ale pamiętajmy, że

ludzie TU I TERAZ cierpią. Ci ludzie naprawdę potrzebuję pomocy. Należy

im pomagać - nie mówić, że się pomaga. Realnie pomagać. To wstyd dla nas,

że takie rzeczy jak [...] się zdarzają. Trzeba chwalić i wznosić na

piedestał ludzi, którzy poświęcają się dla innych. Tu muszą być wzory

osobowe dla ludzi.

*poziom skomplikowania

Przypomnij sobie czytelniku najgorsze doświadczenie w swoim życiu i

pomyśl, że TU i TERAZ gdy czytasz te słowa, miliony ludzi to odczuwają i

to nie raz na 10 lat, a co np. trzeci dzień.

Pamiętajmy, że skoro jesteśmy utylitarystami, to powinniśmy robić

wszystko, aby było jak najwięcej pozytywnych odczuć w świecie. To teza

niby banalna, ale może z niej wynikać wiele nietrywialnych tez, np. taka,

że być może nie powinniśmy szukać ostatecznej ostatecznej teorii

etycznej, ani cyzelować wypowiedzi (to uwaga skierowana do niektórych

filozofów analitycznych!).

1. Czym dokładnie są te byty, które nazywamy pozytywnymi odczuciami?

Musimy wiedzieć o czym w ogóle mowa, abyśmy mogli je zlokalizować czy też

porównać między sobą. Na razie kiepsko to wygląda z naukowego punktu

widzenia, ale nie oznacza to, że powinniśmy czekać, aż będzie to możliwe,

a powinniśmy zastosować i uzasadnić zasadę drugiego rzędu (uzasadnij

dlaczego tak ma być).

2. Skąd się dokładnie biorą te wartości? Inaczej drugie: dlaczego tym, co

dobre są akurat pozytywne odczucia, a nie co innego? Czyli drugie pytanie

to pytanie o uzasadnienie. (...)

Co do pierwszego pytania: pozytywne odczucia (przypominamy że to z

grubsza to samo co przyjemność u wielu etyków) to nie stan rzeczy na

świecie (we wszechświecie), a stan (odczucie - jak sama nazwa wskazuje)

podmiotu. Odczucie czy uświadomione odczucie (czy jest sens rozgraniczać?

czy pozytywne odczucie bez świadomości to w ogóle pozytywne odczucie w

naszym sensie?)?

Gdyby się uprzeć, to stan podmiotu też jest stanem rzeczy na świecie (we

wszechświecie), ale w tym podziale nie mamy oczywiście tego na myśli.

(Częsty błąd wśród utylitarystów - najprawdopodobniej zwierzęta nie

odczuwają w sposób uświadomiony (chyba!). Naczelne może bardziej.

Generalnie Singer przesadza. Zwierzęta jednak nie są przedmiotami, gdyż

(..., inne wątki, noworodki, aborcja, następcy ewolucyjni). Status

moralny zwierząt.)

Jeśli są wątpliwości co do natury pozytywnych i negatywnych odczuć, to my

tu spróbujemy wyjaśnić je na tyle, na ile można.

Czym są pozytywne i negatywne odczucia? Scharakteryzuj je możliwie

najlepiej. Więcej zasobów zużyj na tę kwestię.

Czy pewne fakty z dziedziny psychologii lub z otoczenia (np. poniższe)

mają wpływ na określenie tego, co jest wartością autoteliczną?

A może mają wpływ na strategię, którą powinniśmy obrać w grze z

otoczeniem?

Jaką mamy pewność, że rozróżnienie ja-otoczenie jest poprawne?

Myślę, że powinniśmy po prostu maksymalizować w otoczeniu pozytywne

odczucia (załóżmy dla uproszczenia, że to ilość jakiejś tam substancji

chemicznej - nazwijmy ją sobie PF). Weźmy pod uwagę fakty dotyczące nas i

otoczenia (np. typu "80% ludzi w sytuacji takiej a takiej zapomina o

dotychczasowym głównym zmartwieniu w obliczu nowego takiego a takiego

zmartwienia") i próbujmy je "wykorzystać" na naszą korzyść (tj. do

zwiększenia ilości pozytywnych odczuć w świecie) jeśli to możliwe (np.

jeśli możemy zmienić nasze podejście do niektórych naszych postaw).

( dygresja1: Skoro jednak i tak musimy stosować zasadę drugiego rzędu

(liczenie sił preferencji), to sprawa chyba przedstawia się tak, że

powyższych faktów z dziedziny psychologii jednak nie możemy

wykorzystać... )

( dygresja2: rozwiązania problemów są na ogół nudne i nieefektowne. dla

umysłów przygotowanych ta nieefektowność może się jednak jawić jako coś

zmyślnego. )

- "człowiek przejęty jednym zmartwieniem, łatwiej zapomina o drugim"

- przyzwyczajenie do sytuacji

- człowiek cierpi mniej, gdy nie porównuje się do innych

- ~~to, że jest się zadowolonym (to banalne biorąc pod uwagę, że "bycie

zadowolonym" to "doświadczanie dość dużej ilości pozytywnych odczuć"? a

jeśli weźmiemy pod uwagę zastane znaczenie "bycia zadowolonym"?); liczy

się tylko bycie zadowolonym niezależnie od tego co się posiada (rozważ

dwie wersje: posiadanie czegoś "materialnego" [np. pieniądze] i czegoś

"niematerialnego" [np. ilość lasów na naszej planecie])

...

~~Pisząc o maksymalizowaniu pozytywnych odczuć, mam na myśli

maksymalizowanie ilości PF w świecie. Zamiast o pozytywnych odczuciach,

możemy mówić m.in. o (niektórych poniższych określeń rzeczywiście używa

się w literaturze przedmiotu i w języku potocznym):

- szczęściu

- przyjemności

- racjonalności

- eudajmonii

- dobrostanie

- dobrobycie

- flourishingu

- pomyślności

- satysfakcji

- sukcesie

- sprawiedliwości

- cnocie

- efektywności

- właściwości

- korzyści

...

Związki między tymi wyrażeniami - zagadnienie do analizy. Analizujemy

znaczenie zastane, regulujemy je, czy też zmieniamy całkowicie podług

naszego celu (który docelowo miałby być określony przez zasadę

użyteczności, pamiętając o ograniczeniach)?

Mówię też zwykle o czynie słusznym, ale moglibyśmy mówić też m.in. o

czynie:

- racjonalnym

- pożytecznym

- powinnym

- dobrym

- sprawiedliwym

- właściwym

- czasami w ogóle nie używa się słowa "czyn" (np. "powinieneś to a to")

...

Jaki są związki między tymi wyrażeniami? Jakie być powinny?

Moje rozwiązanie [...]

Bywa, że "chowamy się za słowami" operując raz tym, a raz innym słowem

oznaczającym z grubsza to samo. Problem, że te znaczenia są

niesprecyzowane. Sprawia to jednak wrażenie, że wiemy, o czym piszemy.

Rozwiń, bo zbyt mętnie to napisałeś.

==O optymalnym wyborze (o czym należy mówić, czy wybrać tylko jedno

wyrażenie, czy używać ich zamiennie w różnych kontekstach, czy w różnych

językach będzie to "to samo" rozwiązanie itd.) decyduje oczywiście zasada

użyteczności. Możliwa jest sytuacja kontrintuicyjna w rodzaju: w takich a

takich okolicznościach powinniśmy mówić o słuszności, a w innych o, dajmy

na to, bumborotyczności.

Czym w rzeczywistości jest PF, tj. czym dokładnie są pozytywne odczucia?

Czy możemy uzyskać taką informację? Czy da się uprawomocnić ją? Czy mamy

przybliżenie? Czy bez tej informacji możliwy jest postęp? Próbowałem

uzasadnić, że musimy przejść na zasadę drugiego rzędu. Teraz jednak

zastanówmy się jak w przyszłości to może wyglądać...

Czy tu i teraz (współcześnie, obecnie) będąc zwolennikiem określonej

teorii utylitarystycznej (przyjmijmy, że np. tej, którą tu nakreśliłem)

skazani jesteśmy w obliczu braku pewnych informacji na szacowanie

wyników? Napisz o tym coś więcej, bo wątków tu mnóstwo. Szacujemy hedony

i dolory, ale w znacznie mniejszym stopniu siłę preferencji.

Można w ogóle wyeliminować z naszej koncepcji wyraz "dobro" (podobnie jak

np. "etyka") i, jeśli komuś to przeszkadza, mówić o, dajmy na to,

właściwym celu działania lub wprost o pozytywnych odczuciach. Jeśli ktoś

podnosi zarzut, że utożsamiając dobro z ilością wartości w świecie, która

została "spowodowana" przed dany czyn, zawłaszczamy słowa, to oczywiście

możemy tego nie robić (choć nie jestem pewien, czy to byłoby słuszne).

Ważne jest tylko, abyśmy wiedzieli co konkretnie mamy czynić i o czym

mówić - jak to nazwiemy to inna i zdecydowanie mniej istotna sprawa. Co

powinniśmy zrobić? O tym decyduje jak zawsze zasada użyteczności, ale

~~chyba wybrać można dowolny schemat pojęciowy i nie będzie to miało

wpływu na samą treść i strukturę teorii.

Nie kłóćmy się o słowa. Słowa są istotne, bo mają wpływ na postawy ludzi,

ale skoro każdy, kto wie o czym w tej książce piszę, wie o co chodzi, to

po co marnować zasoby.

==Gdyby jednak ktoś się upierał - mi to wszystko jedno, czy mówimy o

dobru, czy o gguyftyf5.

Moglibyśmy wybrać dowolne, ale ustalone znaczenie "etyki", "czynu

etycznego" i tym podobnych wyrażeń, i wtedy moglibyśmy zgodnie z prawdą

powiedzieć, że coś jest czy nie jest etyczne, ale chodzi o to, aby ta

konwencja (ten wybór) był możliwie zbliżony do optymalnego (lub optymalny

tout court). Czyli odwołujemy się do zasady naczelnej.

Na boku: po co w tym dokumencie operuję synonimami? To czynność nazbyt

chyba oddalona od najlepszości. Każde pisanie jest niestety uwarunkowane

kulturowo i społecznie. Balansuję cały czas na granicy między tym jak być

powinno, a tym jak społecznie będzie to odebrane (brak powtórzeń ładniej

i mądrzej brzmi). Nie ukrywam, że sympatią jednak darzę to, co być

powinno, a nie to, jak coś społecznie będzie odebrane.

~~Czy "czyn słuszny" (i podobne wyrażenia typu "działanie sprawiedliwe",

"racjonalna decyzja" itp.) ma jakieś "magiczne" ("prawdziwe",

"religijne") odniesienie? Nie wydaje mi się. Optymalne odniesienie

wyznacza zasada użyteczności. Optymalnym odniesieniem np. "czynu

słusznego" ("Maćku, napełnienie przez Ciebie butli wodą było czynem

słusznym") może być jednak np. odniesienie "deontologiczne"

("kantowskie"; znaczące np. coś w rodzaju "czyn dokonany z prawej

intencji"). Ma to związek z zagadnieniem "czy użytecznym jest

twierdzenie, że utylitaryzm jest prawdziwy?". Oczywiście zakładamy tu

(możliwe, że zbyt naiwnie), że w ogóle byłoby jakieś jedno odniesienie

tego typu wyrażeń.

Czy rzeczywiście scenariusz, że odniesienie powinno być kantowskie jest

naprawdę możliwy? Czy w ogóle możemy odpowiedzieć na to pytanie, skoro

jak wiadomo odpowiadamy też z myślą o nakierowaniu na dobro, a nie na

prawdę?

Być może w praktyce (na poziomie procedury decyzyjnej) okaże się, że nie

mamy wystarczających zasobów, aby zajmować się wszystkimi problemami i

zgodnie z naszymi możliwościami, aby działać efektywnie, powinniśmy

zajmować się tylko kilkoma z nich (być może właśnie tymi, które w

mniejszym lub większym stopniu pokrywają się z tymi, które potoczna

intuicja uważa za etyczne).

Przy okazji: jaki jest stosunek wyrażeń "procedura decyzyjna" i "zasada

drugiego rzędu" i...? Póki co może być tak, że używam ich zbyt swobodnie.

Przy okazji: za często używam zwrotów typu "możliwe, że...", "może" itp.

Może należałoby pisać wyraźnie o możliwości logicznej, ontologicznej i

innej? Na ile słusznie jest pisać tak, a nie inaczej? Na ile słusznie

napisany został do tej pory ten dokument?

Być może jednak w zastosowaniu teorii (na poziomie praktyki, po

zastosowaniu procedury decyzyjnej) będziemy brali pod uwagę tylko

preferencje czy pożądania bytów doznających nawet jeśli w rachunku

utylitarystycznym liczą się też te niedoznające (nie ma tu sprzeczności).

==Aktualiści uważają, że chodzi o rzeczywiste skutki, a probabiliści, że

o najlepszy zakład. Kto ma rację? Moim zdaniem probabiliści

(posybiliści). Dlaczego? W skrócie i hasłowo: Lotto-farciarz.

*czy to nie jest tak, ?e wiemy tylko o totalnych truizmach w stylu:

probabilizm jest lepszy ni? aktualizm

- swoj? drog? to na pewno mo?na podci?gn?? pod wybór z perspektywy

utylitarystycznej

Czy musimy koniecznie wybrać aktualizm bądź posybilizm? Czy i jakie są

inne możliwości? Decyduje jak zawsze zasada użyteczności. Czy o tym,

jakie są możliwości decyduje też zasada użyteczności, czy też empiria,

czy też połączenie jednego z drugim, czy też jeszcze coś innego?

== skoro dobro/słuszność miałoby w ogóle nie istnieć, to co np. z prawdą?

Skoro zasada użyteczności jest podstawową zasadą dla świata w ogóle, to

jak do tego ma się w ogóle rzeczywistość? Przyjmujemy coś jako dane po

prostu czy tylko wtedy, gdy jest to (mniej lub bardziej) słuszne?

Banałem jest stwierdzenie, że te rozważania są skomplikowane, ale tak w

istocie jest.

"Lotto-farciarz" (szczęściarz, szczęściarz decyzyjny, szczęściarz

etyczny) - ktoś, kto postępuje nieracjonalnie (niesłusznie, niewłaściwie,

...) w momencie podejmowania decyzji, ale akurat trafia w te

konsekwencje, które są najlepsze (tj. jego czyn powoduje dobre

konsekwencje ex post, choć jego dokonanie było niesłuszne ex ante).

Najlepiej byłoby wybrać spośród nich (aktualizm/posybilizm/inna-

propozycja) to, co "powoduje" największą ilość pozytywnych odczuć. To

banalna konstatacja jeśli chcemy stosować zasadę użyteczności do każdego

problemu decyzyjnego (poza ewentualnie tymi, których rozstrzygnięcia są

warunkiem wstępnym posłużenia się samą zasadą użyteczności - czy właśnie

takim problemem decyzyjnym nie jest ten? [...])

(dygresja: Ogólnie i upraszczając wydaje mi się, że deontologia w stylu

kantowskim i utylitaryzm to dwa różne podejścia do etyki. Kant skupiał

się bardziej na dobrej woli czy też na wymiarze "doskonałości" czynów, a

utylitaryzm skupiał i skupia się na słuszności (racjonalności, najlepszym

posunięciu w grze) czynu i te dwa podejścia niekoniecznie sobie przeczą,

bo mowa tu tak naprawdę o dwóch różnych sprawach. Tylko wsadzenie i

jednego, i drugiego do worka "etyka normatywna" sprawia, że te koncepcje

jawią się jako konkurujące ze sobą.)

"Zgadzam się, że nie powinienem uczynić tego a tego, ale nie uznaję tego

za ważne dla mojej decyzji", a związek z tym, do czego "popycha" nas

natura (tj. to do czego mamy naturalne skłonności, a np. wiemy, że nie

jest to dla nas dobre). CZY TU JEST COŚ DO ANALIZY?

"Nie ma sensu się o to kłócić w ten sposób" (tak można powiedzieć w

każdej sytuacji, w której ktoś nie stosuje zasady użyteczności).

Stosujemy zasadę użyteczności i wyniki do których przez to dochodzimy, są

argumentem rozstrzygającym. Inaczej i chyba lepiej rzecz ujmując: moje

czy kogokolwiek innego zdanie na dowolny temat (dotyczące problemu

decyzyjnego) nie ma znaczenia (o ile nie ma wpływu na same wyniki

wyliczeń). Liczy się sucha arytmetyka, fakty, wyliczenia, uzasadnione

oszacowania.

Tak naprawdę dopiero gdy będziemy dysponowali tymi liczbami, faktami,

wyliczeniami, ..., przekonamy się, czy (przykład) narkoman na głodzie

rzeczywiście powinien zostać odcięty od substancji od których jest

uzależniony. Póki co to tylko hipoteza.

Myślę, że wiele osób się zdziwi wynikami wyliczeń/oszacowań. Oczywiście

nie mogę tego wiedzieć, ale obstawiam pracę/szkołę:

(tu można wymienić co obstawiam za racjonalne, a co jednocześnie za

racjonalne nie jest obecnie uważane)

Obłuda (hipokryzja, nieszczerość) bywa słuszna w wymiarze etycznym, w

którym sytuuje się utylitaryzm (sądy o słuszności plus sądy o dobru).

Krócej: bycie hipokrytą bywa czymś dobrym.

Oczywiście nie oznacza to, że jest tak zawsze. Bycie hipokrytą na

pierwszy rzut oka (zdroworozsądkowo) jest na ogół czymś złym, choć

oczywiście należy to sprawdzić na poważnie, posługując się zasadą

użyteczności, bo intuicja może zawodzić. Wszystko jest uzależnione od

zasady użyteczności.

==Kryterium adekwatności teorii etycznej nie są mniemania ludzi, ich

intuicje czy tzw. zdrowy rozsądek.

Utylitaryzm jest w tym miejscu bardzo łatwym obiektem krytyki

(niesłusznej [na boku: czy wyraz "niesłuszna" w wyrażeniu "niesłuszna

krytyka" ma to samo znaczenie, co w naszej teorii?]), ponieważ to, co

powszechnie uważa się za największe okrucieństwa (wojna, morderstwa,

gwałty, tortury, pedofilia, ...) może być, w myśl zasady użyteczności,

czymś dobrym. Podobnie jak może się okazać, że dobrze jest, aby za wynik

działania 2+2 uznać np. 6 (inna sprawa, czy istotnie w świecie tak, ze

2+2=6 - wszystko wskazuje na to, że nie jest tak; to jednak zagadnienie

jak się ma nasza teoria racjonalnego działania do rzeczywistości).

Jest to populistyczny argument przeciw utylitaryzmowi (czy nawet szerzej

- przeciw wszelkiemu konsekwencjalizmowi).

==Co działo się przed Wielkim Wybuchem? Czy to pytanie ma sens biorąc pod

uwagę, że czasoprzestrzeń dopiero wraz z Wielkim Wybuchem zaczęła istnieć

(załóżmy, że tak istotnie było)? Na ile istotna jest odpowiedź na to

pytanie w kontekście naszej teorii? Skoro zakłada się tu w pewien sposób

pewne pojęcia, to może mieć. Czy to nie szukanie na siłę czegoś, co obali

teorię? Moim zdaniem powinniśmy szukać. Musi nam zależeć na tym, aby mieć

adekwatne pojęcie o tym, co racjonalne, a nie aby za wszelką cenę bronić

teorii.

Jeśli coś tu nie gra - oby okazało się jak najszybciej. To, jak sądzę,

JEST racjonalne.

Mam nadzieję, że pisanie tego dokumentu jest czynem optymalnym lub

zbliżonym do optymalnego.

Nie o wszystkim mogę w tym dokumencie pisać, gdyż mógłbym wiele stracić w

innych niż stworzenie-jak-najbardziej-adekwatnej-teorii-etycznej grach.

Uważam, że wiele sytuacji, które intuicyjnie są uważane za dobry stan

rzeczy, nie okażą się takimi po zastosowaniu zasady użyteczności.

Trzeba wniknąć głęboko w siebie - ukrywanie prawdziwych powodów dla

których coś robimy jest niekorzystne, a może i niesłuszne. Ale czy należy

ujawniać wszystko? Może to dobra taktyka na jedną grę oderwaną od innych,

ale (odwołując się do mojego własnego przykładu) ta koncepcja etyczna

powstaje przecież w określonych warunkach (nie w społecznej próżni), więc

gra polegająca na stworzeniu adekwatnej koncepcji etycznej, jest tylko

jedną z wielu gier.

O wszystkim decyduje zasada użyteczności.

=="Możemy uczynić świat lepszym". Na myśl zaraz nasuwają się antyutopie,

ale podejdźmy do sprawy racjonalnie!

"(międzynarodowa) konfederacja utylitarystyczna"? Czy warto, aby istniał

tego typu ruch? W jaki w ogóle sposób należy działać na rzecz zwiększenia

ilości pozytywnych odczuć? Co należy robić, aby działać optymalnie?

Jeżeli ktoś na poważnie myśli o jakimś utylitarystycznym ruchu społecznym

lub czymś w tym guście, to należy pamiętać, że raczej musi tam być

otoczka emocjonalna - raczej nie może to być "klub suchych

intelektualistów".

To nie może być raczej organizacja normalna - musi być tak, że czynnik

ludzki (ewentualne przejęcie organizacji, zmiana działania na niezgodny z

adekwatną teorią) jest wyeliminowany strukturalnie. Można to osiągnąć za

pomocą nowych technologii (kryptografia). Chyba brak lidera (tzn. ludzie

pewnie lubią jak jest lider, więc dla nich może być, ale realnie może on

nie mieć pola manewru, bo powinien robić to, co z góry nakazuje system;

może miec też pole manerwu, ale bardzo mało; skomplikowana sprawa; wątek

utylitaryzm, a wolność).

Wątek: utylitaryzm, a wolność - bardzo łatwo zaatakowac tu teorię.

Niesłusznie, ale być może zgodnie ze współczesnymi obawami ludzi.

==Można mówić nie tylko o normach moralnych/etycznych (te dwie normy

można dość wyraźnie rozróżnić: moralna - według tego co uważa

społeczeństwo [można rozróżniać dalej na różne społeczeństwa, klasy,

grupy społeczne, ...], etyczna - według adekwatnej [dobrej?] teorii

działania [etyki]), prawnych, obyczajowych, logicznych (tu zazwyczaj

nazywa się to nieco inaczej), ale także o czymś tak "zwyczajnym" jak na

przykład normy rachunkowości. ~~Tu też mamy normatywność.

~~Marksowi przypisuje się pogląd, że życie w kapitalizmie kręci się

niemał wyłącznie wokół pracy. Z moich obserwacji wynika, że wśród osób mi

znanych we współczesnej Polsce, dokładnie tak właśnie jest. Ten stan

rzeczy nie jest chyba dobry. Swoją drogą w czasach polskiego realnego

socjalizmu też tak chyba było (może nawet było gorzej). To nadmierne

skupienie całych społeczeństw wokół pracy, jest interesującym i

wielowątkowym tematem. [...]

~~Foucault miał rację, gdy pisał, że siły społeczne decydują co, kto i

kiedy może powiedzieć/napisać. Mogę odwołać się do nawet do osobistych

doświadczeń związanych z tym dokumentem, z brakiem akademickiego

wykształcenia (ze swoją pozycją społeczną, z tym kim jestem itd.; przy

okazji analiza jak to sie zmienialo w zaleznosci od wydarzen np.

zawodowych, ile znacza tu etykietki, ze istnieje mozliwosc sciemy, jak

postrzegana wartosc ma sie do wartosci itd.) TU! W TEN DESEŃ WALISZ!, aby

to potwierdzić. Foucault nie grzeszył oczywiście ścisłością i jego

interpretacja jest trudna.

Spośród alternatywy utylitaryzm maksymalizujący, a utylitaryzm

niemaksymalizujący (np. skalarny lub jakaś wersja satisficingowego),

powinniśmy wybrać ten, który maksymalizuje użyteczność. Możliwe, że

jednak mimo tego co pisaliśmy gdzie indziej w tym dokumencie, powinniśmy

wybrać utylitaryzm maksymalizujący z uwagi na to, że wybranie jakiegoś

utylitaryzmu niemaksymalizującego, mogłoby spowodować, że ludzie nie

staraliby się aż tak mocno, aby ich czyny mogły zostać nazwane

"słuszymi". To jednak tylko hipoteza - sprawa wymaga dalszego

przemyślenia.

==Teoria dobra jest pierwotna wobec teorii słuszności (John Rawls myli

się w swojej Teorii Sprawiedliwości). Nie jest bowiem tak, że działania

słuszne "wyznaczają" to, co dobre (jest, jak sądzimy, na odwrót). Czy

zasada użyteczności może tutaj wskazać słuszne (racjonalne czy prawdziwe?

- dwuznaczność) rozwiązanie tej kwestii? A może jej rozwiązanie jest

warunkiem zastosowania zasady użyteczności? Więcej o tym.

Nasza teoria jest pierwotna wobec jakiejkolwiek innej (jest, w pewnym

sensie, teorią wszystkiego). Można mówić o tym, co jest (i co, jak się

wydaje, zasada użyteczności musi przynajmniej częściowo brać pod uwagę;

inaczej to samo: musi brać pod uwagę co jest "na wejściu" i co jest

niezależne od niej) i o tym jak być powinno (o tym decyduje zasada -

powinno być to, co "powoduje" najwięcej pozytywnych odczuć).

Należy też rozróżnić "to, co jest" od "uznania, że to a to jest".

To, co dobre wyznaczone jest tylko przez fakty (naturalne).

Nienaturalistyczne (w tym nadnaturalistyczne) koncepcje dobra są fałszywe

albo bezsensowne.

==Istnieje naszym zdaniem taka reguła podejmowania decyzji, która jest

najlepsza (tj. optymalna, najbardziej sprawiedliwa, ..., czy też

najbardziej racjonalna).

Jakaś musi być, trzeba działać.

W konsekwencjalizmie nie ma postaci tragicznych (tj. każdy problem ma

rozwiązanie).

Nie może dłużej być tak, że nie mamy jasno sprecyzowanych kryteriów

podejmowania decyzji. Decyzje nie mogą być podejmowane w tak przypadkowy

i narażony na nieracjonalne procesy sposób.

Ważne jest, aby uniezależnić proces decyzyjny od opinii konkretnych

ludzi, a oprzeć go na faktach.

Celem wszelkiego działania, a więc także i celem nauki, celem sztuki,

celem decyzji podejmowanych w życiu codziennym, powinno być (co do

zasady) dobro, a nie prawda. To, co dobre jest tym samym co to, co

użyteczne. To zaś co użyteczne jest tym samym co to, co jest pozytywnym

odczuciem (można też mówić np. o przyjemności).

~~Zwrot "co do zasady" oznacza, że celem ostatecznym wszelkich naszych

działań są pozytywne konsekwencje (tj. jak najwięcej pozytywnych odczuć,

czy też, posługując się inną terminologią, jak najwięcej przyjemności),

choć jest prawdopodobne, że jednocześnie działania nasze mają na celu np.

mówienie prawdy (bo właśnie np. mówienie prawdy powoduje najwięcej

pozytywnych doznań w danej sytuacji).

Czy obecnie celem jakiegoś działania (np. nauki) jest prawda czy też coś

innego? To już pytanie empiryczne. "Co jest celem", a "co powinno być

celem".

Twierdzimy, że działanie powinno być nakierowane na realizacje jak

największej ilości dobra (tj. pozytywnych odczuć), ==a jednocześnie

napisaliśmy, że celem tej pracy jest dojście do prawdy, a nie

użyteczność. A przecież tekst tej pracy to efekt działania. Dlaczego

wobec tego ma tu chodzić do prawdę, a nie o dobro? Zakładamy bowiem (co

należy uzasadnić), że warunkiem zrealizowania się dobra (w przynajmniej

niektórych przypadkach) jest wiedza na temat tego, na czym stoimy, a

najlepszym środkiem do uzyskania tej wiedzy jest wzgląd na prawdę. Więcej

zasobów i cierpliwości przeznacz na tę kwestię.

"Czy można jasno i wyraźnie dostrzegać i znać pewne rzeczy bez ścisłego

ich wyrażania?" (...)

Skoro celem wszelkiego działania powinno być dobro, to może wobec tego

prawdę powinniśmy rozumieć nieklasycznie, np. utożsamić ją z

użytecznością czy też zrobić jeszcze coś innego? A może zostawić

klasyczne pojęcie prawdy (które i tak jest chyba wymagane przez naszą

zasadę użyteczności)?

Słowo "niejasność" jest niejasne.

Gra w ultimatum. Mój komentarz do niej. Co tu optymalne, dlaczego wybory

nie są zgodne z koncepcą homo oeconomicus.

Opozycja jest-powinien, a fakt, że ~~musimy działać i fakt, że sądy

przeprowadzają rozumowania.

Musimy działać słuszniej niż dotychczas. Musimy lepiej podejmować

decyzje. Musimy podejmować decyzje w oparciu o najlepsze zasady i w jeden

sposób. Musimy mieć etykę normatywną czy też teorię działania.

Jest w sporej części mitem (a może raczej: przykładem myślenia

życzeniowego), że ból psychiczny jest czymś bardziej nieprzyjemnym niż

ból fizyczny. W mit ten wierzą ludzie z uwagi na pewne psychologiczne

prawidłowości ich dotyczące.

W procesie decyzyjnym uwzględnić musimy nadmiar alternatywnych opcji do

wyboru, nadmiar informacji, niemożliwość (osobnicza) jej przetworzenia.

Argument za istnieniem bytu nadnaturalnego (boga), który można sobie

rozważyć: skoro możliwa jest Egzystencja - dlaczego nie Transcendencja?

~~I jedna, i druga jest (byłaby) zagadkowa lub nawet transcendowała by

zagadkowość. Zagadka to coś, co ma rozwiązanie. A czy Egzystencja ma

rozwiązanie? Dlaczego istnieje raczej coś niż nic? Dużo już napisano o

tym, czy można z sensem odpowiedzieć na to pytanie. Czy ono ma wpływ na

nasze rozważania? Czy podobne pytania mają wpływ na nie?

Więcej o tym rozwiązaniu problemów przez preferencje.

Bywa, że czytanie zachęca do robienia rzeczy, o których czytamy. Jak

często tak bywa i na ile dobry byłby ten argument, gdybyśmy chcieli nim

wesprzeć cenzurę?

Dokładne przedstawienie cudzego stanowiska jest często czymś zbytecznym

i/lub na tyle trudnym, że staje się niewspółmierne do uzyskanych efektów.

Zgłębianie np. tego, jakie poglądy na teorię dobra miał John Stuart Mill,

to przykład marnotrawstwa zasobów na zagadnienia drugorzędne.

Szkoda zasobów nie tylko na przedstawianie cudzego stanowiska (raczej nie

jest tak, że przedstawianie jakiegokolwiek stanowiska jest niesłuszne),

ale także na wiele innych działań. Jest ich od groma. Od przypominania

sobie, czym była kreska Sheffera do zastanawiania się na co jeszcze

szkoda zasobów :-).

Można powiedzieć, że jeśli deontologię zdefiniujemy tak a tak, to

konsekwencjalizm/teleologia także jest deontologiczny. Jednak teorie

deontologiczne i teorie konsekwencjalistyczne trudno w ogóle sobie

przeciwstawiać. Te dwie grupy teorii mówią bowiem zupełnie o czymś innym

(różne typy sądów etycznych). Globalny konsekwencjalizm, uogólniona

zasada użyteczności i inne tego typu doktryny w pewien sposób mogą

pogodzić te dwa wymiary etyki (o czym pisze np. Toby Ord).

Podział na teorie deontologiczne i konsekwencjalistyczne jest zresztą

tylko jedną z propozycji. Dość popularną, ale są też inne. Te wszystkie

podziały to naprawdę mało istotne sprawy... Skupmy się na meritum.

~~Nie ma chyba sensu stosować zasady użyteczności (która jest tak

uniwersalna, że czasem trudno zauważyć, że ma zastosowanie - stąd m.in.

nawet tzw. globalni konsekwencjaliści nie piszą raczej o jej użyciu do

np. typowych zagadnień filozoficznych) do optymalnego wyznaczenia

podziału teorii etycznych, skoro ona "zakłada", że tylko jedna grupa

teorii (a nawet jedna konkretna teoria) jest poprawna? Sprawdźmy to

jednak...

Jedna z charakterystyk teorii deontologicznych: "istnieją czyny, których

nigdy nie można usprawiedliwić, po prostu ze względu na ich rodzaj".

No ale jest tak, że zgodnie z utylitaryzmem nie można usprawiedliwić

czynów tego rodzaju, że są rozbieżne z zasadą użyteczności (tj. nie

promują/maksymalizują/... pozytywnych odczuć). Chyba, że dodamy, że

oprócz tego i oprócz wszystkich równoznacznych, ale niewielki to ma sens.

W każdym razie utylitaryzm mógłby wtedy podpadać pod charakterystykę

teorii deontologicznej.

"An action is sometimes not permissible even when it produces more good

than all the available alternatives. In other words, the right action

might not always be the one that produces as much good as possible.".

Tego typu charakterystyka jest chyba lepsza. Można też charakteryzować "z

drugiej strony" - np. teorie konsekwencjalistyczne to takie, w których

jest dozwolone popełnienie czynu złego/niesłusznego (gdy przez

"zły"/"niesłuszny" rozumiemy oczywiście to, co teorie deontologiczne).

Teoretycznie jakiś konkretny wariant teorii

konsekwencjalistycznej/teleologicznej i teorii deontologicznej mógłby nas

prowadzić do uznania, że słuszne są dokładnie te same czyny. Moglibyśmy

zbadać warunki, które musiałyby zostać spełnione, aby to się wydarzyło.

Dobre na ćwiczenia, ale nam szkoda zasobów (zresztą teraz to i tak byłoby

niewykonalne).

Pamiętajmy, że podział na teorie (jakikolwiek by on był) jest umowny i że

wiele teorii: cnót, umowy społecznej itd. może nam w związku z tym

zniknąć z pola widzenia.

Jeden z problemów z intencją polega na tym, że jeśli intencja to chęć

uczynienia czegoś dobrym, to nie wiadomo o jakie dobro chodzi. O dobro w

rozumieniu mojej teorii? O dobro w rozumieniu konkretnego człowieka? O

dobro innej teorii? No a dochodzi jeszcze do tego kwestia tego, że wiele

teorii dobra poszczególnych teorii etycznych/działania jest

nie(d)o(o)kreślonych i nawet gdyby za każdym razem było jasne o jakim

dobru tutaj mowa (podczas tego działania z "dobrej"/godziwej intencji),

to sama nieokreśloność sprawiałaby, że moglibyśmy nie wiedzieć o co

chodzi.

A może dobra wola czy prawa intencja może być nakierowana na coś

pozytywnego, ale to coś nie musi być określone? Mogłoby to być nieco

zagadkowe, ale czy aby analogicznych rzeczy nie ma w języku? Moja

koncepcja wyrazów-pojemników (czy też bliźniacza i wcześniejsza od mojej

koncepcja Bernarda Williamsa pojęć gęstych i rozrzedzonych).

Zauważmy, że nawet jeśli uznamy, że intencje same w sobie są nieistotne,

to zawsze są obecne (przynajmniej w działaniach umyślnych - w innych

działaniach [o ile je wtedy można tak nazwać] i w innych ewaluantach [o

ile użyta terminologia pozwala na istnienie innych ewaluantów niż

działania] nie). Wydaje się więc, że lepiej będzie czynić słusznie z

pobudek prawych niż czynić słusznie z nieprawych. To banał, ale musimy to

(jak wszystko inne) uzasadnić. To akurat moglibyśmy jakoś tam sprawdzić

empirycznie (a przynajmniej odwołać się do doświadczenia).

Czy utylitaryzm reguł nie jest deontologiczny, skoro deontologia pozwala

na działania, które nie maksymalizują dobra (problem z teoriami

satisficingowymi)? Jeśli się "redukuje" do utylitaryzmu czynów, to nie.

[...] Mało istotne.

Skoro ustaliliśmy już co jest dobrem (co powinno być celem naszego

działania, ...), to pora zapytać jak w takim razie powinniśmy ten stan

osiągnąć?

Z perspektywy indywidualnego świadomego podmiotu moralnego: czy

powinniśmy żyć w ukryciu? Dążyć do ataraksji rozumianej jako pełne

panowanie rozumu nad emocjami? Co z akrasia, tj. słabością woli? A może

jak starożytni sceptycy powinniśmy powstrzymać się od sądzenia w

niektórych lub wszystkich sprawach? Można stosować do tego przynajmniej

niektóre ustalenia naukowe, np. teorię perspektywy i inne tego typu.

Z perspektywy...

~~Zasada użyteczności nie może dokładnie wskazać, co powinniśmy przyjąć

za dobre. Podstawmy do schematu:

"Powinniśmy przyjąć za słuszne to, co spowoduje największą ilość dobra

(pozytywnych odczuć)."

Niewiele się tu dowiemy, choć formalnie jest to poprawne. Przy okazji:

mówiąc teraz o "poprawności" mamy na myśli tak naprawdę

słuszne/dobre/racjonalne?

~~Zasadnie jest przyjąć (choć wymaga to uzasadnienia), że najpierw musimy

dojść do prawdy na temat celu/dobra, więc odpadają raczej różne tricki w

rodzaju "przyjmijmy to a to, choć nie jest to prawdą".

~~Być może zasadne jest, abyśmy budowali ciągi użytecznościowe typu:

...

nauka filozofii jest słuszna

najlepiej uczyć się filozofii czytając książki autora tego a tego i

wykonując jakąś tam czynność z tym związaną ORAZ zastanawiając się 2

godziny dziennie (to ustalamy na podstawie doświadczenia w sposób taki

jak to rozumiemy teraz, nie wnikając, czy poprzedni sąd, tj. nauka

filozofii jest słuszna, też jest przynajmniej w jakimś sensie empiryczny)

zatem czytanie książki autora tego a tego i wykonanie jakiejś tam

czynności z tym związanej jest słuszne

zatem zastanawianie się 2 godziny dziennie ... jest słuszne

...

(w nawiązaniu do czytania książki autora tego a tego) wypożyczenie z

biblioteki w celu tym a tym jest słuszne

...

aż dojdziemy do "atomów działania" lub do czegoś, co uznajemy potocznie

za podstawowe działania? Czyli z jednej strony ustalamy, czy dany

cel/działanie powoduje zwiększenie ilości pozytywnych odczuć, a z drugiej

jakie środki należy dobrać do realizacji danego celu. w przypadku każdego

działania ma to strukturę piramidy?

"Pozytywne odczucia są dobrem" jest zdaniem prawdziwym czy też przyjęcie

pozytywnych odczuć za dobro jest słuszne? Dwa różne pytania. Co mamy na

myśli? [...]

Istnienie czegoś możemy uznać za dobre czy nie? Czy stosując zasadę

użyteczności wykraczamy poza działania i ewaluantami jest samo istnienie

czegoś? Język tutaj myli - da się wyjaśnić.

==~~W etyce nie chodzi o zdawanie relacji z tego jak ktoś posługuje się

słowami "dobry" czy "słuszny". (To ma pewien wpływ na niektóre

rozwiązania, ale jest on bardziej zniuansowany? chodzi o to, że nasze

znaczenie tych słów rozwiązuje w pewien sposób problem tego, że następcy

ewolucyjni też będą mieli wartość nieinstrumentalną oraz to, że

zwierzęta, niemowlęta, zarodki, poważnie chorzy się liczą?)

==Czym jest etyka tak w ogóle, a czym według nas? Czy się różnią te

rozumienia (pisząc o "etyce tak w ogóle" mam na myśli znaczenie potoczne

słowa "etyka" [ewentualnie: znaczenie "etyki" w dyskursie specjalistów];

nie ma jakiejś platońskiej etyki jako takiej)? To samo z moralnością i

ewentualnym rozróżnieniem etyka/moralność. Decyduje u nas oczywiście

zasada użyteczności.

"Act consequentialism differs from act utilitarianism in that it is not

committed to any particular theory of value, whereas act utilitarianism

is: specifically, to welfarism - the view that welfare is the only

intrinsic good and that ill-fare is the only intrinsic evil."

"And act utilitarianism differs from hedonistic act utilitarianism in

that it is not committed to any particular theory of welfare, whereas

hedonistic act utilitarianism is: specifically, to hedonism - the view

that pleasure is the only thing that enhances a person’s welfare and that

pain is the only thing that diminishes a person’s welfare."

"What distinguishes utilitarianism from other forms of consequentialism

is that the evaluation of outcomes is individualistic and impartial."

(jedna z propozycji, ale są inne)

==np. teoria niedorajd

W jakich przypadkach bycie czymś równa się byciu uznanym przez ludzi za

takiego? Np. "niedorajda", "dobro"? Inaczej: kiedy weryfikatorem tego, że

jest tak a tak jesteśmy my, a kiedy obiektywna rzeczywistość?

~~W literaturze często piszę się o wyrazie "dobry" w kontekście tego, czy

jest on przymiotnikiem atrybutywnym/niepredykatywnym/jeszcze-innym albo

rozróżnia się pytania "co to jest dobro?" od "co jest dobre/dobrem?", "co

ma cechę dobra?", "jakie cechy występują z cechą dobra?", .... [...]

"Moore nigdy nie zadawał sobie pytania, czym jest dobro [...] Dobro

pojmowane jako pewien autonomiczny i całkowicie niezależny od

rzeczywistości materialnej byt po prostu nie istnieje. Istnieją tylko

rzeczy dobre." Co jest dobre? NIE: czym jest dobro? Możemy oczywiście

przyjąć taką a taką konwencję, ale czy ma ona sens? Czy "różnica polega

tylko na określeniach słownych"? Czy dzielenie włosa na czworo jest czymś

(przynajmniej w tym przypadku) niesłusznym?

==Ktoś mógłby zwrócić nam uwagę, że coś tam sobie nazwaliśmy, ale czy to

w ogóle jest?

==Moglibyśmy zapytać: w jaki sposób na podstawie założeń o celu

nieinstrumentalnym/autotelicznym/..., uzasadnić cele instrumentalne? Może

to, ściśle rzecz biorąc, niemożliwe?

Oczywiście pytanie o uzasadnienie celu

nieinstrumentalnego/autotelicznego/... jest jeszcze trudniejsze.

Co konkretnie zakłada zasada użyteczności (m.in. jaka ontologia, czy

zasada uniformity of nature, czas [przeszłość, teraźniejszość,

przyszłość?]?) i jak to sprawdzić?

==~~Naukowość etyki/teorii-działania w kontekście naukowości logiki.

Podobieństwa są tu, a jednak logika uważana jest za naukową, a

etyka/teoria-działania nie. Nie bardzo wiadomo dlaczego. I tu, i tu mamy

normatywność?

Użyteczność doświadczana to (pozytywne i negatywne) odczucia, jakich

doświadcza podmiot moralny. Istotna jest długość trwania (pleonazm?)

odczucia i jego intensywność. Długość trwania i intensywność są

~~obiektywne, ale samo odczucie jest subiektywne? ~~W jakim sensie

długość trwania może być obiektywna? Chodzi nam o to, że z perspektywy

podmiotu A jego odczucie trwa x sekund, a z perspektywy podmiotu B jego

odczucie (czyli podmiotu B) trwa y sekund i to jest ~~obiektywne i

dopiero to można porównać? Pamiętajmy, że relatywistyczna koncepcja czasu

w tej chwili króluje, ale fizyka nadal się rozwija.

*u?yteczno?? do?wiadczana i pami?tana - liczy si? te? ta pami?tana w

ogólnym rozrachunku, bo to ona w ko?cu psychologicznie (o ile kto? nie

jest Kumaty) daje hedony i dolory.

Mamy zatem poziom obiektywny użyteczności doświadczanej, ale swoje

odczucia może też oceniać jednostka subiektywnie (oceniać intensywność i

czas trwania). Czy obiektywnie można się dowiedzieć, jak bardzo

intensywne było odczucie? [...] Sporo problemów.

Czy można mówić o idealnym podmiocie doświadczającym? Kto w ogóle jest

podmiotem moralnym (ludzie, niektóre/wszystkie zwierzęta, nasi następcy

ewolucyjni, nasi poprzednicy ewolucyjni?)?

! Te wszystkie zagadnienia rozwiązuje zasada użyteczności. (Pamiętaj o

ewentualnych ograniczeniach.)

~~Czy pisząc o użyteczności doświadczanej mam na mysli w tym dokumencie

to samo co gdy piszę o użyteczności? Tak.

! ~~Musisz jednak napisać na czym dokładnie polega użyteczność.

Należy pamiętać o tym, że mamy za dużo pojęć w dyskursie etycznym. Tak

naprawdę można zrezygnować z pojęcia użyteczności na rzecz pojęcia

(pozytywnych i negatywnych) odczuć lub na rzecz pojęcia dobra. Możliwe są

rózne wyjścia - decyduje zasada użyteczności (pamiętajmy o jej

ograniczeniach). Powinniśmy uprościć dyskurs i dokładnie wyjasnić relacje

między tymi pojęciami (aby było jasne, że nie jest możliwe, aby np.

jakieś postepowanie było np. zarazem słuszne i niesprawiedliwe - chyba,

że używamy któregoś z tych pojęć np. w znaczeniu potocznym).

Panuje tu zamęt, ale da się go rozwiązać. W skrócie: stosujmy zasadę

użyteczności.

~~Można tez mówić o użyteczności chwilowej (tj. o części użyteczności

doświadczanej) - tu też pewnie mamy dwa poziomy (tj. poziom obiektywny i

poziom subiektywny).

Pojęcie użyteczności zapamiętanej - poziom subiektywny.

Na ile następujące fakty mają znaczenie dla rachunku użyteczności?

- "poważne zdarzenia mają mały wpływ na poczucie zadowolenia z życia"

- (ten przykład z ksążki Tyszki) ~~"brązowi medaliści są zwykle bardziej

zadowoleni niż srebrni" - czy żal może tutaj spowodować, że lepiej byłoby

(więcej pozytywnych odczuć wtedy będzie) być trzecim na podium niż

drugim? Czy wtedy suma użyteczności będzie większa? Jeśli nie - wszystko

jest tu chyba zgodne z intuicją (choć interesujące jest w jaki sposób

jest to zgodne z intuicją). Jeśli zaś tak to [potrzeba analizy]. Pamiętaj

o tym, że w takim przypadku (prawie) zawsze ktoś jest drugi i trzeci,

więc możliwe jest, że lepiej być trzecim niż drugim, ale wyłącznie ze

swojej perspektywy, a nie z perspektywy ogólnej (a ta interesuje przecież

utylitarystów najbardziej). Możliwe, że bezpośrednio po zawodach te

odczucia są bardziej pozytywne w przypadku trzeciego miejsca, ale biorąc

pod uwagę całość sytuacji, lepiej jest zająć miejsce drugie (czyli biorąc

pod uwagę dalsze konsekwencje).

~~Sumujmy i porównujmy subiektywne odczucia i wyjdzie wynik.

Uśrednianie najbardziej intensywnego i końcowego doznania (Peak-End

Evaluation) - może być niezłą heurystyką dla ludzi. Jasne, że czasem jej

wynik mocno odbiega od tego jak było, ale tak jest z wieloma

heurystykami.

!~~Czy to ma jednak znaczenie jeśli liczą się dla nas subiektywne

odczucia brane z obiektywnego punktu widzenia?

Załóżmy, że Kajetan stoi przed alternatywą: spać dalej lub wstać i iść do

szkoły. Załóżmy, że optymalnym wyborem jest spanie dalej. Co powiemy o

procedurze decyzyjnej, która polega na tym, że "śpij dalej"? Dobra na ten

konkretny token, ale w ogóle nie jest to uniwersalna procedura decyzyjna.

Bardzo możliwe bowiem zresztą, że nie będzie jednej uniwersalnej

procedury decyzyjnej. Zanalizuj tu. (Przykład z Orda)

"A decision procedure, on the other hand, is a practically applicable

method for deciding what to do. A decision procedure may take the form of

a precise sequence of steps or it may take the form of an intuitive

process that is difficult to articulate."

Trudności byłyby z tym inticyjnym procesem. Ciekawy, czy bezpośrednie

zastosowanie zasady użyteczności "powiedziałoby" nam, że procedura

decyzyjna może przybrać te dwie (i tylko te dwie?) formy.

"If we are always weighing up faults and virtues, calculating whether or

not we should pursue a relationship, then it is unlikely that we shall

ever fall deeply in love and experience all the happiness that this

brings. A somewhat different case is the so-called ‘tyranny of choice’.

When going to the supermarket, we are frequently confronted with a

multitude of choices for every trivial option. Which type of toothpaste

should I buy? Much better in such a situation would be to satisfice: to

accept the first choice which is sufficiently good and then move on."

Nawet jeśli wydaje się to intuicyjnie poprawne, to nadal są trudności z

uzasadnieniem tej akceptacji pierwszego satysfakcjonującego wyboru. A

może żadnych uzasadnień nie potrzebujemy i tak naprawdę sprawy mają się

tu tak ~~jak w problemach sceptycznych (można ją rozwiązać

analogicznie?)?

Zastanawianie się nad lokatami czy kontami oszczędnościowymi, gdy ma się

np. 1000 złotych na koncie. Nie wydaje się prima facie zasadne. A od

kiedy opłacałoby się to robić? Oczywiście tego typu problem należałoby

sprecyzować. Na takim poziomie ogólności jego rozpatrywanie albo w ogóle

nie ma sensu albo rozpatrujemy inny problem (czy też grupę problemów),

który może być sprzeczny z intencjami tych, którzy o jego rozwiązanie nas

poprosili. Typowe zdarzenie w analitycznym sposobie filozofowania.

~~[...] Znajomy nie powie mu, że to drugorzędne! Stąd ten brak treści i

małoważność w niektórych dyskursach.

Fart moralny czy też kwestia moralnego szczęścia. Przykład z dwoma

kierowcami czy też z nazistowskimi strażnikami w Auschwitz. "Pech może

uczynić cię kimś złym"?. Z punktu widzenia wymiaru słuszności -

nieporozumienie. Nieporozumienie jesli tutaj bycie kimś złym, to m.in.

obarczenie odpowiedzialnością moralną. Utylitaryzm odseparowuje od siebie

wymiar słuszności i wymiar kary/zasługi.

Niezależnie jednak od tego, ciekawe jest pytanie: ~~co możemy za to, że

mamy takie dyspozycje do działania, a nie inne (rozwiń)? Czy odpowiedź na

to pytanie jest istotna dla naszej teorii?

Czy słuszniej postępują kobiety czy mężczyźni? Osoby niskie czy wysokie?

Bogate czy biedne? Atrakcyjne czy nieatrakcyjne? Można zadać inne tego

typu pytania. Dość interesujące.

~~Zasada szufladkowa Dirichleta, a fakt, że w procesie indukcji

stwierdzenie, że zachodzi kolejny wypadek na pewno zwiększa

prawdopodobieństwo hipotezy (jeśli to nie nieskończoność?).

Czym się różni stwierdzenie faktu od stwierdzenia wartości? I tu, i tu

mamy nieprzezwyciężalne problemy? Jaki wobec tego wniosek się nasuwa?

Byt i świadomość wzajemnie się kształtują.

Co mamy do powiedzenia na temat walut elektronicznych typu Bitcoin?

Współcześnie nikogo nie dziwi, że ludzie nie znają prawa. Czy to nie

dziwaczne?

Czy jest tak, że ludzie generalnie nie znają prawa, ale wymaganie od nich

jego znajomości i tak jest optymalne?

Kwestia "luk w ciągłości państwa" (np. w Polsce – PKWN, dekrety?

zanalizuj dalszą przeszłość). Może nie być ciągłości nawet na gruncie

przyjętych zasad (prawa? innych?), co ma daleko sięgające implikacje.

Nawet gdyby "logika państwa" była niesprzeczna, byłaby ona i tak

nieprawdziwa czy też niewłaściwa, a więc nie mogłoby być kryterium, które

by rozstrzygało, czy państwo powinno istnieć. Moim zdaniem takim

kryterium jest tylko zasada użyteczności. Tylko ona może dać państwu

legitymizację.

Coś tam było przepchnięte przez parlament, nikt tego nawet nie zna -

śmiechu warte. Na podstawie tego skazuje się ludzi na długoletnie wyroki

i na śmierć? Straszne i niepoważne - natychmiast trzeba coś z tym zrobić.

Myślę, że można to przedstawić tak, że utylitaryzm jest alternatywą dla

kapitalizmu i socjalizmu. Mówi się czasem o tzw. trzeciej drodze. Oto i

ona :->.

To nie jest tak, że my uderzamy w państwo i w zastany porządek dla samego

uderzania - chodzi o użyteczność istnienia państwa i jego instytucji w

obecnym kształcie. Dopóki nie przeprowadzimy rachunku utylitarystycznego,

nie można oczywiście wykluczyć, że państwo (rozumiane tak a tak) nie

powinno w ogóle istnieć, ale prawdopodobne są też inne hipotezy.

! Decyduje (jak o wszystkim) wyłącznie rachunek użyteczności.

Asekuranctwo w tej pracy jest póki co konieczne. Jestem ostrożny w

formułowaniu jakichkolwiek pozytywnych sądów. Nasza teoria jest na razie

za słaba. Potrzeba rozwoju.

Współcześnie nie docenia się wysiłków władz publicznych (państwa) i

pozytywnych efektów, do których prowadzą ich działania. Być może ma to

swoje uzasadnienie - na przykład może jest tak, że współczesne władze

publiczne (państwo) są generalnie czymś złym. Wtedy działa efekt aureoli.

Trudno chwalić Hitlera za jakąś jego zaletę.

Bycie politykiem to trudna rzecz - wielu z nich haruje bardzo ciężko

(choć są uważani za darmozjadów - taka moda; pytanie czy ta ciężka praca

jest cokolwiek warta, bo przecież nie chodzi w pracy o to, aby pracować

ciężko, a o to, aby pracować efektywnie), są w ciągłym stresie, często

nie cieszą się zaufaniem (choć niektórzy na nie zasługują).

Rola pracy zarobkowej jest przeceniana w wielu współczesnych państwach.

Życie wielu osób "kręci się" wokół pracy zarobkowej - ten stan rzeczy nie

jest chyba dobry. Podobnie sprawa ma się ze zinstytucjonalizowaną

edukacją.

Ile osób wie o tym, że bycie pełnoletnim i ukończenie 18 lat to dwie

bardzo podobne, ale różne sprawy?

~~Dlaczego przestępstwa np. urzędnicze są oceniane mniej surowo, choć

więcej się tam kradnie niż w przypadku rabunków? Moja hipoteza: nie ma

tam przemocy, a do ludzi bardziej dociera "zło" czysto fizyczne niż

naganne, ale często niejasne operacje księgowe i tym podobne.

Odwołam się do rozróżnienia czterech rodzajów sądów etycznych, które

przeprowadził Tatarkiewicz. Utylitaryzm, a przynajmniej ten wariant

utylitaryzmu, który ja uznaję za prawdziwy, za istotne uważa tylko sądy o

słuszności i sądy o dobru. Mówiąc o istotności, mam na myśli istotność w

sensie realizacji celu naszej teorii. Sądy o słuszności i o dobru są

ważne z punktu widzenia celu, jaki powinien nam przyświecać (dążenie do

jak największej ilości pozytywnych odczuć). Nam chodzi o optymalną

strategię w grze, a nie o to, aby zachowywać się ==moralnie ("moralnie" w

sensie posiadania dobrych intencji). To ważne. Moglibyśmy co prawda

zmienić schemat pojęciowy i zrównać to, co moralne z tym, co słuszne, ale

jest kwestią dyskusyjną, czy powinniśmy to zrobić. To kwestia wyboru

optymalnego schematu pojęciowego, a o tym, który schemat pojęciowy jest

optymalny, decyduje oczywiście zasada użyteczności. To po prostu kolejny

problem etyczny czy też decyzyjny. Różny od np. problemu aborcji, ~~ale

rozwiązywany powinien być w ten sam sposób.

==Jeszcze inna propozycja to propozycja Tadeusza Kotarbińskiego. Uważał

on, że można mówić o najbardziej racjonalnych programach postępowania z

punktu widzenia satysfakcji (hedonistyka, eudajmonologia, felicytologia),

sprawności (prakseologia, ogólna teoria czynu, metodologia ogólna, ogólna

technologia działania) i godności (deontologia moralna, teoria obowiązku

moralnego). Odnieś się do tej propozycji i napisz co o niej sądzisz.

~~Przynajmniej dwie koncepcje etyki/moralności w (przynajmniej) dwóch

punktach spornych. Punkty sporne to:

1. Czy zbiór czynów ocenianych z punktu widzenia etyki jest jakimś

podzbiorem czynów w ogóle (plus pamiętaj o wątku z ewaluantami)?

2. Czy można mówić o "czynie moralnym" i o "czynie słusznym" czy też jest

to tym samym (lub jest jeszcze inaczej)? [który jest najważniejszym

typem; napisz tu o koncepcji Orda, a także o podstawianiu tych pytań do

schematów zasady użyteczności]

[...] Tę różnicę można oddać na różne sposoby. Broad twierdził na

przykład, że "od motywów czynu zależy jego dobroć, lecz nie jego

słuszność" i dodawał do tego, że według niego "dobroć czynu jest funkcją

jego motywów i jego słuszności". Mill twierdził z kolei, że "motyw nie ma

nic wspólnego z moralnością czynu, choć ma wielki wpływ na ocenianie

sprawcy".

Istnieje wiele schematów pojęciowych, które potęgują niejasność

zagadnienia. Należy uzasadnić jakiś konkretny schemat zasadą

użyteczności. Żeby jednak to zrobić, musimy umieć ją stosować.

Moim zdaniem celem etyki (czy jakkolwiek w końcu nazwiemy tę dziedzinę)

jest, aby działać możliwie najbardziej słusznie. Dlatego właśnie

podejście utylitarystyczne do etyki (słuszność+dobro; zasługa+moralność

się nie liczy albo liczy się o tyle, o ile ma wpływ na słuszność+dobro)

jest tym najważniejszym, bo na jego podstawie będą podejmowane decyzje (a

nie na podstawie podejścia "moralnościowego" [w sensie np. sądów

Tatarkiewicza]).

Można sobie pomyśleć tak. Zdanie "ten a ten twój czyn był zły" w sensie

"moralnościowym" znaczy coś w rodzaju "popełniając ten a ten twój czyn,

działałeś ze złej woli lub miałeś złe intencje". To zdanie ("ten a ten

twój czyn był zły") byłoby zatem prawdziwe wtw ten a ten twój czyn był

podjęty ze złej woli (czy też: wtw ten a ten twój czyn był popełniony z

niegodziwej [złej - jednak wyrażenie "zła intencja" wprowadza chyba

dodatkowe zamieszanie] intencji]). I wszystko jest wtedy w porządku, ale

należy pamiętać, że wyrażenia "czyn zły", "zły", "słuszny", "dobry" i

inne są (przynajmniej) dwuznaczne. Przynajmniej dwa punkty widzenia: sądy

o moralności i sądy o słuszności.

== jeśli racjonalne (o ile w ogóle) jest mówienie tylko o środkach, nie o

celach - to czy ogólna teoria racjonalności w ogóle jest możliwa?

Być może powinniśmy uznać, że teoria racjonalnego/efektywnego/optymalnego

działania jest nadrzędna wobec etyki. Nie upieram się przy słowie "etyka"

– tak naprawdę nie liczy się szyld, a to czym się zajmujemy (co nam powie

o tym zasada użyteczności?). Jeżeli ktoś chce uprawiać tę "prawdziwą"

etykę, to niech to robi, choć nie jest to chyba rozwiązanie optymalne.

Sprawa samej terminologii jest mało istotna – typowy spór o kwestie

drugorzędne. Istnieją co prawda lepsze i gorsze terminologie (o tym które

są jakie decyduje zasada użyteczności), ale [rozwiń może]

Załóżmy, że czynem słusznym nazwaliśmy czyn, który powoduje największą

możliwą ilość pozytywnych odczuć, jaką można osiągnąć w danych warunkach

(abstrahujemy od tego, czy taki wybór znaczenia "słuszny" byłby optymalny

- pewnie nie byłby z uwagi na kwestie satisficingowe). Czy warto byłoby

wtedy używać wyrażenia "czyn sprawiedliwy" albo "czyn godny" albo "czyn

racjonalny" albo ...? Nasza teoria takich pojęć chyba nie potrzebuje.

Problem jest szerszy. Tak naprawdę to zwykłe zagadnienie decyzyjne (jak

każde inne zagadnienie).

Każde zagadnienie jest jednocześnie zagadnieniem decyzyjnym? (Poza

ewentualnie kilkoma zagadnieniami, których rozwiązanie jest konieczne,

aby w ogóle posłużyć się zasadą użyteczności? Które to dokładnie

zagadnienia?)

Użyteczność decyzyjna - jak ludzie rzeczywiście podejmują decyzje (poziom

opisowy, nie normatywny).

Nie docenia się stanów emocjonalnego pobudzenia podczas podejmowania

decyzji - np. wpływu popędu seksualnego czy głodu.

== etyka, a byty "niższe" ewolucyjnie od nas

Jak porównywać pozytywne odczucia intra- i interpodmiotowo? M.in. typy

założeń pomiarowo-porównawczych i skala.

Pozytywne odczucia u jednostki - czy sprowadzalne do siebie?

Synchronicznie, diachronicznie? U grup jednostek? Między gatunkami? Jeśli

są odrębne jakościowo (a może być tak, że tego nie wiedzieć będziemy

nigdy) - w jaki sposób je sprowadzić do wspólnego mianownika? ~~Bo nawet

jak nie można, to trzeba (podobny typ argumentu co przy braku

obiektywnych wartości i konieczności działania?)?

=="Rozumne postępowanie zakłada trafne rozpoznanie rzeczywistości" - ale

czy działanie nie jest pierwotne wobec poznania? A może te dwa obszary

wzajemnie się warunkują? Aby rozwiązać to zagadnienie, należałoby ustalić

dokładnie znaczenia słów.

Czy te dwa pytania można utożsamić? "Co uzasadnia samą zasadę

użyteczności?", "Jak ustalimy, czy słusznie jest przyjąć zasadę

użyteczności?" ~~Czy Moore zastosowałby tu argument podobny do argumentu

otwartego pytania?

Czy nasza zasada użyteczności różni się od zasady globalnego

konsekwencjalizmu czy też od tzw. zasady world utilitarianismu, a także

od innych tego typu zasad? Jakie jest DOKŁADNE sformułowanie naszej

zasady?

Struktura prawa naukowego, a dokładna treść naszej zasady użyteczności.

Naszą zasadę użyteczności stosować można do każdego ewaluanta? To chyba

oczywiste, że tak, skoro ewaluant to z definicji coś, co podlega ocenie.

Pytanie inne to: czy istnieją inne poza działaniami ewaluanty? A może

powinniśmy szerzej myśleć o działaniu? Dokładne warunki stosowalności

naszej zasady.

Ktoś mógłby nas zapytać: "jakie jest najlepsze rozwiązanie tego a tego

problemu?". Wadą teorii, którą tu przedstawiamy (i wadą większości teorii

utylitarystycznych, w tym [chyba] wszystkich, które aspirują do miana

prawdziwych) jest to, że tak naprawdę możemy tylko odpowiedzieć: "należy

robić to, co najlepsze" (oczywiście możemy użyć innych sformułowań - w

tym tych, które wydają się mówić coś bardziej konkretnego).

Zagadnienia etyczne/decyzyjne są najważniejsze. Nie tylko są to

najważniejsze zagadnienia filozoficzne, ale są to też najważniejsze

zagadnienia tout court. Złośliwie można powiedzieć, że to dlatego, że

innych rodzajów zagadnień niż etyczne/decyzyjne nie ma :-).

Powinniśmy być uważni. Porównaj: "uznanie za prawdę", a "bycie

prawdziwym". Ale też: "uznanie za ładne", a "bycie ładnym". Albo: "uznane

za czerwone przez 7 000 000 000 ludzi żyjących obecnie na świecie spośród

7 000 000 000 żyjących na świecie w ogóle w tej chwili", a "bycie

czerwonym". Albo też "uznane za zielone przez 7 000 000 000 ludzi

żyjących obecnie na świecie spośród 7 000 000 000 żyjących na świecie w

ogóle w tej chwili i wszystkich innych, gdyby mieli możliwość uznania

tego za jakieś", a "bycie zielonym" (w tym przykładach i tak skupiamy się

tylko na istotach ludzkich).

Zasada użyteczności jawi się wobec tego jako zasada zasad i musimy iść tą

drogą.

Niektórzy oddają głos w wyborach

prezydenckich/parlamentarnych/samorządowych/... tylko dlatego, że chcą

udać się do lokalu i "poczuć atmosferę wyborów". ~~Należy o tym pamiętać,

mówiąc, że głosowanie w wyborach w dużych krajach europejskich, jest

prawie zawsze nieracjonalne. Wybory po prostu nie są jakąś osobną grą,

która jest odseparowana od innych gier. (Plus inne powody dla braku

odseparowania). Wobec tego może się okazać (po uwzględnieniu tych innych

niż same wybory gier), że głosowanie jest racjonalne. Por. kwestia

chodzących do kościołów starszych ludzi w Polsce.

Nieracjonalność uczestnictwa w wyborach w takich a takich sytuacjach jest

pewną hipotezą. Co przemawia na jej rzecz, a co przeciw niej?

==~~Coś jest takie a takie. Ale my możemy tylko PRZYJĄĆ (czy też

"uznać"), że coś jest takie w takie. Każde PRZYJĘCIE to DZIAŁANIE, a

każdym DZIAŁANIEM rządzi ZASADA UŻYTECZNOŚCI. Badamy zatem tylko

PRZYJĘCIE tego a tego, a nie BYCIE takim a takim? Co w takim wypadku z

samym byciem takim a takim jakiejś rzeczy/zdarzenia/...? Można to

zagadnienie (jak KAŻDE poza ewentualnie tymi, które trzeba założyć, aby

zasadą użyteczności w ogóle się posłużyć) rozwiązać używając zasady

użyteczności - to rzecz oczywista, ale chcielibyśmy się dowiedzieć jaki

jest rezultat zastosowania tej zasady, czyli jakie jest konkretne

rozwiązanie tego zagadnienia.

==Czy warunkiem wstępnym zastosowania zasady użyteczności jest jej

niesprzeczność czy też niesprzeczność dopiero uzasadniamy zasadą

użyteczności? Można powiedzieć tak: o najlepszym rozwiązaniu tego

zagadnienia decyduje zasada użyteczności. Ale konkretnie to JAK jest (jak

tu rzeczy się mają)? W jaki sposób to policzyć/oszacować? Podobne

trudności można mnożyć?

Na ile istotna w zastosowaniach zasady użyteczności jest empiria (dane

doświadczenia; to, co dane)? Przy okazji: czy w ogóle coś może być dane i

na czym to polega? Jakie miejsce doświadczenie (dane doświadczenia,

empiria) zajmuje w naszej teorii? Uwyraźnić jego status.

Czy sama zasada użyteczności powie nam, że powinniśmy być naturalistami

etycznymi? W jaki sposób? A może to jedna z tych rzeczy, które trzeba

założyć, aby w ogóle zastosować zasadę użyteczności? Co trzeba założyć,

aby posłużyć się zasadą użyteczności? ~~Co o tym decyduje, skoro zasada

użyteczności nie może?

Zasadę użyteczności moglibyśmy nazwać zasadą racjonalności. Co ciekawe:

wiele wskazuje, że o tym jak powinna się ona nazywać, decyduje ona sama.

~~Problem naturalizmu etycznego i w ogóle większość problemów

filozoficznych - próby rozwiązania tych problemów w stylu: rekapitulujemy

poglądy obecne w literaturze przedmiotu, analizujemy je, ... - mam

wątpliwości, czy jest to postępowanie najlepsze czy nawet

satysfakcjonujące. Co zatem proponuję? [napisz to, co już ustaliłeś]

Realizm versus antyrealizm. O co chodzi w tym sporze? Jedna z propozycji:

czy istnieją prawa moralne? Co to znaczy "prawo moralne"? Co to znaczy

"istnieć"? Czy ten spór jest sensowny? Jeśli tak - jakie jest

rozwiązanie? Decyduje zasada użyteczności czy też jest to element, który

zasada użyteczności zakłada "na wejściu"?

Można wprowadzić wszędzie opozycję kognitywizm-nonkognitywizm, ale

~~przyjęła się ona tylko na terenie etyki, a i tu często utożsamia się

realizm z kognitywizmem twierdząc, że istnienie praw moralnych i

poznawalność praw moralnych są czymś bardzo zbliżonym albo wręcz tym

samym.

My w tych i podobnych sporach mamy swoje typy, ale wolimy nie obstawiać –

pozostawmy sprawę faktom, tj. rezultatom konkretnych zastosowań zasady

użyteczności. Chodzi jednak o to, aby ta zasada w ogóle mogła

wystartować. Inaczej pozostaje nam tylko szacowanie, które może

sprowadzić nas na manowce. Zatem cały czas róbmy krok naprzód, napierajmy

i przyciskajmy, aby teoria etyczna się rozwijała.

Ord: "A final objection to global consequentialism concerns the

possibility of conflict between the various ascriptions of rightness. For

example, Hooker suggests that there might be such a conflict between the

decision procedure that it is right for an agent to follow and the acts

that it is right for her to perform. In particular, he suggests that

following the right decision procedure will sometimes involve the agent

performing an act that is wrong. This does not appear to be a logical

inconsistency, but it certainly hints at a most unintuitive aspect of

global consequentialism."

Hooker: "Suppose, on the whole and in the long run, the best decision

procedure for you to accept is one that leads you to do act x now. But

suppose also that in fact the act with the best consequences in this

situation is not x but y. So global consequentialism tells you to use the

best possible decision procedure but also not to do the act picked out by

this decision procedure. That seems paradoxical."

Być może można tu pokazać parę rzeczy (tj. pchnąć do przodu całą teorię).

Np. wywieść to, że chodzi o spójną konfigurację focal pointów z faktu, że

zastosowanie "sprzecznych" rozstrzygnięć, zmniejszyłoby wartość

autoteliczną. W każdym razie nie jest to zarzut bardzo poważny.

"There is another concern with global consequentialism, which has not

been discussed in the literature. Consider the following application of

global consequentialism: the right person for Julian to kill is the

person whose being killed by Julian leads to the best outcome. Let us

suppose that of all the people Julian can kill, the best outcome will be

achieved if he kills Helen. We then say that the right person for Julian

to kill is Helen. This is a correct application of the global

consequentialist criterion, and shows that its use of ‘best’ to derive

‘right’ can lead to apparently troubling claims. However, it has not been

claimed that it is right for Julian to kill Helen, merely that the right

person for Julian to kill is Helen. To get that further claim, it would

be necessary to show that it is right for Julian to kill someone."

Proste do rozwiązania.

Skoro bowiem w sytuacji, która wydawałaby nam się pozbawiona pułapek, nie

zorientowalibyśmy się, że z CZASEM nie możemy postępować tak, jak

podpowiada nam zdrowy rozsądek i intuicja, a musimy brać pod uwagę pewne

ustalenia naukowe np. szczególnej teorii względności, to w takim razie

mamy podstawy przypuszczać, że mogliśmy narobić więcej tego typu błędów,

które mogły zostać przez nas niezauważone (być może niezauważone do

teraz). Tak może być w naszym ludzim poglądzie na temat tego, co moralne,

a co niemoralne.

==na ile wpływ na moje rozstrzygnięcie zagadnienia ma czyste rozumowania,

a na ile emocje (hormony, substancje etc.)

"To, co słuszne czy sprawiedliwe, może być uznane jako to, co zostałoby

uznane w sytuacji pierwotnej"

Teoria słuszności: "jak indywidualne lub instytucjonalne podmioty powinny

reagować na właściwości wartościowe?".

Tak rozumiana teoria słuszności jest właśnie taką logiką racjonalności

czy też racjonalnych decyzji.

=="Jeżeli nie zna się przyczyny jakiegoś zjawiska, zwykle przyjmuje się

za pewnik, że nie dość dokładnie się jej szukało, a nie, że ona nie

istnieje."

Tak ma się sprawa również np. z zasadą sprzeczności. A dlaczego nie jest

tak z jakąś tezą etyczną typu "każdy problem ma rozwiązanie"?

"Pleasures are all qualitatively the same. Considered only in themselves

(apart from their causes and effects) they differ only in intensity and

duration. Of course, there are many different sources of pleasure."

Można podać przykład problemu, co do którego panuje spór wśród samych

konsekwencjalistów (lub samych utylitarystów lub samych globalnych

utylitarystów lub ...) i pokazać jaką wagę ma doprecyzowanie

konsekwencjalistycznych intuicji. Dlatego stwierdzenia "jestem

konsekwencjalistą"/"jestem utylitarystą" to za mało, aby określić czyjeś

poglądy etyczne.

"Dalsze skutki [działań - XX] tak często się wyrównują, że przy rachunku

dóbr mogą nie być uwzględnione".

Da się tę tezę uzasadnić?

Kotarbiński i jego etyka niezależna - za dużo tej koncepcji w polskim

dyskursie etycznym.

~~Wiele umysłów ma tendencję do "przyklejania" się do jakiejś

historycznej idei filozoficznej i formułowania swoich nowych idei w jej

kontekście. Twierdzi się często, że filozofia jest mocno związana ze

swoją historią, ale myślę, że jest to pogląd błędny i sytuacja filozofii

nie różni się aż tak bardzo od sytuacji np. fizyki. Ludzie w ogóle mają

tendencję do szukania na siłę starego kontekstu do nowych idei - nie

tylko w filozofii. Przykład: koncepcja GTD (Getting Things Done), a

zasady produktywności, do których dochodzi się samodzielnie (tzn.

przynajmniej ja doszedłem).

~~Historia to w ogóle gigantyczne uproszczenie. Każda historia - także

historia filozofii. Jeśli ktoś myśli, że przed Talesem z Miletu nikt nie

wpadł na coś, co śmiało można by nazwać zasadą użyteczności, to się

okrutnie myli. Historycy filozofii przyciśnięci do muru, stwierdziliby

pewnie, że nie tak sprawy się mają, ponieważ historia filozofii zajmuje

się tym, co w ogóle można badać (zatem pismo, a także wzmianki o czyichś

poglądach w późniejszych pismach), ale myślę, że należy częściej

explicite podkreślać, że historia to siłą rzeczy uproszczenie. Choćby z

uwagi na to, że pewnych faktów, które miały miejsce, nie bada. To truizm,

ale wart wypowiedzenia.

=="Wyjaśnienie genezy moralności w kategoriach ewolucyjnych"

Czy powinniśmy zabronić scen z przemocą w filmach?

~~Czy to prawda, że jeżeli posiadanie przez (potencjalnego) igreka

własności iks jest warunkiem koniecznym bycia igrekiem, to istnienie tej

własności iks w (potencjalnym) igreku, zwiększa prawdopodobieństwo, że

(potencjalny) igrek jest igrekiem?

Krótko pisząc: w życiu nie chodzi o to, aby nabywać wiedzę; o to, aby być

inteligentnym; o to, aby mieć dużo pieniędzy. Chodzi o to, aby było jak

najwięcej pozytywnych odczuć. Mitem jest że człowiek lepszy czy

wartościowy to ten, który jest bardziej inteligentny (mit często wyrażany

implicite; pytanie, P, czy coś może być "implicite wyrażane"? nie mam

zasobów na cyzelowanie wypowiedzi).

- czy rzeczywiście chodzi o pozytywne odczucia? co to miałoby dokładnie

znaczyć?

Dążenie np. do przeczytania jak największej liczby książek, jest

nieracjonalne. Zwłaszcza, że we współczesnym świecie (przynajmniej jeśli

chodzi o klasę średnią i wyżej) czyta się często, bo jest to dobrze

odbierane. Podobnie rzecz ma się np. ze studiowaniem, używaniem

niektórych zwrotów, ubieraniem się w takie a takie rzeczy, oglądaniem

takich a takich filmów itd. Ogólnie to temat dla socjologów.

~~Pogarda dla ludzi wykonujących np. zawód fryzjera jest uwarunkowana

kulturowa i, co do zasady, nieuzasadniona. "Co do zasady" oznacza tu, że

sam fakt bycia fryzjerem nie sprawia, że ktoś jest godzien pogardy, ale

np. może być tak, że wśród fryzjerów jest znacznie więcej osób godnych

pogardy niż w ogólnej populacji. Wtedy np. widząc fryzjera, mamy znacznie

większą szansę na to, że osoba wykonująca ten zawód jest godna pogardy

niż gdybyśmy widzieli informatyka, inżyniera czy wywiadowcę. Jednak

pogarda ta nie wynika z samego faktu bycia fryzjerem.

Błędna jest teza, która uchodzi za zdroworozsądkową, tj. że "nic jest

najprostsze". Ma to daleko idące implikacje dla ontologii.

Bergson: "pytanie "dlaczego istnieje raczej coś niż nic?" zakłada, że

rzeczywistość wypełnia jakaś próżnia. To założenie jest czystą iluzją".

Podobnie jak założenie, że "byt" jest czymś "tajemniczym"?

"Pytanie o istnienie świata zewnętrznego jest bez sensu, bo nie ma

żadnych kryteriów rozstrzygnięcia."

Czy zasada użyteczności może nam tu pomóc? Czy też może jest tak, że

także np. pytanie o istnienie wartości autotelicznej czy pytanie o

istnienie uprawomocnionego systemu aksjonormatywnego (i wiele innych

pytań) jest bez sensu, bo nie ma żadnych kryteriów rozstrzygnięcia?

~~Tego typu pytania być może nadają się na definiens "filozofii". ~~Wtedy

jednak filozofia nie rodziłaby nauk.

==Czy istnieje (istnieć może) uprawomocniony system normatywny?

==Co jest (mogłoby być) kryterium rozstrzygającym o tym, czy może istnieć

uprawomocniony system normatywny?

Przykładowa rozmowa, Kobieta i Mężczyzna:

K: Kochanie, kup mi Pepsi, gdy będziesz w sklepie.

M: Okej.

[...]

K: Miałeś mi kupić Pepsi, to jest Coca-Cola.

M: No tak. A czy to taka duża różnica?

W komunikacji oscylujemy między prawdą, a dobrem. Tj. między adekwatnym

przedstawieniem jak rzeczy się mają, a realizacją celów. Myślę, że w

komunikacji chodzi o dogadanie się (słowa to narzędzia, chodzi o dobre

zrozumienie się), tj. o realizację dobrych stanów rzeczy czy też o

słuszne postępowanie, a nie o prawdę. Tak jest ze wszystkim. Nie znaczy

to jednak, że prawda jest nieistotna - być może jest na pierwszym miejscu

wśród warunków, które muszą zostać spełnione, aby komunikacja była dobra

(może też chodzić o jakąś przybliżoną prawdę). Poza tym może jest tak, że

czasem trzeba założyć prawdę, aby dowiedzieć się, co jest dobre/słuszne

(patrz: inne wątki w tym dokumencie).

==Dobro dominuje nad prawdą w komunikacji (inaczej i jeszcze luźniej: w

komunikacji chodzi o to, aby się dogadać, a nie o to, aby przedstawić jak

rzeczy się mają). Gdy ktoś nas się pyta, czy szklanka, którą tylko my

widzimy, jest do połowy pełna, to mówimy, że tak, choć w rzeczywistości

jest to tylko przybliżenie. To jest postępowanie LEPSZE niż próby

wysłowienia przez nas tego, jak rzeczy się mają.

Czy jednak należy podkreślać to, że powinniśmy się przede wszystkich

dogadać (czyli kłaść nacisk na słuszność/dobro), a nie mówić prawdę?

Mówienie o tym, że tak właśnie powinno być, może mniejszyć w

społeczeństwie wartość prawdy, a to najprawdopodobniej nie jest słuszne.

Oczywiście mówimy tu "najprawdopodobniej", ponieważ opieramy się na

intuicji, ~~a docelowo powinniśmy to uzasadnić stosując zasadę

użyteczności i odwołując się do ~~twardych faktów, wyliczeń czy też

uprawomocnionych oszacowań.

~~Problem np. z interpretacją poglądów Arystypa. "Arystyp sam nie

wiedział o co mu chodzi" - to moja teza. Z kilku powodów. Poza tym

pamiętajmy, że ktoś, kto w 1942 roku wygłosił w Polsce zdanie "Piłsudski

był osobą uczciwą" mógł mieć na myśli co innego niż głoszący to samo

zdanie w roku 2010 (a mogła to być nawet ta sama osoba). Zagadnienia

filozofii języka.

Niektóre osoby domagają się absolutnej przejrzystości i szczerości, ale

gdyby na jaw wyszło chociaż z 20% prawd, o których poszczególni-

ludzie/społeczeństwo-jako-całość aktualnie nie wie, mogłoby to

doprowadzić do końca świata, jaki znamy. Tym ludziom może brakować

wyobraźni. Tak czy siak, o wszystkim decyduje zasada użyteczności.

==Jeden z błędów potocznego myślenia moralnego polega na tym, że gdy

zdarzy się coś złego, to poszukujemy kogoś odpowiedzialnego, kogo możemy

obarczyć winą (a także mutatis mutandis nagrodą).

==~~Skoro trudno ustalić, co jest dobre nieinstrumentalnie, to może wart

jest rozważenia pogląd Kanta, że prawdziwym dobrem jest dobra intencja?

Może to coś nieokreślonego, co ujmujemy i rozumiemy w jakimś akcie

intuicji? Skoro ludzie nie bardzo wiedzą co tak naprawdę jest dobre, to

może traktowanie samej pozytywnej intencji jako czegoś dobrego, nie jest

takie głupie? Nawet jeśli dobra intencja nie jest dobrem

nieinstrumentalnym, to przecież (zdroworozsądkowo) wydaje się, że lepszy

będzie świat w którym jest dużo osób o dobrych intencjach niż ten, w

którym jest ich mało. Więcej i jaśniej o tym.

Można argumentować, że lepszy jest świat, w którym 1 podmiot moralny

przeżył swoje życie na poziomie +100 000 000 hedonów, a 9 pozostałych

podmiotów moralnych na poziomie -1 000 000 hedonów (razem: +91 000 000

hedonów), niż świat w którym 10 podmiotów przeżyło swoje życie na

poziomie +9 000 000 hedonów (razem +90 000 000 hedonów). Nie wiadomo

jednak, czy hedonistyczny potwór mógłby żyć na tym poziomie, skoro może

istnieć górne (dolne również) ograniczenie poziomu odczuć, jakiego

organizm może doznawać. Ponadto wchodzi tu w grę wątek eksperymentów

myślowych, które są kontrzdroworozsądkowe. To temat na dłuższą wypowiedź.

==Nikt (poza może "prawdziwymi sceptykami", których argumenty

zdecydowanie należy wziąć pod uwagę) nie będzie argumentował, że każdy

może mieć własny pogląd dotyczący tego, który z wyścigowych samochodów

zjawił się pierwszy na mecie lub też że każdy może mieć własny pogląd

dotyczący tego, ile waży pięć marchewek. Jednakże wielu argumentuje, że

każdy może mieć własny pogląd co do tego, które działania są słuszne, a

które nie. Jest to, jak sądzę, sytuacja tymczasowa. Wkrótce zasady

etyczne/decyzyjne będą równie jasne (a przynajmniej na tyle jasne, aby

zostały uznane za ~~obiektywne) jak te fizyczne/chemiczne/....

==~~Ludzkość marnotrawi zasoby na wiele rzeczy. Gdyby chociaż część z

nich spożytkować na etykę (teorię działania), to moglibyśmy żyć w lepszym

świecie. Szczególnie boli marnotrawienie energii przez osoby o podobnej

konstrukcji psychicznej jak utylitaryści/ludzie-zajmujący-się-teorią-

wyboru-społecznego/... na zagadnienia typu "jak być prawdziwym

minimalistą?", "jak być prawdziwie produktywnym?", "która przeglądarka

internetowa jest najlepsza?", "który system operacyjny jest optymalny?".

"czy lepiej głosować na partię x, czy na y?". Oczywiście nie twierdzę, że

te problemy są nieistotne. Twierdzę, że istnieje wiele problemów

ważniejszych.

~~Tzw. strajk włoski możliwy jest właśnie we współczesnym systemie (nie

będącym systemem optymalnym; będącym systemem nadmiernie skomplikowanym)

- wydaje mi się, że byłby bez sensu w innych, lepszych warunkach

społecznych.

Społeczeństwo wysoko ceni ludzi, którzy dobrze się prezentują; takich,

którzy sprawiają wrażenie osób przedstawiających mądre stanowisko;

takich, którzy mają opinię na każdy temat. Społeczeństwo mniej ceni ludzi

mających (lub będących blisko) realnego uzasadnienia (dobrego

uzasadnienia, uprawomocnienia) i takich, którzy przedstawiają prawdziwe

(adekwatne) sądy na jakiś temat. Dlaczego tak jest? [...]

Jaki jest stosunek mojej koncepcji (czy też uprawomocnionego systemu

aksjonormatywnego, czyli Etyki) do teorii ewolucji i samej ewolucji?

Pamiętajmy, że osoba mówiąca np. "należy zlikwidować Trybunał Stanu w

Polsce", niekoniecznie musi uważać Trybunał Stanu za coś złego.

~~Istnienie Trybunału Stanu może być bowiem (według tej osoby, ale także

obiektywnie) drugim najlepszym wyborem spośród 32 możliwych. Może więc

ona sądzić, że należy go zlikwidować, aby umożliwić zaistnienie

najlepszego z możliwych stanów rzeczy.

==Możliwe, że z zasady użyteczności wyniknie, że nie powinniśmy wierzyć w

żaden system normatywny (albo: że system normatywny tak a tak rozumiany w

ogóle nie istnieje?)

Zasada użyteczności (zasada działania, etyczna zasada pierwszego rzędu),

a procedura decyzyjna (sposób postępowania, decyzyjna zasada drugiego

rzędu). Jaką terminologię powinniśmy zastosować, gdy piszemy o nich?

Decyduje zasada użyteczności (a bardzo możliwe, że zasada użyteczności

każe nam podjąć decyzję w oparciu o procedurę decyzyjną).

~~ ~~~~~~~p - czas na liczenie "~" - zastosuj w jakiś sposób do problemu

wyboru najlepszej procedury decyzyjnej.

Co myślisz o takim (swoim) rozumowaniu: "szukanie innej procedury

decyzyjnej niż naiwnej jest bez sensu, bo nie potrafimy jej uprawomocnić,

a wysiłki włożone w próby uprawomocnienia, lepiej spożytkować na to, aby

zbliżyć się do zastosowania procedury naiwnej"?

! Załóżmy, że nie da się uprawomocnić żadnej procedury decyzyjnej (zasady

drugiego rzędu). Jak silne jest to "nie da się"? Nie możemy tego zrobić

aktualnie, czy z konieczności, czy jeszcze inaczej? Odnieś to pytanie do

wielu innych zagadnień rozważanych w tym dokumencie.

==Normatywności nie da się ufundować teraz czy w ogóle. Jak mocne jest to

"nie da się"?

==Co wynika z ufundowania (konkretnie)? Co wynika z braku ufundowania

(konkretnie)?

==czy można nazwać, a nie wskazać adekwatny system normatywny?

"I want to act rightly and I look to consequentialism to find out what

the right act is. However, consequentialism merely tells me that the

right act is that one which makes the outcome best. This may be true, but

I can’t see which act that is (nazywanie, a nie wskazywanie? wątek z

deskrypcjami?). How then should I decide what to do? In other words, what

is the right decision procedure? Consequentialism tells me that the right

decision procedure to follow is the one that makes the outcome best. Once

again, this may be true, but it doesn’t tell me just which one that is.

In which way should I decide which decision procedure it is best to

follow? Global consequentialism tells me that I should decide this via

the best available ‘meta decision procedure’ (ale pamiętajmy o wątku z

tym, że mogą istnieć warunki wstępne posłużenia się zasadą użyteczności).

This may be true, but I do not know which meta decision procedure this

is." - czy tu można zastosować zasadę Dirichleta?

"When such a compromise between decision making and action is required,

there is a question as to how one is to determine how much effort to

spend on the decision making and what form it will take. This meta–

decision making has its own costs and the same problem occurs at this

higher level."

[...]

"1. The costs of obtaining as much information as possible about the

likely consequences of all of the available act alternatives would often

exceed the benefits of doing so.

2. There is often insufficient information available to agents, such that

even if it weren’t costly to obtain as much information as possible about

the likely consequences of all of the available act alternatives, it

would still be better to follow some simple tried and tested rules.

3. Collectively, the expectation effects of everyone following some

simple tried and tested rules is better than the expectation effects of

everyone following DP1, for if everyone were to follow DP1, people would

worry that they can’t trust other — that they can’t, for instance, trust

people to keep their promises."

Jakie dokładnie zasoby rozważamy? Czas, pieniądze, energię, motywację,

...? To są chyba zasoby "drugiego rzędu", ponieważ chyba jest tak, że

ostatecznie zasoby sprowadza się do wspólnego mianownika, którym są

(pozytywne i negatywne) odczucia. I to jest właśnie zasób pierwszego

rzędu.

Czy te czyny, które nazywamy np. "słusznymi" są obowiązkowe czy tylko

dozwolone? Moim zdaniem pojęcia obowiązku i dozwolenia są niepotrzebne.

Jakie są przyjemności i przykrości, tj. w naszej nomenklaturze: pozytywne

i negatywne odczucia?

Hartley wyróżnił przyjemności: wyobraźni, ambicji, miłości, miłości

własnej, sympatii, uczuć religijnych i zmysłu moralnego.

Propozycja Benthama zaś to podział przyjemności (i mutatis mutandis

przykrości) na przyjemności dotyczące zmysłów, bogactwa, zręczności,

przyjaźni, dobrego imienia, władzy, pobożności, życzliwości i

nieżyczliwości, pamięci, wyobraźni, oczekiwania, przyjemności pochodzące

ze skojarzonych wyobrażeń i pochodzące z ulgi.

[...]

Ludzie unikają mówienia o największej możliwej dla nich przykrości

wyobraźni. Prawie na pewno boją się, że wypowiedzenie tej przykrości

zwiększy szansę na jej pojawienie się lub boją się, że osoba pytająca

będzie znała ich "słabe punkty" i je wykorzysta w przyszłości. Poza tym

samo mówienie o tym sprawia im przykrość (przynajmniej prawie wszystkim).

Można też mówić o, z jednej strony, upojeniu, a z drugiej strony o

ukojeniu, czyli z jednej strony o szale radości, a z drugiej o szale

błogości. Na rozróżnienie to powoływał się np. Tatarkiewicz i moim

zdaniem jest ono użyteczne.

Wszystkie znane mi tego typu klasyfikacje mają braki. Nasuwa się pytanie

- czy w ogóle powinniśmy taką klasyfikację utworzyć? W jakim celu? Jak

się mają te klasyfikacje do tego, że zasada użyteczności decyduje jaka

powinna być ta klasyfikacja (pomijając ewentualne warunki wstępne)?

==Czy zgodnie z utylitaryzmem należy mówić prawdę (i czym ona w ogóla

jest) co do możliwości ufundowania normatywności?

==Co powinienem myśleć o tym problemie biorąc pod uwagę zasadę

użyteczności (i inne zasady - zanalizuj)?

~~Problem polegający na tym, że pisanie tego dokumentu w sposób

całkowicie szczery i zgodny z prawdą, może być nieracjonalnym posunięciem

w innych, różnych od pisania tego dokumentu, grach. Przepis na sukces -

pisanie najprawdziwszej prawdy :). No a przecież pisanie jest działaniem,

więc należy raczej zwracać uwagę na słuszność tego, co się pisze, a nie

na prawdę (w sensie: jeżeli napisanie czegoś wywoła pozytywne skutki,

czyli dużo pozytywnych odczuć, to należy to robić; tym bardziej, im

więcej tych pozytywnych skutków wywoła). Pamiętajmy jednak, że pisanie

prawdy może być w niektórych sytuacjach warunkiem koniecznym tego, aby

pisanie wywoływało pozytywne skutki. Kiedy tak jest? Czy zawsze, często,

czasami? Jak konkretnie często?

== Przyjemność jako ewolucyjny system, który ma nas skłonić do

rywalizowania lub do robienia pewnych rzeczy. Jeśli tak to czy na pojęciu

przyjemności można ufundować normatywność?

==Montaigne pisał, że przyjemność nie ma dla niego smaku, jeśli nikt o

niej nie wie. Z pewnością można być szczęśliwszym (tj. doznawać więcej

pozytywnych odczuć, tj. przyjemności) jeśli o naszym stanie wiedzą inni.

Jednak gdyby ktoś wierzył, że wiedza innych o naszych odczuciach jest

warunkiem koniecznym bycia w szczęśliwym stanie, to głosiłby tezę

fałszywą.

Johnson pisał, że szczęście nie znaczy nic, jeśli inni o nim nie wiedzą,

a znaczy bardzo mało, jeśli go nie zazdroszczą. Tu nasuwa się podobny

komentarz.

Zazdrość może prowadzić do zwiększonej motywacji, aby osiągnąć jakiś cel,

który w przyszłości sprawi, że dana osoba zazna dużo pozytywnych odczuć

(na tym według niektórych polega np. siła napędowa kapitalizmu).

Huxley pisał, że szczęśliwi nie mają literatury.

==La Rochefaucauld pisał, że są ludzie, którzy nigdy nie byliby

zakochani, gdyby nie słyszeli o miłości. To trafna uwaga - wiele naszych

potrzeb, pożądań, postaw czy pragnień to efekt działania czynników

zewnętrznych. Właściwie to stwierdzenie jest truizmem, ale ludzie nie

doceniają czynników zewnętrznych (np. mody, gustów innych, mediów,

pewnego kodu kulturowego), więc wspominam o tym. Oczywiście liczy się

tylko ilość PF - to, że doznajemy pozytywnych odczuć, które wynikają z

czynników zewnętrznych, wcale nie umniejsza ich roli (przynajmniej co do

zasady; nie znaczy to np. że niemożliwym jest, aby zwiększona podatność

jakiegoś podmiotu moralnego na czynniki zewnętrzne nie mogła powodować

zmniejszenia ilości pozytywnych odczuć, które są przez niego odczuwane).

Przy okazji: piszę tu częściej o "ilości pozytywnych odczuć", a nie o

"liczbie pozytywnych odczuć". Mógłby ktoś zatem argumentować, że

pozytywne odczucia są niepoliczalne ;-).

==! Prawdziwie filozoficzne zagadnienia to te wielkie fundamentalne

zagadki typu "czy na tym świecie jest ktoś oprócz mnie i właściwie

dlaczego miałbym być tego tak pewny, skoro w nieistnieniu nikogo poza mną

nie byłoby nic bardziej tajemniczego niż w tym, że świat w ogóle

istnieje?". Czy nasza zasada może pomóc w rozwiązaniu tego typu problemów

lub też może czy jej zastosowanie może rozwiązać te zagadnienia bez

odwoływania się do innych zasad?

==Co to znaczy, że świat "istnieje" po naszej śmierci? W jakim sensie

"istnieje"? Dalej: czy to, że Ciebie teraz widzę i że widzę ekran nie

jest jednym wielkim wyobrażeniem? Co to miałoby dokładnie znaczyć? Co

oznaczałoby tu "wyobrażenie"? Analogie do odparcia sceptycyzmu przez

Putnama. Rozwiń (z naciskiem na język?).

~~Ludzie w maksymalizowaniu swoich pozytywnych odczuć (i w

minimalizowaniu negatywnych odczuć), preferują czas teraźniejszy. Pewnie

nie jest to wybór optymalny, choć warto zauważyć, że nie mamy pewności,

że nie umrzemy za 5 minut, więc może to nie takie nieracjonalne. Ważne

jest w jakim stopniu preferujemy czas teraźniejszy.

Ludzie często zaniżają wartość własnego czasu (albo w ogóle nie

dostrzegają tej wartości). Dostrzeżenie, że czas to zasób, wymaga moim

zdaniem pewnego namysłu nad procesem decyzyjnym. Wiele osób

zaprzątniętych jest tzw. bieżączką i nie mogą one dostrzec tego faktu.

~~Podobnie ma się sprawa z innymi zasobami (poza pieniędzmi, które jawią

się ludziom jako coś bardziej konkretnego i mierzalnego).

! "Mutatis mutandis", "itd.", "itp.", "optymalny", "najlepszy", ... - te

wyrażenia są użyteczne, ale łatwo skryć za nimi np. swoją niewiedzę lub

też niejasność zagadnienia.

Wybory większości ludzi charakteryzuje awersja do ryzyka.

! "Za kryterium racjonalności nie możemy uznać po prostu jakości skutków

działań" - zgadzam się, ale należy wytłumaczyć: dlaczego właściwie tak

jest? Przykład z kulami. ~~Pamiętać też trzeba, że jakość skutków działań

może być kryterium racjonalności jako zasada drugiego rzędu, w sytuacji,

gdy np. zasada pierwszego rzędu będzie niemożliwa do zastosowania w

czystej postaci.

*Nie konfiguracja bytów w świecie, a stany podmiotów moralnych są

rezerwuarem wartości autotelicznej.

~~"Czy postępowanie dobre moralnie przynosi człowiekowi korzyść?" Zależy

to od tego, jak rozumiemy "korzyść", a także o które "dobro" pytamy.

Ważny jest tu również wątek uściślenia tego, czym jest "egoizm",

"altruizm", ....

"Czy dobro moralne jest zamierzonym skutkiem czynu powinnego moralnie czy

czymś innym?" Czymś innym. Wynika to z zasad naszej teorii, choć

zamierzone skutki mogą być czymś istotnym z perspektywy procedury

decyzyjnej.

Co współczesny utylitarysta powie o tym, jak powinien wyglądać ład

ekonomiczny na świecie?

~~Istnienie tylu zawodów regulowanych to jedna ze składowych tego, co

nazywam instytucjonalizacją. Napisz coś więcej o tej instytucjonalizacji.

Co racjonalnie można powiedzieć o tym, co czeka nas po śmierci? Jak

radzić sobie z tym, że umrzemy? Czy lepiej umrzeć "przygotowanym"?

Co racjonalnie można powiedzieć o tzw. sensie cierpienia?

"Szczęście (pozytywne odczucia, przyjemność) - zmienna zależna, czynniki

powodujące szczęście (pozytywne odczucia, przyjemność) - zmienne

względnie niezależne."

~~""IQ" (zmienna niezależna) jest zmienną istotną dla zmiennej

"osiągnięcia szkolne" (zmienna zależna)" - analogia do naszej teorii

dobra.

"Ból jest przyczyną cierpienia, nie zaś ciepieniem, jest bowiem

wrażeniem, a nie uczuciem" - czy nie jest to bardziej różnica słowna niż

realna?

Próba stworzenia odpowiedniego schematu pojęciowego:

1. Co powoduje negatywne odczucia? (może spróbuj z perspektywy:

przeszłość, teraźniejszość, przyszłość?)

- głód

- niezaspokojone pragnienie

- chłód

- ból

- wspomnienia

- lęk przed przyszłymi zdarzeniami

...

2. Co powoduje pozytywne odczucia?

...

3. Co powoduje odczucia (co jest źródłem odczuć)?

- jedzenie

- picie

- zapach

- dźwięk

...

4. Typy podmiotów moralnych.

- średnia podatność na pozytywne odczucia i negatywne odczucia

- wysoka podatność na pozytywne odczucia i negatywne odczucia

- niska podatność na pozytywne odczucia i negatywne odczucia

- średnia podatność na pozytywne odczucia i wysoka podatność na negatywne

odczucia

...

==Pozytywne odczucia, a np. stan choroby u podmiotu – jak taka sytuacja

ma się do naszych ustaleń aksjologicznych?

Intensywność (pozytywnych i negatywnych) odczuć zależy od rzeczy, które

je wywołują i od podmiotu moralnego. Jak ma się sprawa w odniesieniu do

poszczególnych podmiotów moralnych? Jak sprawa się ma w odniesieniu do

"statystycznego podmiotu moralnego"? Jak sytuacja się ma, a jak mieć się

powinna?

==~~W teorii dobra, którą uważam za adekwatną, liczy się subiektywność

(tj. doznawane pozytywne i negatywne odczucia), a nie obiektywność

(konfiguracja bytów we wszechświecie). Należy jednak być ostrożnym - <do

wywalenia> np. może być tak, że obecnie mile widziana jest konfiguracja

bytów taka a taka z uwagi na to, że w przyszłości sprawi ona, że będzie

więcej pozytywnych odczuć. </do wywalenia>

==co jeśli "ewolucja" sprawiła, że teraz skłaniam się ku takiemu a

takiemu myśleniu? zanalizuj. czy w ogóle można to zanalizować?

Jakie jest zastane znaczenie słowa "przyjemność"? Według np. słownika

języka polskiego PWN:

"przyjemność

1. «miłe wrażenie wywołane dodatnimi bodźcami, uczucie zadowolenia»

2. «to, co wywołuje uczucie zadowolenia, sprawia miłe wrażenie, dostarcza

przyjemnych doznań»"

~~"Szczęście jest uzasadnionym zadowoleniem"? Nie.

Kolejna hipoteza to cytat, nie pamiętam autora, znaleziony w jednej z

książek Tatarkiewicza. "Szczęście to coś godnego pożądania, na ogół

przyjemne". Co o tym sądzisz?

==co jeśli w podstawowych założeniach na których opiera się normalne

funkcjonowanie w świecie jest błąd? np. istnieję tylko sam? można

argumentować, że użytecznie jest wiara w innego. +inne tego typu kwestie

==~~Zadowolenie nazywane jest w ekonomii użytecznością. Na ogól uwaza

sie, ze uzytecznoscia sa preferencje podmiotu. W postulowanej przez nas

teorii dobra uzytecznoscia jest cos innego (choc pewne zwiazki sa).

Dlaczego ekonomii (normatywnej) nie dyskwalifikuje się za używanie

niejasnych pojęć? Niektórzy zgłaszają wątpliwości co do statusu rozważań

z ekonomii normatywnej, ale i tak uważa się ją za coś innego jakościowo

niż etykę normatywną. Czy to przez to, że systemów etyki normatywnej jest

mnóstwo, a systemów ekonomii normatywnej nieco mniej (i zgadzają się ze

sobą częściej systemy ekonomiczne niż etyczne?)?

"Do szczęścia potrzeba jednemu mniej, a drugiemu więcej" - pewnie prawda.

Czy świadomość szczęścia jest potrzebna do szczęścia? Raczej tak (czy

szczęściem [czy też przyjemnością, pozytywnymi odczuciami, ...] można w

ogóle nazwać coś, co nie jest uświadomione?). Czy przekonanie o szczęściu

wystarczy do szczęścia? Pamiętajmy, że podmioty moralne czasem okłamują

same siebie, gdy chodzi o intensywność odczuć, których doznają - jaki

wpływ na ten fakt na naszą teorię dobra?

Czy małe dziecko liczy się w utylitarystycznych kalkulacjach, skoro nie

ma (samo)świadomości? Odwołaj się do własnego doświadczenia (czy też jego

braku)

~~Czy pozytywne i negatywne odczucia "były" już w chwili Wielkiego

Wybuchu? Tzn. pośrednio poprzez to, co wydarzyło się później? Początkowy

stan zawierał w sobie zalążek wszystkich innych? Jak by to dokładnie

wyglądało? Analogia do "jak to jest być nietoperzem"?

==czy normatywność istniała w momencie Wielkiego Wybuchu?

! Czy w czasach, gdy na naszym świecie nie było jeszcze bytów

doznających, dobre było to, co prowadziło do zwiększenia szansy na

pojawienie się bytów doznających? A może było tak tylko wtedy, gdy prawdą

jest, że liczą się konwekwencje faktyczne, a nie konsekwencje oczekiwane

(tj. najlepszy zakład)?

==co jeśli normatywność można uprawomocnić tylko dlatego, że kiedyś

podjęto złe (w sensie "najgorszego zakładu"?) działanie i istnienie

normatywności to tylko "epifenomen"?

Jaki jest sens powiedzenia, że jest słuszne (tj. że dobry jest stan

rzeczy) że gwiazda 56554534535643 porusza się w kierunku 56754747? Wydaje

mi się zresztą, że pełne wypowiedzenie tej sytuacji nie byłoby tak proste

- byłoby ono, o ile w ogóle byłoby możliwe, przerażająco skomplikowane i

nudne dla nas.

Czy odczuwanie ciągu przyjemności nudzi po pewnym czasie i staje się

czymś przykrym lub czymś obojętnym? Co to miałoby znaczyć? Jeśli byłaby

to prawda, to wskazuje ona na dwuznaczność naszego schematu pojęciowego,

która potem może zaciemnić obraz tego, jak rzeczy się mają. Myślę jednak,

że w tym przypadku łatwo jest wybrać nam "właściwe" znaczenie.

Ogólnie przyjęta jest konwencja, że szczęście to długotrwały zbiór

przyjemności lub zbiór tego, w czym przyjemność przeważa.

! Wyraźnie odróżnij wszystkie człony w sytuacji typu: kobieta

poperfumowana – zapach perfum, który czuję – pozytywne odczucie – inne.

Będzie to istotne w budowaniu dokładnej teorii dobra.

Także: nazywanie - wskazywanie - deskrypcja - dobro - przyjemność -

pozytywne odczucia - stężenie substancji tej a tej - akt pragnienia

Rozróżnienie na to, co wywołuje pozytywne odczucia i same pozytywne

odczucia.

"The ideal or perfectionist thesis that what is good is not only or

primarily pleasure or desire-satisfaction, but certain states whose value

is independent of people's attitudes to them." - skomplikowane, ale można

wyjaśnić jaki jest mój stosunek do tej tezy. ~~W sumie można być takim

miękkim perfekcjonistą w obrębie hedonizmu? To chyba nawet właściwe. Ale

sama oryginalna teza raczej fałszywa.

Czy gdybyśmy stworzyli z materii tak skomplikowany byt jak człowiek, to

mógłby on doznawać pozytywnych i negatywnych odczuć? Z

ogólnofilozoficznego punktu widzenia ciekawe są implikacje obu możliwych

odpowiedzi.

==stan jeden lub dwóch lub trochę więcej ludzi na świecie i tego typu

eksperymenty myślowe

Czy zaznawać pozytywnych i negatywnych odczuć mogą tylko byty

samoświadome czy też także świadome? Pytanie jest trudne, bo niejasne

jest rozgraniczenie nieświadomość-świadomość-samoświadomość.

! Mierzenie preferencji podmiotów moralnych pieniędzmi, które są one w

stanie wyłożyć za taki a taki zakład jest obarczone wadą. Polega ona na

tym że podmioty moralne nie wiedzą co jest dla nich dobre, a co złe -

tzn. że ich opinia nie jest gwarancją tego, że jest tak, jak ta opinia

głosi. Jednak preferencje są dość dobrym (choć nieadekwanym) probierzem

tego, co dobre i złe dla jednostki, więc być może będzie trzeba

zastosować te metodę w praktyce (jako np. zasadę drugiego rzędu, którą

nalezy wdrożyć w przypadku, gdy zastosowanie czystej zasady pierwszego

rzędu będzie niemożliwe; oczywiście problem z uprawomocnieniem będzie -

analogia do problemu indukcji).

"Dowód" Milla głosił już Eudoksos z Knidos, a także Arystyppos.

Czy definicje pozytywnych i negatywnych odczuć mają być sprawozdawcze,

projektujące czy regulujące? Regulujące. Dlaczego? [tu wyjaśnij ładnie]

Wiele metaetycznych zagadnień, np. spór realizmu z antyrealizmem

etycznym, jest mało istotna ze względu na to, że i tak ~~trzeba działać.

! Ktoś mógłby nas spytać: "dlaczego nasze działania mają być nakierowane

na pozytywne odczucia, skoro te pozytywne odczucia to nic innego jak

tylko twór przyrody zachęcający nas np. do prokreacji?”. A na czym

miałaby polegać etyka czy też teoria racjonalnego działania, w której

chodzi o coś innego? Przyjmijmy, że w odpowiedzi na tego typu krytykę,

zrezygnowalibyśmy z hedonizmu etycznego. Musimy jakoś działać, więc

uznalibyśmy, że racjonalnie jest działać według innej zasady. Wtedy

jednak można postawić ten sam zarzut i tak w nieskończoność. ~~Ten

argument jest niefalsyfikowalny? Inna sprawa, że na pierwszy rzut oka

falsyfikowalność nie jest kryterium racjonalności w metodzie nauk

empirycznych.

Niektóre argumenty przeciw hedonizmowi (i co za tym idzie: przeciw

przynajmniej niektórym utylitaryzmom):

- argument Nozicka ("argument z filmu Matrix")

- tzw. paradoks hedonizmu

- potwór hedoniczny

==Czy etyka czy też teoria racjonalnego działania ma sens jeśli prawdziwy

jest determiznizm (rozumiany tak a tak)?

==! Moim celem jest stworzenie etyki uniwersalnej, czyli m.in. takiej,

która wykracza poza przeszłe, teraźniejsze i przyszłe problemy decyzyjne

gatunku ludzkiego i wszystkich gatunków obecnych w tej chwili na świecie.

Oczywiście z uwzględnieniem wszystkich ograniczeń poznawczych (bardzo

możliwe, że okaże się, że etyka uniwersalna jest po prostu niemożliwa i

jest fikcją - w każdym razie taki właśnie jest cel). ~~Intencja jest

taka, żeby nawet okres od Wielkiego Wybuchu do "końca świata" był tylko

pewnym wycinkiem tej etyki. Samo jednak wysłowienie tego zamierzenia jest

trudne i być może skazane na niepowodzenie. Możliwości naszego języka i

ich wpływ na teorię racjonalnego działania czy też etykę.

! ~~Pojęcie uniwersalizowalności jest niepotrzebne w moim systemie. W

dyskursie konsekwencjalistycznym, próbuje się je na siłę uczynić

istotnym. Trudno oprzeć się wrażeniu, że chce się tutaj zachować "poważną

ideę poważnych filozofów" nawet jeśli nie jest nam ona do niczego

potrzebna. Filozofia i jej działy są zbyt uległe wobec swej historii.

! Ludzie czasami są wtłaczani na siłę w pewne konwencje. Np. moja

partnerka może mieć dzisiaj urodziny, a ja po raz pierwszy odkąd się

znamy, zrobiłem jej śniadanie do łóżka. Ktoś, kto został poinformowany o

tym zdarzeniu, najpewniej pomyślałby, że to właśnie z powodu jej urodzin

zrobiłem jej śniadanie, a w rzeczywistości mogła to być przecież

przypadkowa zbieżność. Tego typu zbieżności prowadzą często do czegoś

poważnego. Ludzie często zamiast mówić post factum, że "to zbieżność, to

przypadek", wolą być częścią konwencji.

O wyrażeniach naładowanych (thick terms).

! Zasada racji dostatecznej - zawodzi, gdy mowa o rzeczach

"ostatecznych"/"końcowych"? Czy jej zastosowanie nie jest wtedy

przykładem myślenia życzeniowego? Czy jej zastosowanie w takich

przypadkach nie jest podobne np. do twierdzenia, że świat musiał mieć

początek? "Błąd kategorialny"?

Prawo - jak każdy ma być równy wobec niego, skoro wielu ludzi nie ma

pieniędzy np. na opłaty sądowe? Dlaczego ktoś ~~zaprojektował taki

system? Czy istnieją lepsze rozwiązania?

"The doctrine of natural law is clearly an analogue of objectivism in

ethics." (Mackie, Ethics. Inventing right and wrong). Odnieś się.

Utylitaryzm, a prawda. Ktoś mógłby głosić prawdziwą etykę (tj.

utylitaryzm) i przez to mogłoby być nieciekawie, więc niezgodnie z

utylitaryzmem. Być może nie należy głosić, że utylitaryzm jest prawdziwy.

Liczy się dobro, nie prawda (co do zasady; nie musi to znaczyć, że prawda

nie jest wartością na którą powinny być nakierowane nasze działania np.

na poziomie procedury decyzyjnej lub jakoś inaczej).

~~Niewykorzystane możliwości w moim życiu mnie przerażają. I nie chodzi

tu nawet o przeszłość, a o to, że teraz tu jestem i mam tyle opcji do

wyboru, tyle interesujących rzeczy, tyle perspektyw przed sobą. Co

wybrać, na jakiej podstawie?

Statolatria - analiza.

~~Księgowi, inni spece od rzeczy zbędnych. To mała część całego systemu

bicia piany.

Czy tworzenie prawa, którego stosowanie ma polegać na tym, że "na każdego

znajdzie się paragraf" i które jest niejasne, zbyt rozbudowane, nikt go

nie zna i które jest obarczone innymi wadami, nie woła o pomstę do nieba?

Natychmiast trzeba to zmienić. To idiotyczne, że w ogóle istnieje jakaś

dwuznaczność, gdy stosujemy prawo do prostych sytuacji typu mandat

drogowy. Tu nie powinno być miejsca na jakąkolwiek analizę. Rozwiń.

W dodatku niektórzy twierdzą, że ten system powinien taki właśnie być.

Często mówi się, że prawo jest zbyt skomplikowane i nalezy je uprościć,

ale to często gadanina podobna do tej o tym, że należy nakarmić głodne

dzieci w Afryce.

Czy ta praca analityczna odnośnie do każdego stanowiska filozoficznego

jest dobrym pomysłem? Chyba nie z uwagi na to, że moglibyśmy

"zbankrutować informacyjnie". I z uwagi na inne sprawy.

Informacja we współczesnym świecie przesunęła się na pierwsze miejsce. Na

niemal każdy temat można znaleźć w tej chwili w Internecie i poza nim za

dużo informacji. Przeładowanie informacją. Ogólne informacje na dany

temat, a wartościowe informacje na dany temat.

"Ja wiem najlepiej" - należy wytępić tego typu postawę.

Ludzie generalnie boją się przyznawać do niewiedzy. To niedobrze.

Życie/egzystencja jest fenomenem. Tu i teraz jestem. TO odczucie. Podobne

odczucie ma się, gdy się trochę człowiek pozastanawia nad pytaniem

"dlaczego istnieje raczej coś niż nic?".

Bach i nagle nie żyję przez wieczność. To (z mojej perspektywy żyjącego i

czującego to życie człowieka) dziwne uczucie, tzn. ta antycypacja tego.

Ktoś bliski nagle umiera. Ot tak. Jest to fascynujące metafizycznie.

==Po co mam się starać cokolwiek wartościowego napisać, skoro umrę? Jaką

wartość będzie miało to, co napiszę w perspektywie wieczności? Czy warto

poświęcać na to zasoby w obliczu tego faktu?

Metafizyczna trwoga przed śmiercią. TO doświadczenie typowo ludzkie.

! Intuicje, takie jak te analitycznych etyków i utylitarystów mylą. To,

co oni uważają za adekwatne może okazać się (i myślę, że okazuje się

częściej niż możemy przypuszczać) zupełnie bezpodstawne. Co dopiero mówić

o innych etykach. ~~Fakty etyczne, uprawomocnione oszacowania, wyliczenia

- tak; opinie ludzkie, odczucia - nie (chyba, że mają wpływ na te

pierwsze).

! Nie wiemy jak dokładnie ma wyglądać porządek moralny i jak podejmować

racjonalne decyzje za każdym razem - wiemy jednak to, to, to i to. Trzeba

wykorzystać choćby i tę skromną wiedzę (już teraz?).

Czy nie dziwi was, że przestępczość nie maleje? Tzn. nie mam na myśli

tego, że gdzieś tam przestępczość zmniejszy się np. o 70%. Chodzi mi o

to, że nikt współcześnie nawet nie twierdzi, że "gdy dojdę do władzy,

przestępczość zniknie albo będzie czymś pomijalnie małym". Ludzie dali

sobie wmówić, że przestępstwa będą dokonywane zawsze i są czymś

normalnym?

! Pewien typ argumentu za istnieniem boga (mój): jeżeli istnieje świat,

to możliwe jest wszystko (w szczególności, że bóg istnieje). Czym bowiem

niewyjaśnialność istnienia boga ma się różnić od niewyjaśnialności

istnienia świata? Z drugiej strony - czy język nam tutaj nie przeszkadza

w zrozumieniu pewnych spraw?

Napisz coś więcej o instytucjonalizacji (lepsze inne słowo?).

! Transhumanizm, starzenie się, nieśmiertelność, niezniszczalność, dziwna

niewiara w możliwość dokonania tego, związek z racjonalną teorią

działania.

Tyle tysięcy lat istniejemy, a ludzcy decydenci przez ten ogrom czasu,

nie potrafili doprowadzić do sytuacji, w której człowiek, który sie

narodził, nie jest skazany na przymus pracy. Z drugiej strony można

argumentować, że dla wielu istnień ludzkich przymus pracy to wybawienie -

bez tego przymusu ludzie ci mieliby być może gorsze życie niż gdy przymus

jest obecny.

Ludzie często uznają, że jeśli ktoś pracuje krótko, a ktoś inny długo, to

ten pierwszy jest leniem. Dlaczego to nieracjonalne na pierwszy rzut oka

podejście ludzi jest dość powszechne? Być może heurystyka "im dłużej

pracuje, tym lepiej pracuje" często się sprawdza w praktyce (a jeszcze

częściej sprawdzała się ona w przeszłości).

Nie o to chodzi we wnioskowaniach potocznych, aby były niezawodne.

! Niektóre "odkrycia" opiniotwórzych mediów, przypomninają "odkrycie", że

wiele osób zjada swoje wydzieliny z nosa.

~~Skoro wiele osób, które odkryły coś zaskakującego w przeszłości,

zostało uznanych za wariatów (choć byli nie-wariatami), to w takim razie

ilu było ludzi uznanych za wariatów, którzy byli tak naprawdę nie-

wariatami, a którzy pracowali nad czymś zaskakującym, ale nie udało mi

się osiągnąć niczego spektakularnego co by zyskało akceptację opinii

społecznej?

! Czasami można się zastanawiać dlaczego ludzie zachowują się tak a tak,

a wyjaśnieniem jest to, że w wielu sytuacjach ludzie po prostu odgrywają

swoje role społeczne, nie wnikając za bardzo w to co i po co robią.

~~Ludzie często traktują pieniędze jako uniwersalną wartości wszystkiego.

Podobnie mają oni też tendencję do traktowania wykształcenia jako

uniwersalny miernik wiedzy, mądrości lub inteligencji.

Starzy ludzie częściej śmierdzą niż młodzi.

archetyp porno zly

Ciekawa sprawa z felietonem jako gatunkiem literackim. Moim zdaniem i

wbrew temu co można w różnych miejscach często przeczytać, jest to

gatunek prosty w uprawianiu (choć oczywiście można to robić lepiej lub

gorzej), ponieważ można stosować niejasne pojęcia, aluzje i pisać

nieprawdę, a w razie zarzutów, że felieton jest zły czy kłamliwy, można

powiedzieć, że taka już jest natura felietonu, że pozwala się tu na

swobodne podejście do sprawy i że nie jest on przecież zdaniem relacji z

tego jak rzeczy się mają. Ktoś mógłby odpowiedziec na to, że czym innym

jest swobodne podejście, a czym innym pisanie nieprawdy, ale w

rzeczywistości różnica jest na tyle płynna, że w praktyce nie da się tych

dwóch spraw oddzielić.

~~Czy "pozytywne odczucia" jest ogólną nazwą wszystkich pozytywnych

odczuć czy konstytutywnym składnikiem wszystkich pozytywnych odczuć

(pytał o to, o ile pamiętam, Czeżowski, choć pytał o "przyjemność", a nie

o "pozytywne odczucia") czy też jest jeszcze czymś innym? A może jest

kilka znaczeń? Myślę, że tak jak "kot" oznaczać może zarówno każdego

konkretnego kota, jak i istotę kota (a jest jeszcze m.in. supozycja

gatunkowa), tak i "pozytywne odczucia" może oznaczać konkretne pozytywne

doznania, jak i to, co wspólne wszystkim pozytywnym doznaniom.

Jestem utylitarystą, tak więc w myśl powszechnie przyjętych (przynajmniej

wśród filozofów) standardów jestem wręcz biegunowym przeciwieństwem

Kanta. W rzeczywistości kwestia stosunku tych dwóch koncepcji etyki jest

bardziej skomplikowana i zniuansowana. Piszę zresztą o tym w moim

brudnopisie, którego część wrzuciłem jakiś czas temu do sieci:

http://www.utylitaryzm.pl/

! Co jest wspólne wszystkim pozytywnym odczuciom (doznaniom)? Odpowiedź

na to pytanie to budowa teorii dobra, która jest niezbędna, aby móc

zastosować utylitaryzm w praktyce. Musimy bowiem wiedzieć co dokładnie

mamy maksymalizować (możliwy jest też scenariusz, że według zasady

użyteczności nie musimy DOKŁADNIE wiedzieć co mamy

promować/maksymalizować).

Ile maksymalnie pozytywnej i negatywnej wartości można odczuwać? Jakie są

limity (o ile są) dla różnych podmiotów moralnych (czyli dla tych, którzy

liczą się w rachunku decyzyjnym)? Bacz na to, aby w tym wątku nie

utożsamić dwóch podobnych, ale różnych rzeczy. Czy można się dowiedzieć

jakie są limity? Czy możemy mieć co do tego pewność? Czy w ogóle co do

czegokolwiek możemy mieć pewność? Czy wiemy czym dokładnie jest pewność?

Czy wiemy na pewno czym jest pewność?

Czy dobro autoteliczne to dokładnie to samo co dobro nieinstrumentalne i

co dobro samo w sobie i co dobro wewnętrzne i co ...?

~~Konsekwencjalizm według mojego pomysłu (może nietrafionego; brak

zasobów na sprawdzenie tego) mógłby być tezą, że działanie samo w sobie

nigdy nie jest dobre autotelicznie, ani złe autotelicznie. O tym jak

powinniśmy scharakteryzować konsekwencjalizm (konsekwencjalistyczne

teorie) i czy w ogóle powinniśmy to robić, decyduje zasada użyteczności.

Uwaga na język, który może nas tu mylić.

Mamy do wyboru różne konwencje. O tym, która jest najlepsza, decyduje

zasada użyteczności (tak a tak rozumiana). Możemy mówić po prostu o

odczuciach, możemy mówić o pozytywnych i negatywnych odczuciach, możemy

mówić o pozytywnych, neutralnych i negatywnych odczuciach, możemy mówić

np. o skrajnie pozytywnych odczuciach, umiarkowanie pozytywnych

odczuciach, neutralnych, negatywnych, możemy mówić ..., może być ten

podział ułożony na podstawie teorii scalarnych czy też satisficingowych,

.... ~~Dla teorii liczy się tylko intensywność odczuć, tj. liczby.

Czy można się mylić co do tego jak coś smakuje? A co jeśli np. ktoś

twierdzi, że A smakuje bardziej niż B, B bardziej niż C, a C bardziej niż

Jak nasza teza dotycząca tego, czym jest dobro (pozytywne odczucia) ma

się do tzw. przyczynowych teorii odniesienia? Nijak, bo nie interesuje

nas znaczenie zastane, a przez "dobro" rozumiemy to, na co należy

nakierować działanie. To, co mamy na myśli nazywamy jednak "dobrem", a

nie "gtyftrem", więc jakieś znaczenie ma?

==! "Jeśli najpierw ciężko na coś zapracujesz, a potem się tym cieszysz,

to poziom przyjemności odpowiednich doświadczeń może być zupełnie inny,

niż wtedy, gdy najpierw się czymś cieszysz, a potem musisz ciężko

pracować, by za to zapłacić" (Brandt). Co ten fakt oznacza? Dekryptywnie,

a normatywnie?

Jak to, że pozytywne odczucia są dobrem ma się do tego, że podmioty

doznające mogą rozmaicie radzić sobie z tymi właśnie odczuciami

(dochodzącymi do nich)? To ważna sprawa, bo każdy może wypracować tutaj

swoją własną strategię. Wpływ jednostki na odczuwanie przyjemności i

przykrości. Może ideałem byłoby czerpanie przyjemności w jak największych

ilościach ze wszystkiego, z czego się da i brak reakcji na wszelkie

doznawane przykrości? Na ile można zbliżyć się do tego ideału?

~~Czy jeśli dla jednego podmiotu doznającego słuszne jest znalezienie

partera, to i dla każdego innego podmiotu też? To zależy od tego, czy

będzie różna ilość pozytywnych odczuć czy nie. Więc zadajmy pytanie nieco

inne: czy ostatecznie rzecz biorąc wszyscy powinniśmy mieć te same cele

(i jakaś część powinna się „wytrenować” w odpowiednim manipulowaniu

swoimi pożądaniami (a raczej „temu, co przynosi odczucia”) w imię

przyszłych, większych pozytywnych odczuć; tj. powinna od teraz działać

tak, aby dążyć do „zgrania się” z tym, co optymalne)?

Stoicy, epikurejczycy, cynicy, buddyzm, zabiegi stosowane przez miliony

ludzi każdego dnia - która strategia jest najlepsza?

Kwestia skłonnościowa, a teoria dobra ("to jest dobre, ale "natura"

ciągnie mnie do tego").

Pozytywne/negatywne doznania, a zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.

Cynicy/stoicy i nieracjonalny lęk przed podjęciem ryzyka.

To samo doświadczenie może wywołać różne stopnie odczuwania dobra u

różnych podmiotów (zakładając, że jest sens mówienia o tym samym

doświadczeniu) - to już teza psychologii doznań. BTW: zanalizuj w tego

typu zdaniach "może". Chodzi o "może" logiczne, fizyczne, inne? Bo jeśli

o logiczne, to większość takich zdań to banalne konstatacje.

W razie kłopotów z dokładnym określeniem tego, co jest dobre (tj.

pozytywnych odczuć), zawsze można zacieśnić spektrum możliwości, a także

przedstawić swoje tezy dotyczącego dobra na tle tez innych (cyników,

cyrenaików, współczesnych aksjologów, innych).

~~Według naszej teorii mają być te stany rzeczy, które są w INTERESIE

ludzi? "Uświadomienie ludziom jaśniej, co jest ich interesem"? Ludzie nie

wiedzą dużo w błahych sprawach - tu jest inaczej?

==Dobra lista jako baza pomysłów do dokładniejszych rozważań nad tym, co

jest dobre aka czym są pozytywne odczucia:

"A. Objective Theories

1. Mental State Theories

a) Hedonism

(1) Quantitative Hedonism

(2) Qualitative Hedonism

b) Non-Hedonistic Mental State Theories

2. Non-Mental State Objective Theories

B. Subjective Theories

1. Preference Theories (Desire Satisfaction Theories)

a) Actual Preference Theories

(1) Unrestricted Actual Preference Theories

(2) Restricted Actual Preference Theories

(a) By Content

(i) To Mental States

(ii) To States of the Self

(b) By Role or Function

(i) To Intrinsic Desires/Preferences

b) Ideal Preference Theories"

! Jesteśmy chyba A1a1, ale to nie takie proste.

"Desire Satisfaction Theory: Desire Satisfaction Theories (DSTs) hold

that all and only those things that satisfy intrinsic desires are

intrinsically good for an individual. (A person who desires something

(object, state of affairs, sensation, etc.) for itself and not just for

something it can bring about, has an intrinsic desire for it.) Desires

differ in intensity and a state of affairs is better if it satisfies more

intense desires than if it merely satisfies less intense ones. But even

if all desires were equally intense, DSTs do not hold that we should

bring about the state in which the maximum number of desires are

satisfied. This would be like thinking that because it is good to cure

cancers, the best state of affairs is the one in which the maximum number

of cancers are cured. We could do this by creating easily cured cancers

(certain forms of skin cancer) in lots of people and curing these (even

if we didn't cure any people who had contracted cancer without our

intervention). Similarly, the DST does not hold that the best state of

affairs is the one in which the maximum number of desires is satisfied,

for we could do this by instilling in people easily satisfied desires.

Rather, the DST holds that what is intrinsically good is what satisfies

desires that already exist."

! ~~Jestem raczej hedonistą, nie preferencjonistą. Możliwe, że prawdziwa

teoria dobra (przy okazji: chodzi przecież o najlepszą jako wybór teorię

dobra, bo to też problem decyzyjny - wytłumaczenie tego galimatiasu

znajduje się w innych częściach tego dokumentu) to taki właśnie jak wyżej

preferencjonizm plus "spójność brana z zewnątrz". Wtedy można

uszczęśliwić kogoś, choć on mógł sobie zupełnie nie zdawać sprawy z tego,

że może być aż tak szczęsliwy i mógł też nie wiedzieć jak tego dokonać.

Mógłby nawet nie chcieć tego stanu rzeczy.

~~Tak może wyglądać sprawa z punktu widzenia pierwszego rzędu, z drugiego

zaś być może lepiej uznać, że ludzie na tyle dobrze wiedzą co uczyni ich

szczęśliwymi (choć mogą się co do tego mylić; w sensie np. zamiast wyboru

10/10, mogą osiągać 9/10), że nie powinniśmy dalej ingerować w proces

spełniania preferencji. Wtedy na poziomie decyzyjnym (drugiego rzędu)

stosowalibyśmy preferencjonizm.

"Objective Theories of Well-Being: These theories tell us what states of

affairs constitute an agent's well-being. Hedonism and Mill's Eudaimonism

are substantive theories.

Subjective Theories of Well-Being: These theories to not give a list of

what an individual's good consists in. Rather, they indicate a procedure

for determining what state, actions, etc. enhance an individual's well-

being and the procedure makes essential reference to the individual's

conative states (states such as desiring, valuing, wanting and so

forth)."

! "Not all satisfaction of desires is intrinsically valuable. The

Sadistic Voyeurs. Not all satisfaction of desires bears on an agent's

well-being. Some desires are for states of affairs that cannot plausibly

be seen as related to an agent's well-being. A fleeting desire for so

stranger's well-being; a desire that the human race not be wiped out by

aliens 3,000 years from now. These considerations lead many to adopt a

"restricted" version of DST. Niezłe: The satisfaction of desires based on

false beliefs seem (in general) not to enhance a person's well-being.

John wants a "buff bod" because he thinks that Jen, whom he fancies,

likes men with such bodies. But he is wrong. Jen likes the nerdy,

intellectual type. It seems that getting a "buff bod" doesn't enhance

John's well-being because he wants it only to help him get Jen and it

doesn't do this."

"An agent morally ought to do an act if and only if that act maximizes

desire satisfaction or preference fulfillment, regardless of whether the

act causes sensations of pleasure." Raczej na odwrót.

"Coś może być wyjątkiem dopiero wtedy, gdy reguła zostanie już

ustanowiona"

"Decyzje w warunkach niewiedzy - gdy nie znamy ani wielkości możliwych

skutków, ani ich prawdopodobieństw."

Ludzie na ogół nie biorą pod uwagę, ani nie poszukują statystycznych

danych na temat zagrożeń, ale raczej korzystają z opinii panujących w

danej sprawie. (z książki Tyszki)

"Criticisms of Hedonism:

1. Not all pleasures are qualitatively the same. Even considering

pleasure only as a sensation, it seems phenomenologically false that all

pleasures are qualitatively similar. The pleasure of watching your child

take her first step or hearing her say, “I love you, Daddy”, is, I think,

qualitatively different from the pleasure of eating a hot fudge sundae

with peppermint ice cream which, in turn, is qualitatively different from

the pleasure of defeating your nemesis at racquetball.

2. Pleasure is not the only thing that is intrinsically good. (Some

things other than pleasure are intrinsically good.). For example:

Nozick’s Pleasure Machine.

3. Not all pleasures are intrinsically good: the pleasure that the rapist

gets from rape or the sadist gets from torture of an innocent and

nonconsenting victim is not, the critic charges, good.

Reply: The hedonist responds that it is not good all things considered

because it is not good that people derive pleasures from these

activities. Hence, because these pleasures lead to greater pain, they are

on balance bad. But this is because of their extrinsic properties.

Considering only their intrinsic properties — considering them only as

sensations of pleasure — they are good. This is to say, they are

intrinsically good.

Response: If the pleasure of the rapist in raping or the sadist in

torturing were even only intrinsically good, it would tend to make his

action less seriously wrong — it would count against the pain and

suffering of his victim. But this is not so. For example: The Case of the

Sadistic Voyeurs."

"1. Eudaimonism is not committed to the view that all pleasures are

qualitatively the same nor that all experiences that are a part of human

happiness are qualitatively the same.

2. Eudaimonism is not committed to the view that the sensation of

pleasure is the only thing that is intrinsically good. It will,

therefore, escape the objection based on Nozick’s Pleasure Machine. It

is, of course, committed to the view that happiness is the only thing

that is intrinsically good. If individualism is correct (if overall value

is a function of the value for individuals), this may be quite plausible

depending on what all is included in the notion of happiness. Mill has a

rich conception of happiness. Such experiences as accomplishing a goal or

seeing your child develop as a person can be, for Mill, intrinsically

valuable, and not merely valuable in producing some separate experience,

happiness. Such things can be a part of happiness.

3. It is not immediately clear that eudaimonism avoids the problem of

counting all pleasures as intrinsically good. Mill, after all, seems to

hold that happiness includes the concept of pleasure (among other

things). Other eudaimonists could, however, hold that happiness includes

only certain sorts of pleasures—excluding, for example, sadistic

pleasures. Even Mill can say the following: the pleasure of the sadist is

good only insofar as it is considered merely as the sensation of

pleasure; if we consider the activity itself in all its aspects, we are

free to evaluate it as intrinsically bad (and not just instrumentally

bad)."

Jakie implikacje dla naszej teorii miałby np. fakt, że może istnieć

uniwersalna siła w naturze, która resetuje pamięć u każdego 3-letniego

człowieka (co np. kończy amnezję dziecięcą)? W momencie gdy zaznał wiele

przykrości (negatywnych odczuć), w momencie, gdy zaznał wiele

przyjemności (pozytywnych odczuć).

Podobne przykłady można zanalizować również.

W związku z tym, że nie wiemy, czy np. pies jest podmiotem moralnym i na

ile nim jest, raczej należy potępić robienie mu krzywdy. Tym bardziej, im

większa to krzywda (odwołujemy się tutaj do naszego doświadczenia - im

bardziej my przez coś cierpimy, tym najprawdopodobniej bardziej cierpi

też pies).

! ~~Komentarz dotyczący np. tego: maksymalne cierpienie przez 5 minut +

maksymalne zadowolenie przez 5 minut = stan neutralności przez 10 minut.

Czy np. 5 hedonów u A i u B to dokładnie to samo - może skoro w ogóle

wprowadzamy jakieś hedony to tak (zanalizuj to koniecznie bo może nowe

wątki). Znowu dwa sosy: deskryptywny i normatywny.

Czy postępowanie zgodnie z naszą teorią jest korzystne z punktu widzenia

egoizmu? (dylemat więźnia, iterowany, inne)

O upodobaniach adaptacyjnych.

"Jeżeli prawa są po prostu wytworami społecznymi to czy Żydzi w

narodowosocjalistycznych Niemczech rzeczywiście mieli prawo do życia"?

Trochę populistyczne, ale poprawne pytanie. Podobnie sprawa się ma z

argumentami przeciw utylitaryzmowi.

Mówi się, że "zwycięzców się nie sądzi". Uważam jednak, że powinno się

ich sądzić z racjonalności - pamiętając przy tym, że racjonalność decyzji

przed jej podjęciem (ex ante) i po jej podjęciu (ex post) to dwie rózne

sprawy (pamiętaj o: najlepszy zakład, a jakość skutków).

Zauwazmy, że z pojęciem celu nie ma takiego problemu jak np. z pojęciem

przyczyny (czy też z celem zamiast pojęcia celu i z przyczyną zamiast

pojęcia przyczyny).

Co możemy powiedzieć o istnieniu boga, przyczynowości, wróżki, szklanki i

neutrina? Czy różnią się te sposoby istnienia?

Wiele kontrowersji wokół "altruizmu" i "egoizmu" ma swe źródło w bardzo

rozmaitym, często nieprecyzyjnym, użyciu tych wyrażeń. Dotyczy wielu

innych słów i problemów.

"Czy życie egoistyczne z uwagi na fakt, że społeczna kooperacja umożliwia

wszystkim życie lepsze, niż życie kogokolwiek, kto próbowałby prowadzić

je wyłącznie własnym sumptem, jest naprawdę egoistyczne?"

Skoro twierdzimy, że powinniśmy uznać naszą teorię za prawdziwą, ponieważ

jest to korzystne, to powstaje pytanie: czy to znaczy, że jest to

implikacja egoizmu? TEGO właściwego egoizmu egoizmu czy oświeconego

egoizmu? Napisz o tym więcej.

Problem podmiotowości etycznej zwierząt.

"Podejście pragmatyczne skłania do wykorzystywania ssaków wyższych,

takich jak małpy oraz naczelne, bowiem pod kątem fizjologicznym są

bliskie ludziom, a właśnie wykorzystywania tych zwierząt budzi największy

sprzeciw"

Teoria perspektywy, księgowanie umysłowe.

"zasada rozdzielania zysków - odczuwamy większą satysfakcję z kilku

mniejszych zysków niż z jednego większego, będącego sumą owych mniejszych

zysków

zasada łączenia strat - odczuwamy mniejszy brak satysfakcji z jednej

zsumowanej większej straty niż z kilku mniejszych strat

zasada łączenia mniejszej straty z większym zyskiem - odczuwamy większą

satysfakcję z jednego zsumowanego zysku powstałego w wyniku połączenia

większego zysku i mniejszej straty niż z oddzielnego większego zysku i

mniejszej straty

zasada rozdzielania mniejszego zysku od większej straty - odczuwamy

mniejszy brak satysfakcji z poniesienia większej straty i mniejszego

zysku niż z jednej zsumowanej straty, będącej różnicą między większą

stratą i mniejszym zyskiem"

Różne zwierzęta (inne gatunki), a różne zwierzęta w obrębie tego samego

gatunku. Niekoniecznie wszystkie zwierzeta w obrębie jednego gatunku

muszą być podmiotami moralnymi. Nie wszyscy ludzie muszą być podmiotami

moralnymi.

~~ Porównywanie użyteczności - jest możliwe. Wyobraźmy sobie bezludną

wyspę, dwóch ludzi i jedno dobro, którego nie można podzielić. Pragną go

obie osoby - jedna jednak umrze z jego braku, a druga skaleczy się lekko

w palec. Harsanyi chce nam powiedzieć, że nie można rozstrzygnąć, komu to

dobro powinno przypaść. Ten typ argumentu. (a także: np. nieświadome

noworodki; czy tego typu argumentacja jest uprawniona)

To, jak rzeczywiste obliczenia przeprowadzone na bazie prawdziwej teorii

etycznej będą się miały do naszych mniemań na te tematy teraz, to ciekawa

kwestia. Możemy generalnie mieć rację, a możemy też się okrutnie mylić.

"Redystrybucja może powiększyć globalną użyteczność nawet wtedy, gdy

prowadzi do zmniejszenia efektywności. W związku ze spadkiem użyteczności

marginalnej w miarę bogacenia się, utylitarne zyski z redystrybucji dla

osób znajdujących się na dole drabiny społecznej są większe niż straty

tych, którzy znajdują się na jej szczycie - nawet jeśli redystrybucja

doprowadzi do spadku efektywności."

==~~ Zdaniem Czeżowskiego zdanie "moim celem jest przyjemność/pozytywne-

odczucia" jest analogiczne do zdania "to a to przed moimi oczami jest

czerwone". Pogląd Czeżowskiego, a 2 osoby na świecie - sprawdźmy. Co tu

jest OK, a co nie?

Krótko pisząc i inaczej jeszcze: "wartościowość posiada swoje

ugruntowanie w podmiocie".

! Jakiego rodzaju bytem (ontologicznie) są pozytywne odczucia aka

przyjemność? W kontekście realizmu naiwnego/krytycznego/... Jakie to ma

znaczenie?

! (na tej podstawie robic podzial na rózne podzbiory) Metagalaktyka -

istnieją zdarzenia nieobserwowalne dla nas, a także istnieją takie

zdarzenia, o których nigdy się nie dowiemy (światło nigdy do nas nie

dotrze).

! Jeśli zasada drugiego rzędu ma w ogóle sens (jej istnienie), to wydaje

mi się, że nie ma jakiejś jednej zasady drugiego rzędu (procedury

decyzyjnej), którą można uprawomocnić. Zasad drugiego rzędu byłoby wtedy

wiele.

~~Współcześnie niektóre osoby mające na względzie pomoc intelektualną

innym (uczynienie ich mądrzejszymi, w ramach np. dobrej rady) polecają

"więcej czytać". To oznaka "zinstytucjonalizowania". Trzeba więcej myśleć

- nie czytać. Prostuj błędy innych. Z czego one tak właściwie wynikają?

Czy na pewno są błędami?

"The final issue for the normative global consequentialists is that of

possibility. If we accept that ‘ought’ implies ‘can’, then there must be

some sense in which the obligations of global consequentialism can be

met. Since Pettit and Smith do not explicitly account for such

possibility in their formula, it may well produce obligations that are

impossible to fulfil, such as the right act being to fly away, when the

agent cannot fly. The obvious way to remedy this is by imposing some

appropriate form of possibility upon the focal point. For example, Parfit

talks of the best possible motives and climates, and specifies this as

causal possibility. Pettit and Smith could follow suit by inserting the

world ‘possible’ after the word ‘best’, as in: ‘the right x is the best

possible x’. A full account would then require an analysis of the

appropriate type of possibility, and this would presumably involve the

owner of the obligation (if any). However, since there is significant

debate about the nature of such possibility, let us just say that we can

use whichever type of possibility it is that ends up being involved in

‘ought’ implies ‘can’."

To, czy mamy mówić o rzeczach niemożliwych jest także kwestią wyboru

optymalnego schematu pojęciowego, tj. kwestią terminologiczną, a nie

faktualną (oczywiście wiemy, że kwestia terminologiczna to też kwestia

faktualna, ale tylko jeśli używamy wyrażenia "kwestia faktualna" w

szerszym sensie, np. zakładając coś w stylu "wszystko jest faktem").

"It is also worth noting that the global consequentialist criterion of

betterness involves a counterfactual and thus requires some explanation

of the type of possibility involved. This can be more liberal than the

type of possibility involved in ‘ought’ implies ‘can’, since we may want

to compare two things even if no-one can bring them about. This could

even go beyond physical possibility. This problem was also noticed by

Norcross in the context of comparisons between acts made at different

points in time. His conclusion was to abandon all comparison between acts

that are not from the same alternative set."

Inaczej: wybieramy to, co najlepiej realizuje nasz cel (czyli posiadanie

teorii najlepiej nadającej się do tego, aby stosując ją, uzyskać jak

największą ilość dobra, tj. pozytywnych odczuć w walce czy też grze z

naturą).

! Gdy rozwiązanie danego problemu nie zależy od faktów, liczy się tylko

słuszność tego rozwiązania (czyli stosujemy tylko zasadę użyteczności,

bez odwoływania się do faktów)?

"Right or best? A key detail in any global consequentialist theory is

whether it assesses its focal points in normative terms (right, wrong,

should, ought...), or in merely evaluative terms (good, bad, better,

best...). Pettit and Smith make all of their global consequentialist

claims in terms of rightness: ‘the right act’, ‘the right motive-set’ and

‘the right set of rules’. In contrast, Parfit’s assessment of non-act

focal points are all couched in evaluative terms: ‘the best possible

climate’ and ‘the best possible motives’. He reserves the normative terms

for acts: ‘what each of us ought to do’. Though it is less clear, Kagan

seems to follow Parfit, mentioning ‘the best rules’ and ‘the best

motives’, but ‘the right thing to do’. Finally, Railton abandons all

claims of rightness and goodness in his global consequentialist theory."

"It is not clear how important this distinction is. Parfit has since

explained that his restriction of normative terms to acts is not meant to

be substantive. He calls an act ‘right’ and a motive ‘best’ merely

because he thinks that talk of the ‘right motive’ is less natural than

the ‘best motive’. His choice thus reflects perceived irregularities in

the English language rather than perceived irregularities in the

structure of ethics. It is not clear whether Kagan shares such a view, or

whether he holds that refusing to apply normative terms to non-acts

reflects an important philosophical distinction."

"In summary, I find that there is an open question as to whether we can

normatively assess things other than acts. If we can’t, then semi-

normative global consequentialism provides a satisfactory answer to the

questions of decision making and motivation, and normative global

consequentialism is impossible. If we can, then we should use a version

of normative global consequentialism."

"This belief that acts are the exclusive (or at least primary) bearers of

rightness, or obligatoriness, is widespread. Many philosophers believe

that it doesn’t make sense to talk of the right motives to have, or the

right decision procedure to follow. Instead they would see it as some

kind of category mistake."

Nie sądzę, aby mieli rację, że to pomyłka kategorialna.

"Acts Rules Motives Everything else

Semi-normative global consequentialism Rightness Betterness Betterness

Betterness

Normative global consequentialism Rightness Rightness Rightness Rightness

Scalar global consequentialism Betterness Betterness Betterness

Betterness (Frances Howard-Snyder and Alastair Norcross)"

O rozwiązaniu decyduje oczywiście to, co zawsze i przy założeniach

takich, jak zawsze (zasada użyteczności plus fakt, że aby się nią

posłużyć, być może musimy założyć pewne rzeczy, które uzasadniane nie są

przez zasadę użyteczności "pierwszego stopnia", a inaczej).

"Global consequentialism claims that you should be blamed if and only if

blaming you will produce the best consequences, and that you should feel

guilty if and only if this will produce the best consequences. Suppose

that for some reason the best consequences would result from blaming you

for following the prescribed decision procedure (and thus doing x). But

surely it is paradoxical for a moral theory to call for you to be blamed

although you followed the moral decision procedure mandated by the

theory. (istnieje taka możliwość na podobnej zasadzie jak może się

okazać, że uznanie, że 2+3=7 jest czymś dobrym - po prostu byłoby to

sprzeczne z intuicjami ludzi - więcej w wątku użyteczność-a-prawda) Thus,

while common sense would suggest that a person should be blamed if and

only if they have done something (subjectively) wrong, global

consequentialism assesses blame just like any other focal point and looks

only at the outcome of blaming someone. Similarly, common sense would

suggest that a person should feel guilty if (and only if) they have done

something wrong, but global consequentialism looks only at the outcome of

feeling guilty. To some extent this objection is not specific to global

consequentialism. Similar remarks have long been made about act-

consequentialism requiring us to blame people whenever that will improve

the outcome. However, act-consequentialism assesses only acts of blaming.

Global consequentialism can go one step further and assess someone’s

holding an attitude of blame towards someone else (robienie opozycji

trochę na siłę). This objection is thus similar to the old objection, but

slightly more serious. Global consequentialism will not say that you

should blame a person or feel guilty. When blaming someone would produce

a good outcome, global consequentialism would still say that it is better

to blame them than to not blame them, but its claims would be merely

evaluative rather than normative and consequently less troubling."

Sprawy, w gruncie rzeczy (gdy się zrozumie na czym polega nasza teoria i

teorie podobne), oczywiste.

! Ord ładnie sprowadził wiele wątków do jednego w koncepcji global

consequentialism, a ja to chciałbym rozszerzyć, a poza tym popychnąć do

przodu aksjologię, uzasadnienie i stosowalność w praktyce.

"An act maximizes the good if and only if there is no alternative act

available to the agent that would produce more good than it would. Note,

then, that more than one act alternative can maximize the good."

"Compare the above definition to this one: An act maximize the good if

and only if it produces at least as much good as any available

alternative act would."

"How does this differ from the above? Imagine that there are three acts

available to an agent: a1, a2, and a3. And let’s suppose that these acts

will produce the following three outcomes: o1, o2, and o3, respectively.

Further suppose that although both o2 and o3 are better than o1, o2 and

o3 are incomparable, meaning that it is not the case that they are

equally good nor is it the case that one is better than the other. On the

former definition, it follows that a2 and a3 both maximize the good, but,

on the latter definition, it follows that none of the available act

alternatives maximizes the good. Thus if we want TAC to yield determinate

moral verdicts, we should prefer the former definition of ‘maximizes the

good’."

Sporo ludzi za oznakę czystego dobra uznałoby sytuację, w której kot

bierze w usta maleństwa (małe kotki) i ogląda się na ulicy w lewo i w

prawo. Dlaczego tak jest? Czy to ze względu na uruchomienie emocji (być

może aktywne byłyby wtedy "najstarsze ewolucyjnie" części mózgu).

Co byłoby, gdyby okazało się, że przykrość (negatywne odczucia) mogą być

bardziej intensywne niż przyjemność (pozytywne odczucia)? Jak by się to

miało do terminologii, którą powinniśmy stosować?

Tversky, Kahneman zajmowali się tym jak ludzie na co dzień dokonują

oceniania prawdopodobieństwa, a nie tym jak powinni oceniać

prawdopodobieństwa. Taka oczywista uwaga.

Kahneman i Tversky - moja krytyka niektórych ich badań (w szczególności

niektórych konkluzji).

"Kotwicy ulega się nawet, gdy jest wyznaczona losowo i ludzie o tym

wiedzą"

W Stanach Zjednoczonych "oskarżyciel nie ma żadnych ograniczeń

dotyczących wysokości żądanej kary" (sędziowie ulegają kotwicy)

(książka Tyszki)

Kotwica - warto ją zawyżać, gdyż sprawdzenie wszystkiego trwa długo.

Czy np. efekt kwaśnych winogron, tj. dopasowywanie pragnień do przekonań

ma wpływ na naszą teorię? Myślę, że miałby, gdybyśmy opowiadali się za

utylitaryzmem preferencjonistycznym.

Optymistyczna reinterpretacja doświadczenia: "gdy nasze doświadczenie

jest niezgodne z oczekiwaniem, mamy skłonność zmieniać jakąś cechę

doświadczenia albo ważność tej cechy w taki sposób, aby uzyskać większą

zgodność doświadczenia z oczekiwaniem".

Tendencja ludzi do ignorowania kosztów utraconych możliwości (pieniądze,

czas).

O grze dylemat podróżnika.

"Posiadanie zbyt szerokiego zbioru alternatyw wyboru może skutkować

mniejszą satysfakcją z wyboru."

"Nawet kiedy zmiana decyzji byłaby korzystna, duże koszty transakcji mogą

ją czynić nieopłacalną."

Efekt posiadania: "za dobra, które są już w naszym posiadaniu żądamy

więcej niż skłonni jesteśmy za nie oferować, kiedy dopiero myślimy o ich

nabyciu".

Efekt posiadania może hamować wymianę na rynku.

Często stosowana zasada "satysfakcja albo zwrot pieniędzy" związana jest

z efektem posiadania.

O ograniczeniach eksperymentów myślowych.

Rozumowanie prawomocne w których wnioski wynikają z przesłanek, a ponadto

przesłanki są prawdziwe - to rozumowania konkluzywne.

"Nie może ujść naszej uwadze, że obaj dyskutanci muszą używać słowa "zły"

w tym samym znaczeniu, o ile ma to być prawdziwy spór - inaczej oboje

mogą mieć rację." - oczywiście uwaga ta dotyczy także innych sporów.

O dylemacie zwrotnicy i dylemacie wiaduktu (i różnych ich wariantach).

Często sądzi się, że ktoś deklarujący się jako utylitarysta wybierze to a

to, a nie jest to moim zdaniem takie pewne.

" [...] Choć w drugim przypadku większe jest żniwo śmierci, to jednak

wielu ludzi uważa, że gorzej jest przyczynić się do czyjejś śmierci, niż

pozwolić na nią przez bierność" (btw: "wielu" czyli ilu? celowe pisanie

tak, aby nie narazić się na zarzuty :>). To moim zdaniem może mieć

związek z pomieszaniem wymiaru moralnego etyki z wymiarem słuszności w

etyce.

Zaniechanie też jest formą działania. Pamiętajmy o tym.

==Geneza czy źródła moralności oraz etyki. Jak powstała moralność? Jak

powstała etyka (w naszym rozumieniu [wymiar słuszności/dobra], w nie-

naszym [wymiar np. moralności czy zasługi w sensie Tatarkiewicza])?

Dlaczego powstała moralność? Dlaczego powstała etyka? Od kiedy można

mówić o moralności i etyce?

=="Ta druga osoba może to zrobić tobie" – jeden z powodów dla których

powstała moralność, a później etyka (jedna z propozycji)?

==Z jakiego powodu powstała etyka (jedna z propozycji) - niepewność i

chęć dojścia do tego, jak rzeczy się mają (cecha wspólna wszystkich

działów/dyscyplin filozofii?).

Jak tego typu kwestię niewątpliwie faktyczną (dotyczącą faktów) połączyć

z tym, że najlepszym wyjaśnieniem jest tu zasada użyteczności (tu

ewidentnie dominuje komponenta empiryczna, a nie jak w aktualizm-vs-

posybilizm komponenta konwencjonalna?)?

Cytaty sugerujące, że niektóre przekonania moralne są silnie zakorzenione

w nas.

"Muzyka jest przeszkodą w dążeniu do cnoty, łatwo skłaniając młodych do

niewstrzemięźliwości i rozpusty" (Sekstus Empiryk, Adv. mathem.)

Sekstus Empiryk: "Jest więc widoczne, że mówienie nieprawdy i kłamstwo

różnią się pod wielu względami, skoro pierwsze z nich bierze się z

pięknej intencji, a kłamie się z niegodziwej".

Dlaczego przed chrześcijaństwem już np. Platon czy inni mają te

"intuicyjne" wątki w rodzaju "życie zmysłowe be"? Z czego to wynika? Może

to kolejny błąd myślenia moralnego (ale chyba tym razem wspólny dla

myślenia potocznego, krytycznego i może jeszcze jakiegoś [zależy jakie w

ogóle byśmy wyróżnili]). A może to rzeczywiście jest złe?

PKB jako wskaźnik rozwoju jest obarczony wadami. Czy są to wady na tyle

poważne, aby przestać go używać? Jakie mamy alternatywy i czy w ogóle

jakaś alternatywa jest potrzebna? Ideałem byłyby (pozytywne i negatywne)

odczucia (czyli satysfakcja czy też przykrość/przyjemność czy też ...),

ale one obecnie są obarczone innymi wadami. Co powinniśmy stosować na

teraz?

Na razie społeczeństwa "bawią się" w jakieś prawo czy religie (niektórzy

nieźle sobie nawet radzą) podczas podejmowania decyzji, ale miejmy

nadzieję, że proces podejmowanie decyzji będzie zmierzał ku ideałowi

racjonalności za jaki (na obecnym etapie mojego rozwoju intelektualnego)

uważam pewną formę utylitaryzmu.

Doświadczenie uczy nas, że często nie podtrzymujemy tego, co wydawało nam

się oczywiste. Z drugiej jednak strony jakieś poglądy trzeba mieć (tzn.

pojedyncze osoby nie muszą mieć poglądów, ale życie to zbyt poważna

sprawa, aby pozwolić sobie na dowolność w wybraniu teorii racjonalnego

działania).

Czy z punktu widzenia naszej teorii, zawalenie się wieżowca w Poznaniu

jest warte gola w Gran Derbi?

Zasada sprawiedliwości Kazimierza Ajdukiewicza rozumiana jako

przyznawanie każdemu tego, co mu się należy, wedle zasady nie dającej się

wydedukować z jego nazwy indywidualnej, jest dość popularna w polskim

dyskursie etycznym. Co o niej więcej powiemy?

"Termin "fizyczny" nie odnosi się tylko do tego, co można opisać za

pomocą pojęć współczesnej fizyki, oczekujemy bowiem dalszych postępów."

Czyli ważna jest tutaj intencja. A co z terminami takimi jak

"przyjemność" czy "szczęście" albo "bóg"?

Putnam: "Rutherford błędnie opisał atom jako analogię układu słonecznego,

ale mimo to opisywał atom właśnie, a nie coś innego."

Moja koncepcja słowa-pojemnika? Uwaga: Bernard Williams, jak się

dowiedziałem, wpadł wcześniej na to - pojęcie gęste i rozrzedzone.

Czym jest choroba? Kryterium odróżniania ludzi chorych od zdrowych.

"Podstaw" do zasady użyteczności.

"Teoria umowy społecznej zgadza się więc z utylitaryzmem co do tego, że

fundamentalne zasady sprawiedliwości całkiem stosownie zależą od

naturalnych faktów dotyczących ludzi w społeczeństwie.". ~~Jeśli

sprawiedliwość jest tym samym, co "nasza" słuszność (a myślę, że tak

jest, choć wyjaśnij dlaczego tak jest), to zgadzam się.

Odnieś się, mam prima facie wątpliwości: "Wielcy utylitaryści, którzy

byli jej (zasady użyteczności) orędownikami, z pewnością nie mieliby

wątpliwości, że zostałaby wybrana w okolicznościach, które określiłem

jako sytuację pierwotną.".

W jakiej mierze rzeczywiste, potoczne myślenie moralne jest zgodne z

utylitaryzmem?

"Rozwiązania utylitarne w dylematach moralnych wiążą się ze słabszym

napięciem emocjonalnym."

Czy to prawda? A może: czy to dobre? "Dopóki nie potrafimy podać wyraźnej

definicji tego, o czym mówimy, dopóty nie wiemy, o czym mówimy"?

Nie możemy twierdzić, że coś nie istnieje, bo mamy problemy ze

sprecyzowaniem znaczenia tego czegoś? Podobnie z obliczaniem pozytywnych

odczuć i z innymi?

! Zasadnicza (nie)rozstrzygalność, a praktyczna (nie)rozstrzygalność.

Utylitaryzm jest prawdziwy, ale jego kryterium czynu słusznego (zasada

użyteczności) jest OBECNIE niestosowalne, a np. liberalizm jest fałszywy,

ale jego kryterium jest względnie stosowalne.

! Cały czas myślę tylko jak naszą teorię zastosować do świata

rzeczywistego. Trudności bardzo dużo, ale da się, próbujmy, róbmy kolejne

kroki. Trzeba zwalczać myślenie typu "eee, zostawmy to, tego nie da się

obliczyć".

Myli nas język. W etyce jest pełno wieloznaczności. Weźmy tak podstawową

sprawę jak słowa "moralny" i "etyczny", "słusznie" i "dobrze". Na czym

polega ta wieloznaczność?

Użyteczność decyduje o tym, czy w nauce powinno chodzić o użyteczność

(analogicznie np. do tego, czy mamy głosić, że utylitaryzm jest

prawdziwy).

"Ten kawałek mięsa waży 1 kilogram" - ściśle rzecz biorąc prawie nigdy

mięso, które kupujemy w sklepie nie waży dokładnie tyle, ile sobie

życzyliśmy, ale nikt rozsądny nie będzie z tego powodu darł szat (o ile

różnica nie jest zbyt duża). To świadczy o tym, że ludzie w realnych

sytuacjach mają na względzie użyteczność, a nie (tylko) prawdę?

Ankieta zakłada, że ankietowany będzie mówił prawdę. Poza wszystkimi

znanymi trudnościami, istnieje taka, że niektórzy nie powiedzą prawdy ze

względu na to, że w ich opinii jest duża szansa, że działanie to byłoby

niesłuszne. Podobnie w rozmowie (nawet z bliskimi osobami). Ktoś może

sobie postanowić, że chodzi o Prawdę, ale wiele wskazuje na to, że chodzi

o Dobro (być może [ale niekoniecznie] Dobro mające związek z Prawdą).

Oczywiście mogłem kłamać twierdząc na początku pracy, że chodzi nam o

ustalenie prawdy, a grać tu na słuszność. Zanalizuj. Dużo można o tym.

! ~~Naszą tezą w tej pracy jest: prawdziwe jest, że (zasada

użyteczności). A czy tezą prawdziwą jest: słuszne jest, że (zasada

użyteczności)? Można też pytać, czy jest tezą słuszną, że zasada

użyteczności jest prawdziwa (ale tu chyba konieczne jest doprecyzowanie w

rodzaju, że chodzi o jej przyjęcie za prawdziwą) albo czy jest tezą

słuszną, że zasada racjonalności jest słuszna (tu także doprecyzować). Tu

może można coś zanalizować i popchnąć do przodu.

Problemem jest to, że w każdej książce może chodzić o słuszność, nie o

prawdę (w tej też). W jaki sposób można się dowiedzieć jak jest w

istocie?

Zasadę użyteczności możemy nazwać zasadą racjonalności.

"Jest jakaś idea prawdy w realizmie wewnętrznym, rozumiana jako trafność,

która jest czym innym, niż prawda opisu korespondującego z faktami

noumenalnymi w realizmie metafizycznym."

Williams: "utylitarystyczna wiedza może być tylko udostępniona

odpowiedzialnej, intelektualnej elicie, ale nie powinna być

rozpowszechniona wśród szerokich mas społecznych"

Perspektywa utylitarystyczna może być z powodzeniem uznana za tzw.

trzecią drogę o której często się mówi. Czyli jako poważna alternatywa

dla kapitalizmu i socjalizmu. Pod warunkiem oczywiście, że tak a tak

rozumiany kapitalizm lub tak a tak rozumiany socjalizm nie jest zgodny z

zasadą użyteczności (tj. o ile nie jest to wybór optymalny lub w jakiś

sposób zbliżony do optymalnego).

Można rzec: chcieliście wielkich rzeczy w polityce - macie!

"Przekonanie to jedna rzecz, a próby perswazji - inna. Można być

przekonanym o prawdziwości tezy egoizmu, lecz odmawiać publicznego

głoszenia tego poglądu ze względów moralnych, gdyż czyniąc to,

zmniejszałoby się - zgodnie z powyższym argumentem - własną pomyślność."

Tak naprawdę cały ten "paradoks" to banalna i zdroworozsądkowa

konstatacja, że "wszyscy mogą kłamać"? Autor tego dokumentu, czyli XX,

również może kłamać.

"Tylko osoba zdumiewająco nieświadoma naszej historii, potrafiłaby

wierzyć, że konkurencja idei mogłaby zakończyć się triumfem prawdy.

Zainteresowanie prawdą nie jest potrzebne do przeżycia lub reprodukcji.

Ludzki umysł nie służy prawdzie, lecz ewolucyjnemu sukcesowi."

W związku z tym co napisaliśmy w tym dokumencie, widzimy, że należy z

ostrożnością podchodzić do uzasadnień odwołujących się do potocznych

intuicji czy też zdrowego rozsądku (czy to to samo?). Nawet gdyby ludzie

zgodziliby się na jeden system etyczny, to nadal, choć w mniejszym

stopniu, będą spory co do kwalifikacji danych czynów. Zauważmy, że to z

powodu tego, że teoria byłaby niejasna (lub też po prostu niedokończona).

W sytuacjach potocznych i np. w nauce jest lepiej (wytłumacz dlaczego tak

jest?). Podnosi się argument, że sądy etyczne podobne są do sądów o

smaku.

==O uzasadnieniu w ogóle, o uzasadnieniu w etyce, o uzasadnieniu w innych

dziedzinach (nauka, sytuacje codzienne), argumenty sceptyków,

uzasadnianie poprzez odwoływanie się do intuicji zachodzi w wielu

dziedzinach (por. przykłady Gettiera) - czy w etyce również jest na nie

miejsce?

Uzasadniać możemy przez odwołanie się do intuicji czy zdrowego rozsądku,

a także przez odwołanie się do naszej zasady użyteczności. Jakie są inne

możliwości i która z nich jest właściwa?

=="Nieistnienie jakichkolwiek intersubiektywnych obserwacji, które

mogłyby potwierdzać lub obalać twierdzenia etyki"?

Dlaczego racjonalność i metoda naukowa nie są tak pewne jak uważają

niektórzy niefilozofujący naukowcy, czy też półinteligenci (termin

opisowy)?

Chcielibyśmy uprawomocnić etykę bardziej niż np. fizykę. Tak naprawdę

fundamenty na których stoją nauki przyrodnicze nie są wcale tak silne i

niewzruszone jak niektórym, zwłaszcza tym mniej obeznanym z filozofią

nauki i metodologią nauk, się wydaje.

==Czy to prawda, że skoro nie da się ufundować normatywności, to nie się

ufundować niczego?

==Czy aby uzyskać pewność co do np. naszej teorii (o ile taka pewność

możliwa jest gdziekolwiek) musielibyśmy mieć idealne teorie naukowe

(fizyki, ...)?

Czy wydając sąd o istnieniu świata zewnętrznego, odwołujemy się do

zdrowego rozsądku? Na podobnej zasadzie moglibyśmy przecież stwierdzić

istnienie bezwzględnie ważnych wartości? Może nie ma lepszego rozwiązania

niż to?

Czy zdrowy rozsądek (intuicja) jest instancją kontrolną w rozumowaniach

etycznych?

==Czy prawa logiki lub prawa etyki wymagają uzasadnienia? Co różni prawa

logiki od praw etyki?

==System aksjomatyczny etyki i logiki to to samo i obie te działalności

są normatywne. Taki KRZ uważany jest za pewny. Odnieś się do tego.

"bo jakoś trzeba funkcjonować"

~~Kapitalizm jako najlepszy system (ekonomiczny, społeczno-ekonomiczny) z

uwagi na to, że teoretycznie post factum można lepiej rozdzielić zasoby,

ale przedtem nie ma na to szans?

"Wymieniaj jak najwięcej zalet produktu, bez względu na ich ważność" -

strategia marketingowa. Trzeba sobie uświadomić, że to manipulacja.

detoksykacja - ciekawy przykład do rozważań z perspektywy utylitarysty

Prostytucja zorganizowana tak jak teraz, istnienie tylu dłużników i

długów, istnieje zorganizowanej przestępczości (mafii) - to rzeczy, z

którymi moim zdaniem można się uporać. Większości polityków nie chodzi

jednak o realne pozbycie się tego. W warstwie werbalnej wszyscy mówią, że

walczą z tym, ale prawdziwa, świadoma i zaplanowana walka mogłaby na nich

ściągnąć bardzo poważne problemy. Znacznie poważniejsze niż np. kilka lat

w więzieniu. Zauważmy, że niemal każdy człowiek przyzna, że nie powinno

być mafii, ale jest to pewna konwencja, gdyż nikt na serio nie domaga się

od polityków tego, aby się tym zajęli i wykluczyli to w 100% (poza

przypadkami, gdzie mafia ma zbyt duży wpływ na społeczeństwo). Państwo i

ludzie boją się mafii, a to przecież ona powinna bać się nas. Należy po

prostu działać możliwie racjonalnie (np. tworzyć reguły gry, w których

bycie częścią zorganizowanej czy jakiejkolwiek przestępczości się

zwyczajnie nie opłaca).

Nasze wymagania dotyczące zasady: najlepiej, aby można ją było

przekształcić na pytanie, które można dać (wraz z danymi) na wejściu do

algorytmu? Ustalić należy tzw. atomy focalpointowe?

Współczesne życie społeczne (przynajmniej to w Polsce) jest zdominowane

przez gospodarkę, a ściślej przez to kto, gdzie i za ile pracuje oraz

kto, gdzie i za ile zatrudnia kogoś (a także kto, kiedy i ile bierze z

budżetu państwa).

"Focal points (acts, motives etc.) are each assessed in the context of a

given role, and this is achieved via propositions that combine the two.

For example we assess a given set of motives in the role of being had by

Jane during May, using the proposition that Jane has the motive-set

during May."

Twierdzenie naczelne decyduje o absolutnie wszystkim poza tym, co jest

konieczne, aby twierdzenie naczelne w ogóle zastosować (strzelamy, że

może być to na przykład prawdziwość czy sensowność wyrażeń, ale sprawę

należy zbadać dogłębnie).

Nasze twierdzenie naczelne ma zastosowanie do absolutnie wszystkich

~~ewaluantów (także np. tego jaką teorię prawdy powinniśmy uznać za

prawdziwą?; porównaj: "bycie prawdziwym", a "uznane za prawdziwe").

Twierdzenie naczelne decyduje też oczywiście o tym, czy w ogóle

jakiekolwiek koncepcje są nam potrzebne, które pojęcia wybieramy, jakich

wyrażeń używamy, aby wyrazić to, co chcemy itd.

Widzimy więc, że z uwagi na to, że zasada użyteczności jest absolutnie

pierwszorzędna, rządzi też poniekąd innymi wymiarami etyki (ponadto

odpowiada także na pytania w rodzaju: "którą teorię etyki normatywnej

powinniśmy wybrać?", "czy powinniśmy wybrać teorię prawdziwą?" - to

wszystko do schematu zasady użyteczności dawaj!).

~~Te klasyczne zasady użyteczności (w odróżnieniu od uogólnionych) to na

przykład (przykłady zaczerpnięte z literatury przedmiotu lub lekko

zmienione przeze mnie lub w całości moje):

"The right act is the one that maximizes (or, at least, promotes)

intrinsic goods."

"Act always do as to bring about the best available state of affairs."

"It is always morally permissible to bring about the best available state

of affairs."

"The view that agents ought to minimize evil and maximize the good."

"The action will be right in virtue of its causal properties, of

maximally conducing to good states of affairs."

"Whether an act is morally right depends only on consequences."

"Morality is all about producing the right kinds of overall

consequences."

"One ought always to choose an action whose overall consequences are at

least as good as the overall consequences of any of the alternative

actions."

"An action is morally permissible iff produces at least as much good as

all the available alternatives."

"An action is morally permissible iff no alternative action produces more

good."

"An action is morally required if it produces more good than any

available alternative."

"An action is morally impermissible if it is not permissible."

"An act is morally permissible if and only if it maximizes hedonic

utility, and if an act is morally permissible, then what makes it so is

ultimately the fact that it maximizes hedonic utility.

The hedonic utility of an act equals the total amount of hedons it

produces minus the total amount of dolors it produces, where a hedon is

the standard unit of measurement of pleasure and a dolor is the standard

unit of measurement of pain.

An act maximizes hedonic utility if and only if there is no alternative

act available to the agent that would produce more hedonic utility than

it would. Note, then, that more than one act can maximize hedonic

utility. ~~States of affairs are ranked by the total utility they

contain, and this is indeed a function of how many people there are, and

how happy they are."

"of all the things a person might do at any given moment, the morally

right action is the one with the best overall consequences (if there is

no one best action because several actions are tied for best

consequences, then of course any of those several actions would be

right)"

"jeśli uczynienie A ma maksymalną całkowitą użyteczność oczekiwaną wśród

wszystkich innych [rzeczy], które X może uczynić, to obiektywnym

obowiązkiem X-a jest uczynienie A"

"an act is morally right iff that act maximizes the good"

Wtedy odwołując się do Feldmana, moglibyśmy powiedzieć, że świat możliwy

w jest najlepszy dla x w czasie t wtedy i tylko wtedy gdy w jest dostępny

dla x w czasie t i nie ma lepszego świata, który jest dostępny dla x w

czasie t. A w tym kontekście możemy też powiedzieć, że "As of t, s

morally ought to see to the occurrence of p iff p is true in all the

‘bests’ for s at t, and p is within s’s power at t".

"‘At every moment of moral choice, there are many possible worlds

accessible to the moral agent. Consider some infant at the very moment

when she begins to exist. There are various possible ways in which she

might live out her life. For each of these total histories, there is a

possible world — the world that would exist if she were to live out her

life in that way. Call these worlds the “original stock” for the person.

As time goes by, the person filters out world after world. By acting in

this way rather than that, she bypasses, or rules out, many possible

worlds. Once bypassed, a given world is never again accessible to a

person. If we select a person, s, and a time, t, at which s exists, there

will be a not-yet-ruled-out subset of s’s original stock. Each member of

this subset is a possible world that is, in an important sense, still

possible for s. I say that each such world is “accessible” to s at t.’."

"Biographical Utilitarianism: Any individual ought to live in such a way

that the total amount of utility in the history of the world is brought

as close as possible to the maximum. (He then applied this principle to

focal points such as acts, motives, decision procedures and character

traits.)"

"the objective goodness of x being in role R = the goodness of the

outcome that would occur were x in role R"

"x is better than y in role R iff the goodness of x being in role R is

greater than the goodness of y being in role R"

"x is better than y in role R to the degree to which the goodness of x

being in role R is greater than the goodness of y being in role R"

"x is the best f in role R iff for each other f, x is better than it in

role R

(The ‘f’ in the above principle stands for any particular focal point

(such as acts or institutions), whereas the ‘x’ is a member of this

category (such as sitting down or the House of Lords). For example, one

might use the criterion to ask whether the House of Lords is the best

institution for legislative review in England.)"

~~"x is the right f in role R iff x can be in role R; for each other f

that can be in role R, x is better than it in R; and it isn’t better to

have nothing in role R." Alternatywnie: "s ought that x be in role R iff

x can be in role R; for each other f that can be in role R, x is better

than it in R; and it isn’t better to have nothing in role R."

"x is the right y to be in role r

doesn’t imply that

It is right for x to be in role r

The connection between them is that:

It is right for x to be in role r iff x is the right y to be in role r

and it isn’t better to have no y in r than to have x in r"

"The best causally possible set of characters for the members of a group

might involve different characters for different people. In this case,

why bother asking which single character would be best for all to have?

The most prominent objection to applying consequentialism to everything

is that judgments about one focal point can sometimes come into conflict

with judgments about another." Łatwo o rozwiązanie, gdyż bierzemy

najlepszą spójną konfigurację. Zresztą np. przy zasadzie world

utilitarianism nie jest to problemem.

"1. Determine the relevant alternatives. (There is a problem here as to

how the agent is supposed to determine whether to look for more

alternatives or stop with the ones she got. I will return to this issue.

This problem is a serious one. No plausible suggestion on how this

problem should be solved has, to my knowledge, been presented.).

2. Determine the possible outcomes of the different alternatives.

3. Assign utilities to the different possible outcomes.

4. Assign probabilities to the possible outcomes of each alternative.

5. Calculate the expected utility of the different alternatives by

summing up the products of utility and probability of every relevant

alternative.

6. Perform the action associated with the greatest product of probability

and utility."

"i) A qualitative statement of all costs and all benefits of a particular

course of action (and perhaps its alternatives, including the alternative

of doing nothing) is set out.

ii) These costs and benefits are then rendered in quantitative terms.

iii) These quantities are then converted into a single currency (usually

money) and summed.

iv) A decision is made on the basis of which alternative provides the

greatest net benefit in terms of the designated currency."

... - trzy momenty czasu wcześniej (...) - dwa momenty czasu wcześniej

(...) - jeden moment czasu wcześniej (możliwy świat 455645645) - teraz

(możliwy świat 455645646) - jeden moment czasu później (możliwy świat

455645647-1, możliwy świat 455645647-2, ..., możliwy świat 455645647-182;

182 możliwe logicznie, 116 możliwych fizycznie, 112 możliwych dla nas

gdybyśmy potrafili wszystko i byli idealni, 43 możliwe dla nas na obecny

stan wiedzy [pytanie co to miałoby znaczyć będzie raczej należeć do tych

trudniejszych :>]; im więcej pozytywnych odczuć w tym świecie, tym jest

on lepszy) - dwa momenty czasu później - trzy momenty czasu później - ...

(Możliwy świat [stan świata, stan rzeczy] składa się ze zdarzeń

[redukcjonizm, procesy, rzeczy, kategorie ontologiczne])

(1) z czasem nie jest tak łatwo według naszych najlepszych obecnych

teorii (kto powiedział jednak, że są prawdziwe? [jeśli nie są, to te

prawdziwe są pewnie jeszcze bardziej skomplikowane)

(2) jest to tak koszmarnie trudne, że aż strach

(3) skąd wiedza na temat czegokolwiek? bierzemy najlepsze rozwiązania.

ale które są najlepsze (jak to uprawomocnimy?) na dziś zapomnij o wiedzy

o tym (może i nigdy jej nie będzie nawet jeśli będziemy baaaaaardzo

rozwinięci)

(Uprawomocnienie to problem pierwszorzędny, aby móc zastosować naszą

teorię! Dotyczy i procedury decyzyjnej, i wyboru najlepszego dla nas

telefonu, i focal pointów i wszystkiego... analogia do problemu indukcji)

Celem jest doprowadzenie do tylu pozytywnych odczuć do ilu tylko się da.

Alternatywy należy jakoś "zatomizować". Zachowanie bierności też jest

jakąś alternatywą (i odwlekanie podjęcia decyzji, i ...), choć na

poziomie zatomizowanym coś tam nieintuicyjnego będzie mu odpowiadać. Na

poziomie makro (intuicyjnym), a mikro jest inaczej.

Alternatywą z punktu widzenia najbardziej globalnego są możliwe światy

(albo stany rzeczy - kwestia terminologii), ale w praktyce (obecnie)

musimy punktu widzenia podmiotu (podmiotów) podejść do tego z bardziej

potocznego punktu widzenia. jednak na początek idźmy na całość i zróbmy

to możliwie najlepiej bez oglądania się na nasze aktualne możliwości.

"W sytuacji całkowitego braku pewności i paniki jedyną racjonalnością

jest prawdopodobnie działanie." Czy da się tę tezę uzasadnić?

Preferencje indywidualne: osobiste, rozszerzone, globalne, etyczne.

Kardynalna osobnicza/rozszerzona/... funkcja użyteczności. (Lissowski)

"Teoria użyteczności - nauka o przypisywaniu liczb do wyników w taki

sposób, by liczby te odzwierciedlały preferencje graczy." A jak to ma się

do naszych ustaleń?

Przypisanie rang wszystkim pozycjom ze względu na użyteczność.

Podczas dokonywania wyboru mogą wystąpić okoliczności, które nie poddają

się oddziaływaniom ze strony decydenta (posunięcia natury lub innych

decydentów). Kwestia strategii (patrz przykład o odpowiedzi na bombę

atomową z perspektywy utylitarysty - oczywiście ten intuicyjny argument

nie jest taki pewny, bo jest możliwe, że z perspektywy utylitaryzmu

lepiej byłoby nie żyć dla niektórych lub dla wszystkich - jak jest okaże

się dopiero jak policzymy co trzeba), czyli sytuacje teoriogrowe.

Pozycje (tj. działania) to tutaj możliwe do zrealizowania stanu

rzeczy/zdarzenia. Jest ich cholernie dużo dlatego w idealnym przypadku

musielibyśmy dysponować ogromną informacją. Może kiedyś będziemy. Póki co

jednak wybieramy optymalne, ale jednocześnie możliwe do zastosowania

rozwiązanie. Jak je uprawomocnić? Żebyśmy wiedzieli, że ~~optymalne

rozwiązanie w sensie "realnym" jest optymalnym rozwiązaniem w sensie

"realnym"? BTW: nie lekceważmy tych idealnych rozwiązań - one mogą stać

się realne. Może nawet lepiej, że będziemy idealistami w kwestii

idealnych rozwiązań ;). Rangować powinniśmy z pozycji rozkładu

pozytywnych odczuć dla wszystkich, ale w ramach rozwiązania

procedurodecyzyjnego może być tak, że optymalnie jest w błahych

przypadkach rangować ze swojej perspektywy. To jednak wszystko pewne

przypuszczenia, a należy to uzasadnić.

Wystąpienie tych okoliczności może być pewne (wiemy, że będzie to a to),

niepewne (nie są znane prawdopodobieństwa), ryzyka (są znane

prawdopodobieństwa okoliczności); można też podejmować działania w

warunkach niewiedzy; wiedza decydenta, a obiektywny stan rzeczy; sposoby

działania to zmienne sterowalne; zjawiska, które nie poddają się

oddziaływaniu ze strony decydenta (zmienne niesterowalne); istotne

zmienne niesterowalne

"Decydent musi wiedzieć jakie działania są mu dostępne, po drugie znać

wszystkie możliwe stany rzeczy, które determinują skutki jego działania,

a ponadto mieć pewność, że dokładnie jeden z nich zajdzie, ponadto jest

świadomy wszelkich konsekwencji jakie niesie ze sobą każda decyzja, w

każdym z możliwych stanów rzeczy i potrafi je poprawnie sformułować"?

"(1) Nie zawsze uświadamiamy sobie wszystkie możliwe opcje działania (2)

wątpliwym jest, czy w ogóle istnieje możliwość podania przeliczalnego

zbioru stanów rzeczy, które mają wpływ na ewentualne rezultaty decyzji, a

co za tym idzie, także nie wszystkie konsekwencje jesteśmy w stanie

przewidzieć."

I jeszcze kwestia realizacji tego rozwiązania. Możemy wiedzieć co jest

optymalne, ale tego nie zrobić.

Kryterium wyboru jest oczywiście zwykła maksymalizacja.

=="Istnieje 2n sytuacji, gdy istnieje n elementarnych przedmiotów (bez

własności)."

"1. Całkowity jest taki stan rzeczy, który zawiera przynajmniej po jednym

sądzie z każdej pary molekularnej.

2. Spójny jest taki stan rzeczy, który nie zawiera sprzeczności i z

którego nie wynika sprzeczność (tj. koniunkcja obu sądów, tworzących parę

molekularną).

3. Każdy całkowity i spójny opis stanu rzeczy przedstawia jakiś możliwy

stan uniwersum, jeden zaś z takich opisów przedstawia rzeczywisty stan

uniwersum: jest nim ten opis, którego wszystkie składowe zdania

molekularne są prawdziwe."

"Posłużymy się tylko dwoma predykatami jednomiejscowymi, F i G, oraz

dwiema nazwami a i b, każda z nich oznacza pewne indywiduum, o którym są

orzekane F i G. Dla tego bardzo prostego uniwersum rozważań, możliwych

jest tylko 16 stanów.

1. Fa i Fb i Ga i Gb

2. ~Fa i Fb i Ga i Gb

...

Każdy z powyższych całkowitych i spójnych opisów przedstawia pewien

możliwy stan uniwersum, jeden zaś z nich przedstawia stan rzeczywisty."

"Formalnie: Model podejmowania decyzji w warunkach niepewności to

uporządkowana czwórka A, S, O, u, gdzie (można w zależności od potrzeb

zwężyć lub rozszerzyć):

A={a1, a2, ..., a[m]} - zbiór możliwych działań, gdzie dla każdych i, j

należących [1,m]:

a[i]: S -> O, przy czym i!=j -> a[i]!=a[j]

S = {s1, s2, ..., s[n]} - zbiór stanów świata,

O = {o1, o2, ..., o[p]}- zbiór możliwych konsekwencji działań,

u: O -> R - funkcja użyteczności, gdzie R to pewien wybrany podzbiór

zbioru liczb rzeczywistych"

Gdy mówię o działaniach, mam na myśli tzw. działania-egzemplarze, a nie

działania-typy. Działaniem-egzemplarzem jest np. to, że wtedy a wtedy

decyduję się umyć ręce. Działaniem-typem zaś jest np. mycie rąk przez XX

(bez relatywizacji do konkretnego miejsca i czasu).

Ważne jest zbudowanie ontologii zdarzeń i działań (działanie potraktujmy

w tym kontekście jako możliwość zrealizowania zdarzenia), aby móc

zastosować zasadę użyteczności? Załóżmy, że 12 maja 1983 myję ręce. To

jednak za mało. Mogę je myć dokładnie, mogę je myć mydłem w płynie lub

kostką mydła itd. (idea znaleziona u Orda)

X może podjąć czyn z jakiejś listy. Czy powinniśmy dysponować kryterium

odróżniania czynów niemożliwych logicznie, fizycznie itd. Czy to oznacza,

że teoria konsekwencjalistyczna zakłada, że znamy prawa fizyki (te

"ostateczne") i inne? Dana konsekwencja następuje po innej - zatem teoria

zakłada pojęcie czasu. Co jeszcze? Można krytykę naszej koncepcji oprzeć

na tych właśnie pojęciach.

! "These assignments of probabilities must satisfy the fundamental axioms

of the probability calculus"

Czyli istnieje przynajmniej coś, co chyba jest jasne w problemie

uprawomocnienia prawdopodobieństw.

"Do the probability-assignments have to be justified in some substantial

sense?"

Dwa pytania:

1. Dlaczego to konkretne przypisanie jest prawdziwe?

2. Dlaczego to a to przypisanie powinniśmy wybrać, a nie inne?

Jakie prawdopodobieństwo przypisać dalszym konsekwencjom i, co chyba

nawet ważniejsze, jak prawomocnie uzasadnić takie, a nie inne

przypisanie?

Czy bycie podmiotem etycznym (moralnym, działania, decyzyjnym) jest

warunkiem koniecznym odpowiedzialności moralnej? Chodzi nam oczywiście o

odpowiedzialność moralną, biorąc pod uwagę to, co mówi o niej myśl

utylitarystyczna (a ściśle nasza prototeoria). ~~Nieintuicyjne powiązanie

odpowiedzialności (pochwały, winy, ...) ze słusznością.

Dlaczego uważam, że pomimo tylu wysiłków filozofów, mam szansę na

rozstrzygnięcie zagadnienia, które jest osią tego dokumentu?

Dopóki nie mamy określonego systemu etyki, nie jesteśmy w komfortowej

sytuacji. Życie jednak na co dzień wymusza od nas podejmowanie decyzji i

ważną funkcję pełnią tu m.in. mechanizmy wpływu społecznego, mechanizmy

psychologiczne (są w większym stopniu czymś "danym" niż mechanizmy wpływu

społecznego), partie polityczne, narzucanie tematyki dyskursu i schematu

pojęciowego, rzeczywistość medialna, moda. Należy dokonywać ich krytyki

(nie krytykanctwa).

James: żywa hipoteza versus martwa

Zasoby - pieniądze, energia, czas, uwaga, jakie inne?

=="Realizm moralny - czyny są dobre lub złe w sensie moralnym bez względu

na to, czy je za takie uznajemy"

"Realizm estetyczny - piękno jest rzeczywistą cechą działa sztuki, którą

powinien odkryć uważny odbiorca"

"Realizm ontologiczny - przedmioty fizyczne istnieją niezależnie od

naszego umysłu"

"Idealizm - przedmioty są ze zwej istoty niematerialne, nie istniałby,

gdyby nie było umysłu bądź ducha"

"Realizm epistemologiczny - rzeczy są prawdziwe lub fałszywe niezależnie

od tego, czy wiemy, że są one prawdziwe bądź je za prawdę uważamy"

"Realizm metafizyczny - rzeczywistość istnieje jako taka niezależnie od

podmiotu który jej doświadcza"

"Relatywizm epistemologiczny - rozstrzygnięcia, iż coś jest prawdą lub

fałszem, zawsze uzaleznione są od czyjejś perspektywy historycznej,

społecznej czy indywidualnej"

"Subiektywizm etyczny - sądy dotyczące dobra i zła sa jedynie wyrazem

subiektywnej aprobaty bądź dezaprobaty"

"Realizm filozoficzny - istnieją pewne fakty dotyczące świata

zewnętrznego, które mają miejsce bez względu na to, czy je odkryjemy czy

nie"

"Harvey wynalazł/odkrył układ krwionośny" - realizm skupia się głównie na

odkrywaniu.

Subiektywny, obiektywny, a intersubiektywny.

~~Takie a takie hasło do jakichś zasobów (np. konto e-mail) jest

optymalne - i czy w związku z tym znamy to hasło? Zagadka taka.

O zjawisku bamboccioni (mit, że "trzeba coś robić", gdy przez "coś"

rozumie się wyłącznie pracę zawodową lub szkołę/studia).

Korzystanie z literatury jest przereklamowane, ocena wartości książki po

jej objętości jest dość częsta (a może jednak jest racjonalna? oczywiste,

że nie jest ta ocena racjonalna a każdym przypadku, ale może chociaż w

odpowiednio dużej większości? nie wymagajmy tego, aby spełniać tak

wyśrubowane kryteria), użytecznośc ich czytania jest często przeceniana

(szczególnie w kręgach klasy średniej i wyżej; klasa niska, jak mi się

wydaje, nie docenia wartości książek).

Po co komu znajomość, dajmy na to, dzieł Szekspira? Pomijając wąskie

grono ludzi, nie warto ich czytać. Argumenty za ich czytaniem nie są

trafne, choć z uwagi na to, że większość ludzi jest bezrefleksyjna i

przywiązana do tradycji, postawa ta utrzymuje się. Szkoła ją pielęgnuje.

Oczywiście dużo osób niby zgadza się, że to strata czasu, ale nic się nie

zmienia, więc po pewnym czasie te osoby uznają, że chyba jednak ma to

jakiś (często nieznany dla nich) sens. Jest też tak, że wiele osób

racjonalizuje.

We współczesnej Polsce (i nie tylko) mamy pewną "cenzurę" na treści

obyczajowe. Nie ujrzymy na przykład w TV filmu obyczajowego przeplatanego

scenami pornograficznymi. Jest to odzwierciedlenie tego, co społeczeństwo

uważa za właściwie? Czy fakt, że tak jest jest właściwy?

BTW: zmiana tego byłaby straszna dla niektórych ludzi z zaburzeniami

obsesyjno-kompulsywnymi (wszędzie seks i pornografia).

"Społeczność składająca się z nieutylitarystów, którzy wierzą w samoistną

wagę obietnic i praw, będzie skuteczniej maksymalizować użyteczność niż

wspólnota utylitarystów czynów i utylitarystów zasad, którzy traktują

obietnice i prawa jako narzędzia służące maksymalizacji użyteczności."

Czy tak by było?

Wiele osób chce decydować np. w sprawach publicznych, ale nie jest do

tego przygotowana. Ludzie chcą mieć własne zdanie na temat wielu

zagadnień, ale nie mają środków, motywacji czy czasu (ogólnie: zasobów),

aby poznać prawdę.

! Wielu filozofów wpadło w pewien rytuał pracy, w której nie chodzi już o

dojście do prawdy, a po prostu o samą działalność (pracowanie na wyższą

pozycję społeczną, "robienie doktoratu", popisywanie się erudycją i

wyszukanym słownictwem itp.).

"Wielkość" dawnych filozofów, historycyzm, "św. Tomasz był wielkim

filozofem".

Nie możemy dać narzucić sobie pewnych rozstrzygnięć w sprawach moralnych

– nie dla wielu poglądów przyjętych przez ogół, przez grupy społeczne,

głoszonych przez elity, media, utrzymujących się dzięki m.in.

bezrefleksyjności i tradycji.

Argument, że badacze się na coś godzą i dlatego tak jest, jest śmieszny.

Czasami czytam tego rodzaju argument np. w dyskursie publicystycznym i

wtedy nie reaguję, bo bym wyszedł na dziwaka, ale jeśli my rozmawiamy tu

na poważnie to muszę stanowczo protestować przeciw temu argumentowi.

Trudno wydawać codziennie gazetę, program w TV, serwis informacyjny i tak

dalej, i pisać "nic się nie zmieniło"; codzienność wymusza analizy na

siłę, wygłaszanie tezy tylko prawdopodobnej jako oczywistej itd. To z

kolei zwrotnie wpływa na rzeczywistość.

Przeładowanie informacją to niedoceniany wątek o wielkim znaczeniu.

Być może niektórzy ludzie na świecie są (utajonymi) konsekwencjalistami.

Mam nawet pewne swoje typy. Inna sprawa, że konsekwencjalista być może "z

definicji" jest utajony (jeśli bycie utajonym to część strategii

konsekwencjalistycznej).

Czy dojście do prawdziwej (adekwatnej, słusznej, słusznej w naszym

sensie) teorii etycznej jest nieuchronne? Czy utylitaryzm, który opisuję

jest nieuchronny? Jeśli jest on adekwatny, to przecież jest cały czas (i

był, i pewnie będzie).

Możliwe, że konsensus w sprawie ostatecznej teorii etycznej nie sprawi,

że świat będzie lepszy niż teraz (może być gorszy). Jednak to mało

prawdopodobne. Na jakiej podstawie opierasz to przypuszczenie, że to mało

prawdopodobne, tzn. skąd to wiesz?

Co z prawem pozytywnym (stanowionym) w przyszłości?

Które prawo jest optymalne i czy w ogóle samo prawo jest optymalne (jego

istnienie)? Może prawo minimalistyczne jest optymalne?

Razi deklarowana ważność i powaga prawa w połączeniu z amatorszczyzną

jego treści, wykonania i czuwania nad jego przestrzeganiem.

Nie należy prawa traktować tak poważnie jak np. w niektórych

(większości?) sytuacji we współczesnej Polsce. Czy jednak powinno się o

tym w ogóle pisać (czy to zgodne z zasadą użyteczności?)? Jak nie popaść

z jednej strony w legalizm, a z drugiej w odrzucenie prawa?

W jakiej sytuacji prawa powinniśmy przestrzegać w 100%?

"Prawo stanowione przez państwo jest jedynym realnym źródłem

sprawiedliwości" - prawo, jak i religia nie mogą nam wskazać, co

powinniśmy robić. Chyba, że byłyby wcieleniem w życie postanowień

konkretnej etyki utylitarystycznej. Systemy decyzyjne oparte na prawie,

religii, zwyczaju czy czymkolwiek innym, mogą być całkiem słuszne.

Probierzem jest konkretna teoria utylitarystyczna.

Czy zawsze należy przestrzegać prawa?

Kiedy należy przestrzegać prawa, a kiedy nie?

Co to jest prawo (stanowione)?

Co to jest prawo naturalne (prawo natury) i czy ono w ogóle istnieje?

Wiele koncepcji.

Co sądzę o nazwaniu prawem naturalnym (prawem natury) mojej teorii?

Czy należy przestrzegać prawa pozytywnego (stanowionego) niezależnie od

jego treści?

Czy należy przestrzegać prawa pozytywnego we współczesnej Polsce?

Czy można uzasadnić obowiązywanie prawa bez odwoływania się do

podstawowych wartości?

"Czy można uznać za prawo zasady zapisane przez ustawodawcę w postaci

aktów prawnych wydanych przez właściwe gremium, we właściwy sposób i we

właściwym czasie, ale nierespektujące fundamentalnych ludzkich wartości

(ustawodawstwo Trzeciej Rzeszy)?"

Rozwiązaniem jest stosowanie zasady użyteczności, ale co ona konkretnie

ma do powiedzenia na temat tych pytań? Napisz o swoich przypuszczeniach

(czy można domniemywać, że utylitarysta z przekonania będzie lepiej

szacował pozytywne odczucia niż nie-utylitarysta?).

Czy zbyt duża waga przywiązywana do prawa stanowionego to oznaka chęci

podtrzymania status quo?

"Normy prawne ochraniają istniejący w życiu społeczeństw porządek,

dlatego najpilniej powinny być strzeżone przez tych, którzy sprawują

władzę"

Jak daleko są utylitaryści od status quo? Jak daleko są utylitaryści

czynu? Jak daleko są zwolennicy mojej koncepcji etyki?

==O tym, czym jest prawo w społeczeństwie. O tym, czym jest moralność w

społeczeństwie. O tym, czym jest etyka w społeczeństwie. O tym, czym jest

zgoda (konsens) w nauce.

Czy rzeczywiście mogłaby zaistnieć zgoda co do rozstrzygnięć w etyce

(teorii działania)? Dlaczego np. w fizyce jest to w zasadzie możliwe?

Nasuwa się teza, że fizyka jest inna i łatwiej tu o zgodę. Czy tak jest w

istocie, a jeśli tak - na czym dokładnie polega ta różnica?

Poddaje się w wątpliwość, czy Bentham był utylitarystą.

~~wszystko moze byc poddane w watpliwosc. co w zwiazku z tym?

Co możemy powiedzieć o treści zdania "o czym nie można mówić, o tym

należy milczeć"? (dograj cytat) A o "istnieje coś niewyrażalnego"?

Wizja "boga jako trybunału": najlepszym filozofem jest ten, którego

rozstrzygnięcia okażą się najbardziej zgodne z rzeczywistością. A może

najlepszym filozofem jest ten, którego rozstrzygnięcia okażą się

najbardziej słuszne? Rozstrzyganie zagadnień filozoficznych to bowiem

rozwiązywanie problemów decyzyjnych.

Jak w tej chwili ludzie podejmują decyzje? Jak wygląda proces decyzyjny?

Weźmy np. polską Ekstraklasę w piłce nożnej. Który zespół określilibyśmy

jako "najlepszy" i od czego zależy, jak będziemy tego słowa używać? Jakie

ono ma znaczenie w kontekście typu "najlepszy obecnie zespół naszej

Ekstraklasy to Igloopol Dębica". Czy to ten, który obecnie zajmuje

pierwsze miejsce w tabeli? Czy aktualny Mistrz Polski? Który zespół to

konkretnie i dlaczego akurat ten, a nie inny (na jakiej podstawie

twierdzimy, że najlepszy jest Igloopol Dębica, a nie Polonia Świdnica?)?

Czy relacja "bycia lepszym od" jest przechodnia w sportach zespołowych? A

w indywidualnych? Te pytania to tylko wierzchołek góry lodowej. To

ciekawe rozważania, którą mogą spopularyzować metodę analityczną, dbałość

o jasność wypowiedzi i filozofię.

Czy zapłaciłbyś skróceniem życia o jeden rok za grę polegająca na tym, że

teraz dowiesz się z pewnością kiedy dokładnie umrzesz? (~~widać tu, że

Pewności nie da się zapewnić w eksperymentach myślowych). Czy można

racjonalnie odpowiedzieć na to pytanie, tzn. czy dla każdego z nas

istnieje najlepsza decyzja dotycząca tego, czy zagrać w tę grę?

Aborcja - argument typu "skoro nie ma pewności, że to nie jest człowiek,

to nie należy dokonywać aborcji" - jego słabości.

Nie ma zgody nawet co do tego, czy „aborcja” może być umyślna lub

naturalna czy też tylko umyślna. Plus „błąd narzuconej definicji”.

Kwestią kluczową nie jest rozstrzygnięcie, czy zarodek (zapłodnione jajo)

jest człowiekiem, jak uważa wiele osób (jest to dla nich istotne,

ponieważ za pewnik biorą fałszywe co do zasady przekonanie, że "człowieka

nie wolno pozbawić życia" [nawet pomijając samoobronę, wojnę itd.]), a

jest nią oczywiście rachunek przeprowadzony na podstawie naszej zasady

użyteczności. ~~Być może nawet zgodnie z moją własną opcją, którą

popieram, samo pisanie o tym, że ta zasada fałszywa nie jest

prawdziwa/dobra ("człowieka nie wolno pozbawić życia"), nie jest czynem

słusznym (może prowadzić do powszechnego zmniejszenia wartości życia).

Uwielbienie dla samców alfa u kobiet i jego wpływ (uwielbienia) na wzrost

przemocy?

Filmy ukazujące przemoc, pornografia, pornografia dziecięca, pornografia

zwierzęca itp. - czy i jaki mają wpływ na wzrost przemocy?

==państwo, społeczeństwo, prawo, legitymizacja i tym podobne w kontekście

możliwości ugruntowania normatywności

Uwyraźnić prawdę na temat legitymizacji państwa (uzasadnienia jego

istnienia) i tym samym przymusić do lepszego uzasadnienia. Pewnie będzie

nam ono na rękę, gdyż lepsze może być tylko w zgodzie z naszą koncepcją

(lub blisko niej).

Prawomocna legitymizacja państwa możliwa tylko zgodnie z naszą teorią,

tj. zgodnie z zasadą użyteczności.

Państwo - czym jest? O "błędzie anarchizmu". Niemniej jednak nie znaczy

to koniecznie, że anarchizm jest doktryną ~~nieadekwatną - możemy to

sprawdzić. Anarchizm (pomimo swojego zróżnicowania na różne małe

anarchizmy) uwyraźnia pewne prawdy na temat istoty państwa.

Hipoteza: twórcy oprogramowania i gier popełniają cały czas ten sam błąd,

napychając aplikacje opcjami i myśląc, że "jak jest wybór – to chyba

dobrze". A człowiek nie ma zasobów (czasu, energii, chęci) na używanie

tego. Rozsądny decydent ogranicza pole manewru ludziom w większości

sytuacji.

Przestępstwa z banalnych powodów, np. "nigdy nie byłem na komendzie".

Czy w myśl naszej teorii "warto wszystkiego spróbować" (co dokładnie

znaczy?)?

! Kara w więzieniu, nauka w szkole, .... Zafiksowanie się na czymś, co

uważa się powszechnie za oczywiste, ale metoda racjonalna może wykazać,

że tak nie jest. Niezdolność wielu członków społeczeństwa do wyjścia poza

schemat (może i dobrze, bo być może społeczeństwu jako całości byłoby

trudno funkcjonować, gdyby jego członkami byli sami real mavericks).

Potrzebne jest nam myślenie krytyczne (jak dużo go powinno być i gdzie

ulokowane – do dyskusji). Wyobrażamy sobie artykuł np. w Wyborczej, że

należy zastanowić się nad tym, czy nauka powinna odbywać się w szkołach?

Nie. Nieuwzględnienie tego typu pytań sprawia, że jest to niepoważny i

powierzchowny dyskurs. Podobnie jak niepoważnym i powierzchownym

dyskursem jest taki, w którym nawet nie próbuje się odwoływać do jakichś

naczelnych zasad działania, w którym nie ma uzasadnienia poglądów

(~~choćby prób i błędnych). Po części jest to być może skutkiem tego, że

gazeta ma się sprzedać, a takie rozważania są dla normalsa nudne no i

sami redaktorzy tak nie rozumują. Jednak czy jest tak do końca? Wyjaśnij.

Z drugiej strony możesz wspomnieć o tym, że istnieje idiotyczna moda na

odmawianie poważności tabloidom/bulwarówkom (w Polsce np. Faktowi).

Dzięki Faktowi, Super Ekspressowi, Wykopowi, stronom pornograficznym,

quasi-pornograficznym społecznościówkom, możemy oglądać prawdziwe

społeczeństwo w akcji.

Krytyka liberalizmu z punktu widzenia utylitaryzmu (czyli krytyka po

prostu). Krytyka innych doktryn, idei etc.

wolność pozytywna, negatywna, formalna, substancjalna.

Kwestia obecnych tytułów do własności (plus samo pojęcie własności

zanalizuj) - co nam brakuje, aby móc rozwiązać tego typu skomplikowany

problem? To ostatnie pytanie można odnieść do wielu innych spraw. ~~Dla

utylitarysty nie jest to problemem, ponieważ (co do zasady) nie liczy się

własność, a użyteczność.

Zwrot "co do zasady".

"Badania wykazują, iż głównym czynnikiem odstraszającym jest obawa przed

złapaniem, nie zaś kara, która po tym następuje"

Can terrorism ever be morally justified? Tak (chyba, że przyjmiemy takie

znaczenie "możliwości", że gdy w ~~realnym świecie nie ma ani jednego

przypadku, gdy dany akt czy serię aktów można usprawiedliwić, to znaczy,

że "nie można"). W jakich okolicznościach? ~~W takich, w których zyski

przeważają nad stratami (pamiętajmy o tym, że to raczej

niemaksymalizująca wersja utylitaryzmu jest prawdziwa, więc porządne

sformułowanie tego, co chcę wyrazić jest trudne)

Zajebiaszczo, ale decydują liczby, a nie jakiś X, jakiś Mill czy jakiś

Moore.

Czy życie w którym jest więcej dobrej wartości niż złej jest zawsze warte

przeżycia? Wydaje się, że tak (problemy mogą byś ze skalą czy założeniami

porównawczymi).

Jakoby wspólne przeżywanie tej gigantycznej przykrości zmieniało

straszność (może jednak tak jest?), w każdym razie jest to na tyle silne,

że ludzie boją się piekła.

Epikur: "gdyby nas nie dręczył strach przed zjawiskami niebieskimi i

obawa, że śmierć w jakiś sposób stale nam zagraża, a także i to, że nie

znamy granic bólu i pożądań, zbyteczne by było studium filozofii"

"Leczenie cierpienia uprawiane przez mędrców starożytnych miało charakter

objawowy."

Dość łatwo stworzyć eksperyment myślowy, który sprawi, że utylitaryzm

będzie się kłócił ze zdrowym rozsądkiem, ale wiedząc o ograniczeniach

eksperymentów myślowych i wiedząc czym jest konkretna teoria

utylitarystyczna, nic z tego nie wynika.

Arystyp byłby utylitarystą, ale pytanie etyczne było "greckie", nie

"współczesne". Tj. pytano o to, jakimi cnotami powinien odznaczać się

człowiek, a nie o to, jakie działania są słuszne. ~~Czy jest sens mówić o

tym, że w jakimś tam możliwym świecie Arystyp byłby utylitarystą?

Jak ma się nasza teoria do prawa stanowionego (pozytywnego)? Jak

postępować w świecie, w którym obowiązuje (jest) prawo stanowione

(pozytywne) mając na uwadze, że to nasza teoria jest prawdziwa? Czy to,

że istnieje prawo pozytywne coś zmienia w porównaniu z sytuacją, gdy ono

by nie istniało (gdy nasza teoria jest prawdziwa)?

==Czy wynik eksperymentu myślowego może być argumentem czy też

uzasadnieniem dla danej tezy? Pod jakimi warunkami?

"Negatywne świadectwo empiryczne można zawsze obrócić, zamiast przeciw

hipotezie, przeciw warunkowi ceteris paribus"

==Le Roy: prawa nauki są definicjami pojęć w nich występujących. Toteż

pod naciskiem doświadczenia, zamiast odwoływać prawa jako fałszywe w swe

treści, dokonuje się ad hoc manipulacji na definicjach pojęć (a lepsze

manipulacje to te zgodne z zasadą użyteczności?). Na przykład rzekome

prawo głoszące, że fosfor topi się w temperaturze 44 stopni Celsjusza,

jest w gruncie rzeczy definicją fosforu. Gdyby odkryto próbkę substancji

pod każdym względem przypominającej fosfor i różniącej się od niego

wyłącznie punktem topnienia, nadano by jej inną nazwę, a prawo

pozostałoby bez zmiany.

"Klasyczna koncepcja prawdy ma charakter nieoperacyjny, gdyż nie mamy

możliwości porównania treści sądu z obiektywną rzeczywistością. Stąd

powstała potrzeba określenia operacyjnych, efektywnych kryteriów prawdy.

Kryterium nie ustala, na czym polega prawdziwość, lecz w jaki sposób może

ona być ustalona."

Jak jest z dobrem (użytecznością)?

==Poincare: "wielkie teorie są jedynie wygodnymi instrumentami

porządkowania doświadczenia. Nie są ani prawdziwe, ani fałszywe, lecz

użyteczne" (raczej: powinny być użyteczne).

Poznanie nie służy dążeniu do prawdy, lecz praktycznemu działaniu.

Vaihinger: "wszystkie pojęcia, kategorie, zasady, hipotezy nauki i

filozofii niejednokrotnie sprzeczne są fikcjami stosowanymi tylko ze

względu na użyteczność" (wielkość nieskończenie mała, homo oeconomicus,

najwięcej w filozofii).

Celem nauki jest realizacja jak największej ilości dobra – prawda jest

pochodna (choć dyskusyjne jest, czy powinno się ten sąd głosić).

Feyerabend: "Celem nauki staje się to, co jest celem ludzkiego działania

w ogóle, mianowicie szczęście. Z jednej strony, nauka może przynosić

szczęście uczonym, dzięki satysfakcji, niekoniecznie intelektualnej, ale

na przykład estetycznej lub czysto ludycznej, budowania oryginalnych, a

niekoniecznie prawdziwych teorii. Z drugiej zaś w pełni uprawnionym jest

wybór, na miejsce nauki, innej formy kultury, na przykład znachorstwa,

astrologii lub magii, o ile ktoś w takim wyborze upatruje swoje

szczęście"

"Teoria pragmatyczna: prawdziwe jest to, co jest dla nas użyteczne.

Przekonanie jest prawdziwe, jeśli uznanie go jest dla podmiotu użyteczne.

Przedstawiciele: Ch.S. Peirce, W. James, F. Schiller (Bradley go

atakował), J. Dewey (instrumentalizm). Pragmatyzm jest odmianą

epistemicznego czyli nieklasycznego rozumienia prawdy, gdzie prawda ma

być bliska ludzkiemu doświadczeniu."

"Zasada Peirce’a: dwie idee, które mają takie same konsekwencje

praktyczne, mają takie samo znaczenie, a idea bez konsekwencji

praktycznych jest bezsensowna."

James:

„Posiadanie prawdziwych myśli każdorazowo znaczy posiadanie nieocenionych

narzędzi działania”

„Posiadanie prawdy bynajmniej nie jest tu celem samym w sobie, lecz

przeciwnie – jedynie przygotowawczym środkiem służącym uzyskaniu innych

żywotnych zaspokojeń”

„Nigdy nie byliśmy w Japonii, niemniej przyjmujemy jej istnienie,

ponieważ takie postępowanie nam się sprawdza – wszystko, co wiemy,

sprzęga się z tym naszym przekonaniem, a nic z nim się nie kłóci”

„Prawdą w nauce jest to, co daje nam maksimum możliwej sumy zadowoleń, z

zadowoleniem smaku włącznie, lecz najbardziej stanowczym z wymogów jest

zawsze spójność zarówno z uprzednimi prawdami, jak z nowymi faktami”

„Prawda, mówiąc najkrócej, to jedynie pożytek wcielony w nasze myślenie,

tak jak słuszność to jedynie pożytek wcielony w nasze postępowanie”

„Nasza powinność, by dążyć do prawdy, jest jedynie częścią naszej

powinności, by czynić to, co popłaca”

„Prawda przez duże P i w liczbie pojedynczej wysuwa rzecz jasna

abstrakcyjne roszczenie do tego, żeby być rozeznana; lecz konkretne

prawdy, w liczbie mnogiej muszą być rozeznawane wtedy tylko, kiedy

rozeznanie ich jest pożyteczne”

Oponentem pragmatyzmu jest racjonalizm (zdecydowanie skomentuj ten

racjonalizm!). „Doświadczenie jest zmienne, zmienne jest nasze

psychologiczne rozeznanie prawdy – na tyle racjonalizm się zgodzi; nigdy

jednak nie przyzna, że zmienna jest sama rzeczywistość czy sama prawda”.

James wyraźnie antycypował pewne, nomen omen, prawdy.

Zarzuty:

"Przekonania fałszywe mogą być użyteczne (zawyżona samoocena jest

korzystna, teoria płaskości Ziemi była użyteczna)".

"Przekonania prawdziwe niekiedy przynoszą nieszczęście (lepiej nie

wiedzieć, co inni o nas mówią)".

"Pragmatyczna teoria prawdy pozwala, aby sąd i jego negacja były zarazem

prawdziwe, np. sąd „Jan jest lepszy w pracy od swoich kolegów”. Sąd ten

jest pożyteczny dla Jana, ale dla jego kolegów pożytecznie jest wierzyć w

jego negację."

~~"Konsekwencją pragmatyzmu jest relatywizm i subiektywizm.

Neopragmatyści subiektywizm zamieniają na etnocentryzm."

"Poza tym, jak stwierdzić, czy dane przekonanie jest użyteczne" (można

argumentować, że tu chociaż jest kryterium [aktualnie niestosowalne], a w

przypadku klasycznej teorii prawdy, samo kryterium jest niejasne [że jest

nieoperacyjne to przyjęty przez większość pogląd]).

Frege, Husserl: prawa logiki i matematyki jako aprioryczne nie mogą być

ugruntowane psychologicznie, gdyż psychologia jest nauką empiryczną, a

skoro tak, to i prawa nigdy nie mogą uzyskać uniwersalnej ważności,

charakterystycznej dla twierdzeń logicznych czy matematycznych. A jak ma

się sprawa z etyką? Jeżeli prawa logiki są empiryczne, mają moc opisową,

a nie normatywną.

"Czy doświadczenie może rozstrzygnąć o "prawdziwej" logice, tj.

dostarczyć motywacji dla jednego z alternatywnych systemów logicznych?"

Analogiczne pytanie możemy postawić w odniesieniu do etyki.

"Dwa rodzaje pseudoproblemów: takie, w których występują słowa pozbawione

znaczenia empirycznego, i takie, których sformułowania łamią reguły

gramatyki."

! Ogromne niebezpieczeństwo, że prawo będzie łamane, bo ktoś zaznał

krzywdy w zupełnie innej dziedzinie (już tak jest, zawsze tak było).

Teoria utylitarystyczna pozwoli sobie z tym radzić, bo ludzie ci będą

wiedzieć czy ich krzywdy są w jakimś sensie mniejsze czy większe od ich

zysku z łamania prawa (dograj, bo niejasne).

! TEN moment! Dlaczego cokolwiek istnieje?

TO odczucie, gdy ktoś robi dla Ciebie coś "dobrego".

Wielkie połacie wielkiej myśli ludzkiej są nieznane i nieodkryte. Czy

ktoś by badał myśl jakiegoś młodego Albańczyka, który był wielkim

matematykiem, a nagle zmarł na zawał serca?

~~Praca magisterska - plagiat - trzy słowa - zmiana tych trzech na

synonimiczne nie sprzyja filozofii analitycznej - zastępuje się to to

wyrażeniami podobnymi, a nie równoznacznymi i przez to mamy kłopoty.

Equal consideration: "in determining moral rightness, benefits to one

person matter just as much as similar benefits to any other person"

Equal consideration: "all who count count equally"

Intuicje stojące za tezą postulatu równości wydają się trafne, lecz jego

sformułowanie jest niezadowalające. Postulat ten można sformułować

lepiej. Sformułowanie także musi być zgodne z zasadą użyteczności.

~~Zasada użyteczności ma decydować o tym, czy coś jest ~~słuszne czy nie,

ale pewne znaczenie musi mieć już to coś (~~musi być jakoś określona

relacja referencji), abyśmy oceniali to, co rzeczywiście chcemy oceniać.

Zasada 80/20, a zdobywanie pozytywnych odczuć. To już bardziej poradnik

"jak to zrobić, aby być szczęsliwym?".

"Naznaczenie słowem" jako technika manipulacyjna.

"Ramsey sformułował zestaw wymagań, jakie muszą spełniać przekonania

jednostki, aby dało się je interpretować w kategoriach

prawdopodobieństwa" (na podstawie WYBORÓW, nie OPINII! - z tym zresztą

zgadza się cały "nurt").

"Savage dokonał syntezy myśli Ramseya, myśli Finettiego i modelu

oczekiwanej użyteczności Neumanna i Morgensterna. Razem był to model

wyboru maksymalizujący subiektywnie oczekiwaną użyteczność."

"Wypadki samochodowe nie działają na wyobraźnię, ponieważ ofiary

rozłożone są w czasie."

"Zyski odroczone w czasie też odczuwamy słabiej niż te bezpośrednie."

Zwykle procedury aktuarialne są bardziej trafne niż kliniczne.

reguła/twierdzenie Bayesa - w jaki sposób należy zmieniać ocenę

prawdopodobieństwa pod wpływem nowych informacji

"kiedy w grę wchodzą pieniądze, korzysta się często z najlepszej metody

podejmowania decyzji, ale kiedy chodzi tylko o ludzkie życie, nadal

polegamy na intuicji, umiejętności dość zdyskredytowanej"

O teorii wyboru społecznego.

O teorii wyboru publicznego.

Szczęściarz/pechowiec - zależnie od przyjętego znaczenia, można

powiedzieć, że nie ma kogoś takiego, albo też scharakteryzować jako

"osobę, która coś wygrała/przegrała na zasadzie przypadku".

Gdy byłem mały i chciałem dostać zwolnienie, byłem pewny, że (mimo braku

jakiejkolwiek choroby) gdy pójdę do lekarza, to on mi je da. Łatwo było

założyć, że gdy nie zobaczy niczego niepokojącego, założy raczej, że

"tylko niczego nie widać", a nie, że pacjent symuluje. Ta sama zasada

obowiązuje w wielu innych aspektach życia.

Dlaczego i co z tego wynika?

- Korekta rabatów, no wiesz

(tu często drugi człowiek udaje, że wie o co chodzi)

Dlaczego i co z tego wynika?

własny interes (egoizm)

"Czy postępowanie moralne oznacza zawsze działanie we własnym,

podyktowanym rozwagą interesie?"

Bentham: "moralność jest niczym innym jak regulacją egoizmu"

zdrowy rozsądek

zmysł moralny

uprawnienia przyrodzone

umowa społeczna

speciesizm ludzki (a także rasizm, seksism)

punkt siodłowy

równowaga Nasha (i inne równowagi)

twierdzenie Arrowa

optimum Pareta

reguła/twierdzenie Bayesa

"Antyrealizm Dummetta nie wyklucza także, iż inne zdania nieweryfikowalne

w sensie Koła Wiedeńskiego (na przykład etyki, teologii) mogą mieć

swoiste warunki słusznej stwierdzalności."

Być może słuszne jest mówienie, że seks z prezerwatywą jest tak samo

przyjemny jak bez nawet jeśli to nieprawda.

Możliwość realna (fizyczna, psychologiczna, socjologiczna), a czysto

logiczna. Możliwość logiczna (niesprzeczność), a wyobrażalność.

Czy oznaką „instytucjonalizmu” jest faworyzowanie konsensu naukowego w

stosunku do prawdy?

~~Ten przykład można podać, gdyż jest barwny. Otóż gdy będziemy już mieli

teorię, będziemy wiedzieć kto jest dla Ciebie, drogi czytelniku,

optymalnym partnerem/partnerką.

Status przedstawionej tu teorii jest taki jak choćby status teorii

ekonomii (normatywnej) - jeśli jedna jest nienaukowa, to i druga.

Rozgraniczenie nauka-filozofia, nauka-metafizyka, nauka-nienauka, inne –

czy możliwe i potrzebne?

Nauki normatywne?

==~~Każda sytuacja ma rozwiązanie, ponieważ zawsze możemy stanąć przed

wyborem jakichś dwóch rzeczy i skoro musimy działać, to i mamy

rozwiązanie.

"Nie ma możliwego świata, w którym woda nie jest H2O." Nie ma możliwego

świata, w którym to, co dobre nie jest pozytywnymi odczuciami?

"Czy istnieją: jednorożce, anioły, neutrina, klasy, punkty, mile, sądy,

atrybuty, liczby, relacje, funkcje?"

Status ontyczny wartości. Inne niż etyczne wartości. Czy istnieją

preferencje (rzeczywiste, wyidealizowane)? Podobne: czy istnieją

przekonania?

Można postawić zarzut, że ta etyka zamiast być uniwersalna, jest

antropocentryczna, ponieważ mamy znaleźć wartość samą w sobie i

poszukujemy jej w obrębie swoim (plus ewentualnie w innych znanych nam

bytach mających zdolność doświadczania pozytywnych/negatywnych odczuć). A

co np. z niepoznanymi istnościami i z naszymi następcami ewolucyjnymi?

Czy można postawić zarzut "prezentyzmu"?

Przyjęta przeze mnie zasada: "rób to, co zwiększa ilość szczęścia, a

redukuje cierpienie" nie jest zależna od czasu i miejsca?

==! Solipsyzm - ten sam argument co przy Transcendencji i Egzystencji

"Transcendental Argument. A type of argument, deriving from Kant, which

seeks to establish the necessary conditions of the possibility of

something’s being the case. For example, we have to believe that we are

free when we perform an action; thus belief in freedom is a necessary

condition of the possibility of action." Co możemy uzasadnić tego typu

argumentem i na ile jest on poprawny?

"W myśl powszechnie akceptowanych standardów metalogicznych przesłankami

i konkluzjami inferencji logicznych są wyłącznie zdania w sensie

logicznym. Normy nie są zdaniami w sensie logicznym. Normy nie mogą

występować jako przesłanki i konkluzje w inferencjach logicznych.

Akceptacja tego, że normy nie są zdaniami w sensie logicznym jest

równoznaczna z przyjęciem nonkognitywistycznej koncepcji norm."?

"One is the distinction between things valued for their own sakes and

things valued for the sake of something else - between ends and means, or

final and instrumental goods. The other is the distinction between things

which have their value in themselves and things which derive their value

from some other source: intrinsically good things versus extrinsically

good things - when these two distinctions are kept separate, it becomes

clear that consequentialism should be defined in terms of final goods,

not intrinsic goods. For if we were to define consequentialism in terms

of intrinsic goods, we would exclude from the consequentialist's

consideration a whole class of goods, namely, extrinsic goods. Yet the

consequentialist is always concerned with whether or not something is

good. The source of that goodness - whether it derives from its own

intrinsic nature or some other source - is irrelevant. On the other hand,

if we define consequentialism in terms of final goods, we do not exclude

any class of goods from consideration. Instrumental goods will be

accounted for to the full extent of their value, for instrumental goods

are valuable only in so far as they are means to some final good. Thus,

when defined as the view that takes the right act to be the one that

maximizes final goods, consequentialism is able to take full account of

all types of good."?

== (+subiektywizmy) "Cognitivism. Moral judgments express beliefs, and so

have a descriptive or "cognitive" content. They are therefore capable of

being true or false."

"Non-cognitivism. Moral judgments do not express beliefs, and so have no

descriptive or "cognitive" content. They are therefore not capable of

being true or false. Most non-cognitivists hold that moral judgments

express desires, or some other subjective attitude or feeling. But this

need not be the case. She may hold that certain attitudes, e.g. respect

for persons, are objective in some sense e.g. that every rational being

would have them even if they are not capable of being true or false."

"Sceptycyzm moralny (etyczny) - nie istnieją autentyczne dobra moralne."

=="Sceptycyzm moralny (etyczny) - nie istnieją wartości i nic nie jest

dobre ani złe z natury."

Jeśli byśmy rozróżnili moralność od etyki, to można rozdzielić tezę

sceptycyzmu moralnego od tezy sceptycyzmu etycznego.

"Twierdzenia etyczne oddziałują na słuchaczy, czego naturalista nie

zauważa."

=="Error theory. (a) Any cognitivist view that claims that moral

judgments are false (e.g. Mackie: Because every moral judgment implies

something false, viz. that there are moral facts, and there are no moral

facts, every moral judgment is false). Call this a first order error

theory; or perhaps (b) Any view which claims that the folk theory of our

moral judgments is not true (i.e. it is our ordinary reflective judgments

about the nature of our moral judgments and their relationships to the

world, though not the moral judgments themselves, which are false). Call

this a second-order error theory. Note that a second order error theory

is compatible with a first order success theory, and vice-versa."

=="Success theory. Any cognitivist view that claims that either (a) at

least one moral judgment is true (first order) and/or (b) at least one

proposition from our folk theory about our moral judgments is true

(second order)."

=="Expressivism. A non-cognitivist view which holds that moral judgments

are expressions of the psychological states of the judger (e.g.

attitudes, or committments to principles or norms)."

=="Emotivism. A kind of expressivism. Moral judgments express feelings of

approval or disapproval towards actions etc., and encourage the same in

others (e.g. the sentence "Murder is wrong", when meaningful, expresses

the disapproval of murder, of the person uttering it, and encourages the

same in hearers)."

=="Prescriptivism. A non-cognitivist view that claims that moral

judgments express universal prescriptions (they tell us to do something

in such and such circumstances and are directed toward everyone at every

time, e.g. "Murder is wrong" expresses the prescription "No murder,

anywhere by anyone at any time")."

=="Moral Realism. A metaphysical position that claims there are real

moral properties or facts. What this amounts to is contentious, since

what saying that a property is a real property amounts to is contentious

(quasi-realists, for instance, deny that ordinary moral thought is

committed to anything metaphysical in endorsing statements such as Murder

is really, objectively, and in fact wrong). Typically, however, moral

realists hold a cognitivist, non-constructivist, objectivist success

theory. (Some count cognitivist subjectivism and intersubjectivism as

realistic theories)."

=="Projectivism. Non-realist view. Moral judgments project our reactions

to certain natural properties of actions and characters onto those

actions and characters themselves."

=="Relativism. In ethics, there are two main type of relativism.

Descriptive ethical relativism simply claims as a matter of fact that

different people have different moral beliefs, but it takes no stand on

whether those beliefs are valid or not. Normative ethical relativism

claims that each culture's (or group's) beliefs are right within that

culture, and that it is impossible to validly judge another culture's

values from the outside."

=="Relatywizm kulturowy - nie ma ponadkulturowych kryteriów

racjonalności.

Relatywizm prawdziwy - istnieją wzajemnie niezgodne opinie etyczne, które

są równie prawdziwe (nie głosi ono, że żadna opinia etyczna nie jest

prawdziwa dla wszystkich; stwierdza jedynie, że niektóre opinie etyczne

nie są bardziej prawdziwe niż pewne inne, niezgodne z nimi opinie).

Relatywizm radykalny - istnieją wzajemnie niezgodne opinie etyczne oraz

nie ma w etyce jedynej racjonalnej metody (jeśli nie ma wcale - co z tym

sądem?).

Relatywizm umiarkowany - istnieje taka metoda, mimo to w pewnych

przypadkach wzajemnie niezgodne opinie etyczne są równie prawdziwe."

Żadne prawo nie obowiązywało zawsze, a zatem relatywizm, ale to zdanie

nie jest prawdą relatywną?

=="Absolutism. The belief that there is one and only one truth; those who

espouse absolutism usually also believe that they know what this absolute

truth is. In ethics, absolutism is usually contrasted to relativism."

=="Subjectivism. An extreme version of relativism, which maintains that

each person's beliefs are relative to that person alone and cannot be

judged from the outside by any other person."

=="Subjectivism. Any theory that claims that moral judgments are either

about (cognitivist) or express (noncognitivist) subjective conditions or

states. (e.g. "Murder is wrong" is a judgement about the strong

disapproval for murder felt by the person making the judgment, or an

expression of that attitude)."

=="Objectivism. (a) Typically, a cognitivist view that claims that moral

judgments are not about, or do not depend on, subjective states, but are

about and do depend on objective states of the world external to judgers

(e.g. "Murder is wrong" asserts that there is a property, wrongness,

which murder has, and which exists even if no judgment about it does. An

objectivist believes that such claims are sometimes true.) (b) Some non-

cognitivists might also count as objectivist, in a non-standard sense, if

they claimed that moral judgments are not expressions of subjective

states (such as tastes or personal preferences), but are expressions of

objective states (such as an attitude possessed by all rational beings),

of the judger. (c) Some call views which claim that rational convergence

on moral judgments is in principle possible (i.e. lack of convergence can

be traced to defects in judgment or hidden variation in inputs)."

"Internalism. (i) Moral judgments necessarily entail that the person who

makes them has a motive to act accordingly. (E.g. Anyone who sincerely

judges that "Lying is wrong" necessarily will have a motive to avoid

lying.) (ii) Moral facts necessarily entail that the person(s) they

concern has a motive to act accordingly."

"Externalism. (i) Moral judgments do not necessarily give the person who

makes them a motive to act accordingly. (ii) Moral facts do not

necessarily entail that the person(s) they concern has a motive to act

accordingly."

Motywem jest to, że to racjonalne. To samo z siebie sprawie, że zrobienie

tego jest korzystne. Może być jednak tak, że ktoś z rozmysłem nie robi

tego, co racjonalne/korzystne/słuszne (wszystkie te słowa odnoszą się do

tego samego). ~~ Np. dlatego, że ma złe nawyki i trudno mu je zmienić

(choć może wiedzieć, że racjonalnie jest zrobić to, czego zrobienie

sprawia, że musi zmienić nawyk).

"że zrobienie tego jest korzystne" - korzystne w ogóle czy korzystne dla

tej konkretnej osoby? Jakie są relacje między jednym, a drugim? Można też

wymieniac inne znaczenia "korzystne" - dla ludzi, dla ludzi aktualnie

żyjących, dla podmiotów moralnych aktualnie żyjących. Trudno mówić o

Korzystności, skoro nic nie wiemy np. o naszych następcach ewolucyjnych.

"The question of which are the ideal motives or character traits is an

empirical one, dependent entirely on whichever motives or traits will

produce the most good."

motywacja/"poziom woli"/... są takie a takie (jest to fakt zastany), a

teoria mówi nam jaka motywacja/"poziom woli"/... byłyby najlepsze - weź

to pod uwagę. spostrzeżenie to jest zresztą bardziej uniwersalne

Jeżeli podstawiamy "motywację" to zasady, to musi być ona określona

dokładnie (tj. odniesienie "motywacji"). Ta zasada dotyczy wszystkiego?

~~O odniesieniu również może decydować zasada użyteczności (choć może być

ona warunkiem wstępnym, aby w ogóle posłużyć się zasadą użyteczności).

To, że wiemy jak coś zrobić nie musi znaczyć, że to zrobimy. (A Sokratesa

intelektualizm etyczny.)

Intelektualizm etyczny Sokratesa: "skoro człowiek wie co jest słuszne i

dobre, oczywistą jest rzeczą, że będzie postępował zgodnie z tą wiedzą".

~~Na pewno mu się to opłaca.

"Compatibilism: the belief that both determinism and freedom of the will

are true."

"Tak, jak Spinoza, Hume i wielu innych uważam, że czyn jest wolny w takim

stopniu, w jakim motywy lub pobudki działającego są ogniwem łańcucha

przyczynowego tego czynu."

"Byłoby rzeczą nierozsądną sądzić, ze problem determinizmu nie istnieje,

ponieważ są trudności ze sprecyzowaniem znaczenia tego wyrażenia."

"Jeśli determinizm w odniesieniu do postępowania człowieka jest

prawdziwy, to jak należy budować etykę normatywną? Czy determinizm w

odniesieniu do postępowania człowieka jest teorią prawdziwą?"

Pozytywne/negatywne odczucia, a spory epistemologiczne. ==Problemy

etyczne, a ogólniejsze problemy filozoficzne (i np. naukowe). Podobnie z

innymi zagadnieniami. Ująć strukturę.

"Skąd mam wiedzieć, że oprócz moich istnieją jeszcze świadome

doświadczenia innych, a jeżeli tak to jakie?"

Moore: “pain a much greater evil than pleasure was a good”

"Most hedonists had held that a pleasure of a given intensity was exactly

as good as a pain of the same intensity was evil." Wiele zależy od

przyjętych założeń dot. skali, jednostek itd.

=="Sidgwick had claimed that there would be no value in a world without

consciousness and, more specifically, pleasure, and had concluded that

therefore pleasure is the only good."

! Mamy do czynienia z przyczyną wzbudzającą pozytywne odczucia, a także z

okolicznościami mającymi wpływ na uczuciowość (fizjologię moralną).

Stopień uczuciowej wrażliwości. (z Benthama?)

Wartość nieinstrumentalna, a fakt, że niektóre rzeczy są "dane" z

zewnątrz.

Np. moglibyśmy uznać za niesłuszne zabijanie zwierząt, ale człowiek MUSI

jeść. Co teraz? Oczywiście może przejść na wegetarianizm, ale to kwestia

doboru przykładu. Podobnie: jedno zwierzę zjada drugie.

Także: konflikt między rozumem, a pożądaniem.

==„Przyjemność towarzyszy pożądanemu celowi, ale nie może być sama

celem.”?

"Istota - o ile w ogóle taka istnieje - pozbawiona samoświadomości

mogłaby cierpieć, nie wiedząc, że to właśnie ona cierpi."

Możliwość "przebudzenia" bytu świadomego (do stanu samoświadomego) w

trakcie odczuwania wielkiej przykrości (np. bólu) lub przyjemności.

ludzi uszczęśliwi tylko spełnienie ich preferencji rzeczywistych,

uzależnienie od specjalistów, którzy ustalą co jest racjonalne

"przypuśćmy, że chcę nauczyć się fizyki kwantowej. jeśli jednak jestem

osobą w pełni poinformowaną to znam już fizykę kwantową"

==Czy np. w koncepcji Rawlsa mówienie o idealnym obserwatorze nie

sprowadza się po prostu do powiedzenia, że powinniśmy czynić to, co

najlepsze? I wtedy wraca teoria dobra jako pierwotna?

"osoba w najwyższym stopniu rozsądna i bezstronna"

"idealnie rozsądny, bezstronny i przychylny ludziom sędzia"

"osoba racjonalna, tzn. wykorzystująca w optymalny sposób wszelkie

dostępne informacje (a może: co wybraliby jednomyślnie wszyscy tacy

ludzie?)"

"Spectator with full knowledge and no bias."

"Someone who knows everything and is equally sympathetic with everyone."

"An impartially sympathetic being who knows everyone's desires."

"All informed, rational people whose impartiality is ensured because they

do not know their place in society."

"Każdy kto posiada pełną informację, ma żywą wyobraźnię, jest bezstronny,

trzeźwy umysłowo i pod każdym względem normalny."

"Jest to problemem tylko dla utylitarystów hedonistycznych i

utylitarystów preferencji. to oni każą nam dostać się do wnętrza cudzej

głowy. Z pewnością nie robią tego utylitaryści dobrobytu, kiedy

abstrahują od rzeczywistych preferencji ludzi" Odnieś się.

Negative utilitarianism: "an act is morally wrong if and only if its

consequences contain more pain (or other disvalues) than an alternative,

regardless of positive values." Odnieś się.

"Direct consequentialism: the moral qualities of something depend only on

the consequences of that very thing."

"Direct consequentialism (about acts): whether an act is morally right

depends ony on the consequences of that act itself."

"about virtues: the moral qualities of a character trait (such as whether

or not it is a moral virtue) depend on the consequences of that trait."

Bezpośredni konsekwencjalizm dotyczący wszystkiego jest globalnym

bezpośrednim konsekwencjalizmem.

Racjonalność formalna, rzeczowa.

Racjonalność rzeczowa versus racjonalność metodologiczna:

"To, że kiedyś lekarze stosowali jakąś metodę leczenia, która dzisiaj

jest odrzucona, nie znaczy, że postępowali wtedy nieracjonalnie", "Miarą

racjonalności jest korzystanie z aktualnie posiadanej wiedzy naukowej, a

nie osiągana skuteczność działania" (tutaj brak mojej zgody - X)?

Czy zgodnie z zasadą użyteczności, musimy twierdzić, że konsekwencje są

takie jak w rzeczywistości?

czy powinno być się solipsystą jeśli jest się najstarszym człowiekiem na

świecie; więcej; recenzent

Nie można po prostu zakładać, że równość musi być wbudowana w każdą

teorię sprawiedliwości; Nozick, zgadzam się.

Zasada malejącej użyteczności krańcowej jest na ogół prawdziwa (prawo

statystyczne?) - jeśli jednak np. kogoś celem jest kupno samochodu, to

pewna jednostka użyteczności więcej może być warta wiele i wtedy ta

zasada może nie obowiązywać.

Zasadę, że "wszyscy powinni liczyć się za jednego, nikt za więcej niż

jednego" trzeba oczywiście również uzasadnić (zgodnie z (meta?)zasadą

użyteczności i pamiętając o ograniczeniach). Czy da się to zrobić? Czy

zasada użyteczności nie zakłada rozstrzygnięcia tego zagadnienia zanim

się nią ktoś posłuży?

~~Tak więc uściślijmy - uważamy, że podstawową zasadą etyczną jest zasada

globalnego konsekwencjalizmu. Właściwie nie ma znaczenia, czy przyjmiemy

zwykłą zasadę użyteczności, czy też zasadę globalnego konsekwencjalizmu,

bo to zalezy wyłącznie od tego jak szeroko rozumiemy "czyn"?. Zasadzie

globalnego konsekwencjalizmu, moglibyśmy przeciwstawić zasadę lokalnego

konsekwencjalizmu, czyli dotyczącego na przykład samych czynów (sensu

stricto).

A gdybyśmy jednak chcieli ograniczyć się tylko do czynów? Nie jest to

rozwiązanie słuszne, gdyż...

"Compared to act-consequentialism it offers a number of advantages: it is

more expressive, it is a simpler theory."

"Act-consequentialist criterion of rightness for acts

an act is right iff it would lead to a better outcome than would any

available alternative act.

Rule-consequentialist criterion of the best set of rules

r is the best set of rules iff the widespread adoption of r would lead to

a better outcome than would the widespread adoption of any available

alternative set of rules.

Rule-consequentialist criterion of rightness for acts

an act is right iff it complies with the best set of rules."

"‘The intuitive notion of rightness, as applied to acts, is thus just the

idea of the act that it is right for someone to perform – as opposed,

say, to the act that it is right for someone to forget. In the latter

case the evaluand is forgettings, not acts.’

However, I don’t think that Pettit and Smith’s alternative can really

capture all the same assessments. For example, the best ‘forgetting’ may

be of a certain dream, or visual experience and not of an act at all.

There would thus be no way to capture the idea of the best act to

forget."

"Consequentialism, I argue, can only cover things that belong to a

combination of things that agents can bring about.

Straightforward theory of the right: a Y is right if and only if it

maximizes the good.

The second version is:

Collective theory of the right: a Y is right if and only if it would

maximize the good if the overwhelming majority of agents chose this Y.

And the third version is:

Indirect theory of the right: a Z is right if and only if it stands in

relation i to a Y that maximizes the good.

For example, the version of consequentialism that adopts the

straightforward theory of the right and claims that a Y is an act is:

Act consequentialism: an act is right if and only if it maximizes X.

The version of consequentialism that adopts the indirect theory of the

right and claims that a Y is a motive, that a Z is an act and that

relation i is one of ‘resulting from’ is":

Motive consequentialism: an act is right if and only if it results from a

motive that maximizes X. (~~może jako zasada drugiego rzędu?)

"And the version of consequentialism that adopts a combination of the

indirect and the collective theories of the right and claims that a Y is

a set of rules, that a Z is an act and that relation i is one of

‘resulting from the internalization of’ is:"

"Rule consequentialism: an act is right if and only if it results from

the internalization of a set of rules that would maximize X if the

overwhelming majority of agents internalized this set of rules."

"Parfit and Pettit and Smith’s versions of consequentialism must adopt

either the straightforward, the indirect, or the collective theory of the

right, and must claim either that X is everything, that Y is everything,

or that Z is everything. Parfit does not make it clear which theory of

the right his version of consequentialism adopts, and whether his version

of consequentialism claims that X is everything, that Y is everything, or

that Z is everything. But Pettit and Smith do.

Their version of consequentialism thus claims that Y is everything. We

can therefore formulate Pettit and Smith’s version of consequentialism

as:

Global consequentialism: everything that maximizes X is right.

Semi-global consequentialism: everything that maximizes X and that agents

can bring about is right.

After claiming that one of the things that consequentialism covers is the

climate, Parfit goes on to claim that ‘the best possible climate is the

one that would make outcomes best.’. Parfit therefore may have meant to

defend semi-global consequentialism, rather than global consequentialism.

However, this version consequentialism is false as well. We can see this

by considering one of Parfit’s own examples: the case of Clare.

Clare has what Parfit describes as one of ‘the best possible sets of

motives’, that is, a set of motives that maximizes the good. One of these

motives is a strong love for her child. She finds herself in the

following situation: Clare could either give her child some benefit, or

give much greater benefits to some unfortunate stranger. Because she

loves her child, she benefits him rather than the stranger. Loving her

child and benefiting the stranger are both things that Clare can do. But

she can benefit the stranger only if she does not love her child, and she

can love her child only if she does not benefit the stranger.

What does semi-global consequentialism tell Clare to do? Since Clare can

love her child, and since it will maximize the good if she does this,

semi-global consequentialism claims:

It is right for Clare to love her child.

Since Clare can benefit the stranger, and since it will maximize the good

if she does this, semi-global consequentialism also claims:

It is right for Clare to benefit the stranger.

Together, these claims imply:

It is right for Clare to both love her child and benefit the stranger.

And if semi-global consequentialism uses the term ‘right’ the way act,

motive and rule consequentialism use this term, this claim implies:

Clare ought to both love her child and benefit the stranger.

But Clare cannot both love her child and benefit the stranger. So if

semi-global consequentialism claims that Clare ought to do this, and if

‘ought’ implies ‘can’, then semi-global consequentialism is false.

Clare cannot both love her child and benefit the stranger, and this is

what semi-global consequentialism tells her to do."

‘Deserves blame’ implies ‘could have’?: if an agent deserves blame for

failing to do something, this agent could have done this thing. Do

rozwiązania oczywiście.

However, though it seems true that ‘deserves blame’ implies ‘could have’,

it is surely also true that ‘ought’ implies ‘can’. Suppose that we

claimed:

(11) Clare ought to bring it about that it is sunny.

If ‘deserves blame’ implied ‘could have’ but ‘ought’ did not imply ‘can’,

then as long as we did not blame Clare for failing to bring it about that

it is sunny, claim (11) could be true. But that is clearly wrong. Claim

(11) is false, whether we blame Clare for failing to do what it tells her

to do or not.

It therefore seems that, like Pettit and Smith, Parfit will have to

modify his view. He could, for example, modify it to:

Semi-global combination consequentialism: a thing is right if and only if

it belongs to a combination of things that maximizes X and that agents

can bring about.

Since, on consequentialism, there is no normatively significant

difference between bringing something about and performing the acts that

bring this thing about, semiglobal combination consequentialism can be

reformulated as:

Combined act consequentialism: an act is right if and only if it belongs

to a combination of acts that maximizes X and that agents can perform.

We may think that combined act consequentialism is equivalent to standard

act consequentialism. But it is not. To see why not, return to the

example of Clare. Suppose that Clare can choose between the following

acts:"

"The dotted arrow at the bottom represents the direction of time, the

dotted lines represent particular moments in time, and the closed arrows

point to the different acts that Clare can perform at particular moments

in time. Which acts she can perform at a particular moment in time

depends on which acts she has performed at earlier moments in time.

Suppose that act 1 and act 3 are acts that strengthen Clare’s motive of

love for her child, that act 2 and act 6 are acts that weaken her motive

of love for her child, that act 7 is the act of benefiting her child, and

that act 14 is the act of benefiting the stranger. Whatever Clare does,

she cannot perform both act 7 and act 14. Suppose that it is now time 1,

and suppose that Clare wants to know which act it is right for her to

perform at time 4: is this act 7, the act of benefiting her child, or act

14, the act of benefiting the stranger?

direction of time

act 1

act 7

act 3

act 4

act 5

act 6

act 2

act 12

act 11

act 10

act 9

act 8

act 14

act 13

time 1 time 2 time 3 time 4

Standard act consequentialism will answer Clare’s question by comparing

how much good would be brought about by act 7 with how much good would be

brought about by act 14, and by claiming that the act that would bring

about most good is right. We have supposed that most good would be

brought about by act 14, the act of benefiting the stranger. Therefore,

standard act consequentialism will claim that the act that it is right

for Clare to perform at time 4 is act 14, the act of benefiting the

stranger.

Combined act consequentialism, by contrast, will answer Clare’s question

by comparing how much good would be brought about by the combination of

acts that Clare can perform that act 7 belongs to with how much good

would be brought about by the combination of acts that Clare can perform

that act 14 belongs to, and by claiming that the act that belongs to the

combination of acts that brings about most good is right. Suppose that

most good would be brought about by the combination of act 1, act 3 and

act 7, since that combination includes the two acts that strengthen

Clare’s love for her child. In that case, combined act consequentialism

will claim that the act that it is right for Clare to perform at time 4

is act 7, the act of benefiting her child.

Standard act consequentialism thus only takes account of how much good

would be brought about by act 7 and of how much good would be brought

about by act 14. Combined act consequentialism, by contrast, not only

takes account of how much good would be brought about by act 7 and of how

much good would be brought about by act 14, but also of how much good

would be brought about by the acts that Clare has to perform between time

1 and time 4 in order to be able to perform act 7 or act 14 at time 4 –

that is, it also takes account of how much good would be brought about by

act 1 and act 3, and of how much good would be brought about by act 2 and

act 6."

(zobacz w artykule rysunek!)

"Consequentialism, I have argued, can only cover things that belong to a

combination of things that agents can bring about. In other words, global

consequentialists should be combined act consequentialists."

"However, by ‘possible’, Parfit may simply mean ‘physically possible’,

rather than ‘possible for agents to bring about’."

"I assume here that the term ‘act’ is defined in a way that includes any

way an agent can bring something about. Those who disagree with this

definition can simply replace ‘acting’ with ‘bringing something about’ in

what follows."

"Combined act consequentialism is similar to the biographical

consequentialism defended by Roger Crisp."

"According to Crisp, agents ought to live in such a way that the total

amount of value in the history of the world is brought as close as

possible to the maximum."

==~~ Lukrecjusz to samo co ja: nieistnienie po śmierci jest równie

obojętne, jak nieistnienie przed przyjściem na świat. czy to nie jest aby

przykład myślenia życzeniowego i szukania pocieszenia w obliczu śmierci?

! ~~ (dograć) koncept użyteczności oczekiwanej i jego (pozorna)

falsyfikacja w sytuacjach typu: postępując zgodnie z teorią racjonalnego

wyboru w obliczu końca świata powinniśmy wybrać coś, co sprawia, że nie

jest pewne, że końca świata nie będzie, ale tak naprawdę ~~RACJONALNIE

jest dokonać wyboru, który uniemożliwi taki stan rzeczy

~~ fakt, że forumowicze na forum o prawie nie mogą ustalić tak prostej

rzeczy, jest nienormalny i źle świadczy o porządku prawnym

Kryterium oczekiwanej wartości (zasada maksymalizacji oczekiwane

wartości), Bernoulli z obiektywnej miary na subiektywną, zamiast

oczekiwanej wartości (expected value, ev), oczekiwana użyteczność

(expected utility, eu).

"nie wsiadłem do dobrego pociągu"; pomyliłem je; słowo "dobry" dwuznaczne

najbardziej wysunięty na północ punkt Polski - do zasady użyteczności

tylko do najlepszego wyjaśnienia - cel - abdukcja, argument

transcendentalny

nie jest prawdą, że etyka deontologiczna nie liczy się ze skutkami

etyka naturalistyczna - opozycja wobec tego, co metafizyczne, boskie,

nadprzyrodzone, teologiczne - bóg, dusza, objawienie, Platońskie formy,

metafizyczne "istoty", substancja, Jednia, monady, Duch, Wola, "wolność"

(w rozumieniu Sartre'a)

może jednak używać słowa "zadowolenie" zamiast "pozytywnych odczuć"?

"ogólna zasada moralna pozbawiona wyjątków"

o partykularyzmie etycznym

internalizm, eksternalizm (etyczny) - mało istotne; Sokrates i jego

intelektualizm etyczny; "albowiem robić źle to ostatecznie szkodzić

samemu sobie, a tego nikt świadomie by nie uczynił"

"charakterystyka decyzji musi zakładać istnienie co najmniej

dwuelementowego zbioru w stosunku do którego ów wybór się dokonuje"?

"bywa zresztą i odwrotnie. Działanie zaliczane przez decydenta do zbioru

A okazuje się niewykonalne."

każdemu działaniu przyporządkowany jest zbiór możliwych skutków -

relewantne, a takie o których wie decydent, a takie o których decydent

sądzi, że są relewantne (trzy różne sprawy)

"skutkom przypisuje się liczby rzeczywiste, zwane użytecznościami"

które kryterium podejmowania decyzji jest optymalne?

jeżeli chcemy podjąć jak najlepszą decyzję, należy postąpić według

następującego algorytmu...

=="relatywiści etycznie nie muszą uważać, że wszystko jest relatywne,

lecz jedynie, że relatywne są zasady i reguły moralne, zatem nie ma

sprzeczności w twierdzeniu, że relatywizm sam w sobie jest absolutnie i

powszechnie prawdziwy"

"ilekroć mówimy, że coś jest niesłuszne, wówczas nie tylko stwierdzamy

pewien fakt, lecz także komunikujemy postawę dezaprobaty w stosunku do

niego"

=="wartości moralne byłyby wówczas równie rzeczywiste jak atomy lub

ciastka i gdybyśmy mogli je poznać, byłyby równie niepodważalne i

autorytatywne, jak podstawowe fakty z otaczającego nas świata

materialnego"

jaki powinien być związek między legalnością, a moralnością?

doprawdy nic nie wydaje mi się mniej intuicyjne niż te postulaty, które

zakłada twierdzenie Arrowa

=="Nie możemy mówić o "błędzie" w jakimkolwiek obszarze zachowań lub

procesów myślenia, dopóki nie posiadamy jasnej idei tego, co jest

poprawne. Modele normatywne są zatem niezbędne do opisu, choć ich

bezpośredni cel jest zasadniczo inny"

kryterium Laplace'a - wzbogacenie - poprawiające zarzut dopisania tego

samego wyboru

równowaga refleksji

modyfikacja, a dopowiedzenie

obrócenie argumentu

odpłata, restytucja, zapobieżenie kolejnym, poprawa przestępcy, ochrona

ogółu

jedna książka jest jak jeden kosmos informacyjny - a co dopiero reszta...

google - umowa jest tam fikcją. Nie tylko tam. Ile osób jest na tyle

kompetentnych, aby zrozumieć regulamin?

mój "pogląd" w czasach, gdy byłem dzieckiem - dobremu nie może się nic

stać

posybilizm (expected [ew. expectable] consequentialism], foreseen,

foreseeable ("gdyby by? skupiony"), intended, likely consequences). Uwaga

o objective-subjective.

"Objective Consequentialism: S’s performance of x is wrong if and only if

there is some available alternative act that would produce more value."

"Subjective Consequentialism: S’s performance of x is wrong if and only

if, given the evidence available to S, S ought to believe that x’s

expectable value is lower than that of some available alternative."

"If objective consequentialism is true, then nearly 100% of the acts that

people perform are morally wrong." Gdyby ktoś był złośliwy, mógłby

zapytać: "skąd to wiesz"? :>

"Imagine that the fate of the world depends upon Howard-Snyder’s beating

chess grandmaster Anatoly Karpov. Now here’s Howard-Snyder’s Argument, as

interpreted by Moore:

1. If objective consequentialism is true, then she ought to beat Karpov.

2. But she cannot beat Karpov.

3. ‘Ought’ implies ‘can’. If an agent cannot do something, then it is not

the case that she ought to do that something.

4. Therefore, objective consequentialism is false."

Kwestia ta jest związana z tym, jak należy patrzeć na naturalne ciągoty

podmiotu moralnego w kontekście tego, że słuszne może być to, czemu

natura się sprzeciwia.

"In defense of (2), she offers the following sub-argument:

I. An agent can do something only if whether she does that somethi

ng is under her control such that, if she sets out to do that something,

she will do that something and she will do so precisely because she set

out to do that something.

II. Beating Karpov is not under her control. If she sets out to beat

Karpov and happens to perform a sequence of moves that results in her

beating Karpov, that would be a matter of extraordinary luck.

III. Therefore, she cannot beat Karpov."

"And, in defense of (1), Howard-Snyder gives the following sub-argument:

i. If objective consequentialism is true, then, of all those acts that

she can perform, she ought to perform the one that would produce the best

consequences.

ii. Beating Karpov is an act that she can perform. After all, there is a

series of moves, each of which she can perform, that would result in her

beating Karpov.

iii. Beating Karpov is, of all the acts that she can perform, the one

that would produce the best consequences.

iv. Therefore, if objective consequentialism is true, then she ought to

beat Karpov.

But, as Moore points out, (III) and (ii) contradict each other, and

Howard-Snyder cannot have it both ways. She cannot say that she both can

and cannot beat Karpov in the same sense."

"It seems important, then, to disambiguate two senses of ‘can’, for it

seems that in one sense Howard-Snyder can beat Karpov and in another

sense she cannot. Now Moore suggests that the sense in which she can beat

Karpov is the sense in which it is physically possible for her to do so.

He says, “Her beating Karpov is consistent with the physical laws of

nature. Call this sense, ‘can1’”. But this seems to conflict with

determinism. If determinism is true, then it may well be that her beating

Karpov is inconsistent with the physical laws of nature. It is

preferable, I think, to remain neutral as to whether the sense of ‘can’

under which she can beat Karpov is compatible with determinism. So let us

say, then, that there is a sense of ‘can’ under which Howard-Snyder can

beat Karpov, Tiger Woods can make a hole-in-one, and I can publish in the

Philosophical Review even though, in none of these cases, is this

something that is under the agent’s control in the sense explained in (I)

above. Let’s call this sense, ‘can1’, and let’s call the sense of can

given in (I) above, ‘can2’."

"It’s clear, then, that if the foregoing interpretation of Howard-Snyder

is correct, then Howard-Snyder is illegitimately equivocating between

these two senses of can.

a. If objective consequentialism is true, then (since Howard-Snyder can1

beat Karpov) she ought to beat him.

b. But Howard-Snyder cannot2 beat Karpov.

c. ‘Ought’ implies ‘can2’: if an agent cannot2 do something, then it’s

not true that she ought to do it.

b. [sic] Therefore, it’s not true that Howard-Snyder ought to beat

Karpov. [from (b) and (c)]

e. Therefore, objective consequentialism is false. [from (a) and (d)]"

"This argument doesn’t commit the fallacy of equivocation, so it is

valid. But, as Moore argues, we should reject (c). If objective

consequentialism is to be formulated in terms of can1, then so should the

ought-implies-can principle. Arguably, ‘can1’, not ‘can2’, is the ‘can’

of ordinary language, and we should formulate the ought-implies-can

principle in term of the ‘can’ of ordinary language, for the ought-

implies-can principle is justified by appeal to ordinary language. We

would not say that when Tiger Woods sinks a hole-in-one, he does

something he cannot do. Yet sinking a hole-in-one is not something he

can2 do."

"In conclusion, we should reject the notion that objective

consequentialism conflicts with the ought-implies-can principle."

Decyduje, jak wszędzie, zasada użyteczności.

~~zgadzanie się na dyktat większości - sympatia - uznanie za desperata -

nie możemy tak robić - jest to odpowiedzalne za te korelacje

~~"Coś", "nic", "wszystko" – inna logika rządzi tymi wyrazami (patrz:

Quine). Jakie jest tego uzasadnienie? Pytam w kontekście rodzajów

uzasadnień w ogóle (i tego jak na tym tle prezentują się moje tezy).

"Feldman’s Account of Moral Obligation: [A person] s morally ought, as of

a time, t, to see to the occurrence of a state of affairs, p, iff p

occurs in some world accessible to s at t, and it is not the case that ~p

occurs in any accessible world as [intrinsically] good as (or better

than) that one."

"ACTUALISM: S morally ought to do x if and only if S can do x and what

would happen if S did x is better than what would happen if S did not do

POSSIBILISM: S morally ought to do x if and only if S can do x and what

could happen if S did x is better than what could happen if S did not do

x."

"I have been invited to attend a wedding. The bride-to-be is a former

girlfriend of mine; it was she who did the dumping. Everyone, including

me in my better moments, recognizes that she was quite right to end our

relationship; we were not well suited to one another, and the prospects

were bleak. Her present situation is very different; she and her fiancée

sparkle in one another’s company, spreading joy wherever they go. This

irks me to no end, and I tend to behave badly whenever I see them

together. I ought not to misbehave, of course, and I know this; I could

easily do otherwise, but I do not. The wedding will be an opportunity for

me to put this sort of boorishness behind me, to grow up and move one.

The best thing for me to do would be to accept the invitation, show up on

the day in question, and behave myself. The worst thing would be to show

up and misbehave; better would be to decline and not show up at all.

Now suppose that what I would do if I were to accept this invitation is

to show up and misbehave. I could accept, show up, and behave, but this

is not what I would do if I were to accept the invitation. What should I

do, then? Should I accept the invitation?

The possibilist says that I should accept, whereas the actualist says

that I should decline."

Do zbadania, czy tak jest w istocie, gdy będą zasoby.

(Actual consequentialism) "whether an act is morally right depends only

on the actual consequences"

(Expectable consequentialism) "the morally right action is the action

whose reasonably expectable consequences are best" (jest też scalar

version)

"Dual consequentialism: the word "right" is ambiguous. it has a moral

sense and an objective sense. (i) the objectively right action is the

action with the best consequences, and (ii) the morally right action is

any action with the best reasonably expected consequences." Rozstrzyga

zasada użyteczności.

"Proximate consequentialism: an act is morally right when it includes the

most net good in its proximate consequences" (~~może istnieje możliwość

jego uzasadnienia jako systemu oceny drugiego stopnia?)

Trudności posybilizmu (nie w przypadku każdego konkretnego posybilizmu):

czym jest prawdopodobieństwo, intencja, przewidzenie czegoś?

! Mógłby ktoś zasadnie argumentować, że Generał Nil działał w sposób

niesłuszny, ponieważ jego czyny, z uwagi na cierpienia jakich doznawał,

nie zwiększały pozytywnych odczuć. Z drugiej zaś strony jego czyny uważa

się za bohaterskie. Nie ma w tym nic dziwnego. Jego czyny były moralne w

sensie o którym wspomnieliśmy (w sensie np. sądów moralnych

Tatarkiewicza), ale niesłuszne (jeśli rzeczywiście negatywne doznania

przeważały tu nad tymi pozytywnymi) i nie ma tutaj ani grama paradoksu

jeśli ktoś z grubsza rozumie czym jest utylitaryzm oraz posiada minimum

kultury logicznej.

Zarówno gdy uznamy za prawdziwy aktualizm, jak i posybilizm, możemy mieć

trudności z ustaleniem słuszności danego czynu.

W przypadku aktualizmu wskazuje się często na dwa problemy. Pierwszy

polega na tym, że musimy czekać na to aż konsekwencje naszego czynu

zajdą, gdyż w aktualizmie liczą się konsekwencje faktyczne. Drugi zaś

polega na tym, że nigdy nie będziemy wiedzieli, czy dany czyn jest

słuszny z uwagi na to, że każdy czyn ma nieskończone konsekwencje.

Pamiętać o ex ante i ex post.

"Przypuśćmy, że pewien chirurg zastanawia się, czy dokonać operacji serca

pewnego swojego pacjenta. Jego wiedza obejmuje fakt, że powodzenie takiej

operacji zapewni pacjentowi pełne wyzdrowienie, bez operacji natomiast

pacjent ten będzie trwale przykuty do łóżka; operacja jest jednak

niebezpieczna: poziom śmiertelności wynosi 60%. Czy więc utylitarysta

czynu twierdzi, że nasz chirurg ma (obiektywny) obowiązek przeprowadzić

tę operację wtedy i tylko gdy uczynienie tego faktycznie przyniesie

najlepszy rezultat (tj. wtedy i tylko, gdy pacjent faktycznie przeżyje)?

Czy też twierdzi on, że (obiektywnym) obowiązkiem chirurga jest dokonanie

operacji wtedy i tylko gdy jest to "najlepszy zakład", dający najwyższy

iloczyn prawdopodobieństwa i wartości? Inaczej: wtedy i tylko gdy

przeprowadzenie operacji ma maksymalną całkowitą użyteczność oczekiwaną?"

(Brandt) Pamiętaj o ex ante i ex post.

Nasz wybór posybilizmu najlepiej ukazać na tle najbardziej intuicyjnie

niekorzystnych dla posybilizmu sytuacji. Ta uwaga dotyczy zresztą

wszystkiego.

Wielkim niebezpieczeństwem jest zło dokonywane w imię naszej teorii i

jakichkolwiek teorii. Musimy być na to odporni. Rzeczywiście zdarza się,

że warto trochę pocierpieć w imię przyszłego szczęścia (tj. pozytywnych

odczuć), ale często próby budowania lepszego świata, kończą się

tragicznie. Ogromne niebezpieczeństwo. Czy mamy zabezpieczenie?

"Maximizing Consequentialism: Maximizing consequentialism holds that an

action is morally right if, and only if, there is no alternative action

that produces better consequences. In the absence of a “tie” there will

only be one right action; this action is morally required and other

actions are morally forbidden."

"Nonmaximizing Consequentialism: Nonmaximizing consequentialism holds

that while the rightness and wrongness is determined only by the value of

the consequences (in Kagan’s parlance, the goodness of the consequences

is the only factor in determining the rightness or wrongness of actions),

an action may be right even if there is an alternative action that

produces more value.". Pojawia się problem z doborem słów (np. pytanie

"jakiego słowa powiniśmy użyć, aby mówić np. o drugim najlepszym

czynie?"). Ponadto kwestia tego, czy te słowa mają być takie same w

różnych językach i czy w ogóle powinniśmy tu używać jakichś słów (może

np. przedstawić to tylko matematycznie). Decyduje zasada użyteczności.

"Satisficing Consequentialism: One prominent form of nonmaximizing

consequentialism is satisficing consequentialism. This theory holds that

an action is morally permissible if, and only if, it produces a

satisfactory amount of value (if the goodness of the consequences are

above some level the theory sets as satisfactory)."

Wersja skalarna najlepsza?

Weźmy zdanie: "Nie powinno tam być nikogo" - "powinno" jako synonim

najprawdopodobniej ("najprawdopodobniej nie będzie tam nikogo") - wiele

jest w etyce takich wieloznaczności, ale nas interesują konkretne sensy

tych słów i tylko niektóre słowa. które? o tym decyduje zasada

użyteczności.

~~Najlepiej byłoby, abyśmy za każdym razem mieli uszeregowane działania

od najlepszego do najgorszego wraz z różnicami pomiędzy poszczególnymi

działaniami (to da się zrobić zależnie od rodzaju skali). A jak nazwiemy

poszczególne działania - decyduje o tym, jak zawsze przy problemach

decyzyjnych, zasada użyteczności. Zauważmy, że wtedy na pytanie "czy

postępowanie takie a takie w tej sytuacji jest słuszne?" jeśli "słuszne"

jest rozumiane na sposób potoczny jest innym pytaniem niż pytanie, w

którym "słuszne" rozumiane jest w myśl naszej definicji

syntetycznej/regulującej.

~~Czy naszym celem powinno być skupienie się na tym, aby ~~aktualizowała

się największa możliwa ilość cząstek (grup cząstek) odpowiedzialnych za

pozytywne odczucia? No chyba na to wychodzi. Tzn. powinno to być naszym

celem, chyba że byśmy uzasadnili/uprawdopodobnili (tu też stare

problemy), że lepiej jest nie działać z taką intencją. Czy jednak wtedy

można mówić o "celu"?

==Który schemat pojęciowy jest najlepszy? Może być tak, że może

optymalnie jest mówić o różnych rodzajach słuszności (ogólnej,

egoistycznej, ...), ale wiele wskazuje na to, że schemat pojęciowy do

naszej teorii jest jeden. Reszta to sprawa inna - kwestia optymalnego

języka naturalnego.

~~Wersję niemaksymalistyczną wybieramy m.in. dlatego, że absurdem byłoby

nazywanie prawie wszystkich naszych czynów niesłusznymi. Choć może ten

fakt lepiej by na nas zadziałał, gdyż "równalibyśmy do najlepszych".

"Traditional utilitarianism is objectionable for, at least, the following

three reasons: (i) it holds that we are required to sacrifice our own

interests so as to promote the good of others whenever doing so will

maximize utility [~~uwaga: może być jednak tak, że działanie z pobudek

egoistycznych jest bardziej słuszne, ponieważ jest wtedy większa szansa

na to, że tak działająca osoba zwiększy ogólną ilość pozytywnych odczuć w

świecie; kwestia motywacji do działania], (ii) it holds that we have very

little moral freedom and that we are always morally required to maximize

utility [~~tu też być może pomieszanie z poplątaniem; prima facie to tak

rzeczywiście może wyglądać], and (iii) it denies that there are

supererogatory acts [~~ magia słów]."

"Norcross argues that scalar utilitarianism can avoid objections (i) and

(ii) and capture the intuition behind objection (iii). Scalar

utilitarianism is not too demanding, for it makes no demands at all. It

never requires an agent to sacrifice her own interests for the sake of

promoting the good of others. (I wonder why Norcross sees this as an

improvement; it seems that whereas traditional utilitarianism was too

demanding, scalar utilitarianism isn’t demanding enough, for, on scalar

consequentialism, there’s no requirement to even take a minute to save

some kid drowning in a shallow pond.) POPRAW ICH TU, BO WYGLĄDA TO NA

SPORĄ POMYŁKĘ

Scalar utilitarianism avoids (ii), for, again, scalar utilitarianism

makes no demands. Scalar utilitarianism cannot accommodate the idea that

there are supererogatory acts - that is, acts that are morally superior

to some permissible alternative, for scalar utilitarianism not only fails

to issue any demands, but also fails to issue any permissions. There can

be no going beyond duty, when there are no duties to go beyond.

Nevertheless, Norcross argues that the intuition behind the idea of

supererogation is the belief that some actions are morally better than

what can be expected of a reasonably decent person in the circumstances,

and scalar utilitarianism certainly leaves room for such a notion."

WYJAŚNIJ JAK JEST WEDŁUG CIEBIE

"it seems to me that the most natural way to distinguish between a moral

reason and a non-moral reason is in terms of whether that reason is

capable of making an act morally required/supererogatory or not." Jak

jest? Nie wydaje mi się, aby takie rozróżnienie było w ogóle do

czegokolwiek potrzebne.

Czy opowiedzenie się za lub przeciw maksymalizującemu konsekwencjalizmowi

(a także za lub przeciw konkretnej teorii niemaksymalistycznej) jest

warunkiem wstępnym możliwości zastosowania zasady użyteczności czy też tę

kwestię traktujemy jak normalny problem decyzyjny? Z innymi kwestiami

podobny problem. Wyjaśnij i wskaż ograniczenia.

"Plain scalar consequentialism: of any two things a person might do at

any given moment, one is better than another to the extent that the its

overall consequences are better than the other's overall consequences."

"Satisficing. A term utilitarians borrowed from economics to indicate how

much utility we should try to create. Whereas maximizing utilitarians

claim that we should strive to maximize utility, satisficing utilitarians

claim that we need only try to produce enough utility to satisfy

everyone."

"Universalistic Consequentialism: Universalistic consequentialism holds

that there is only one measure of the value of a state of affairs."

"Utilitarianism is a form of universalistic consequentialism because it

holds that there is an overall good (which is the same for everyone) — it

is the sum of all individual good."

"Nonuniversalistic Consequentialism: These theories hold that there are

different measures of the good of a state of affairs for different

individuals or groups. So, there is not, in general, a single answer to

what state of affairs is best. There will usually be a “best for me” and

a “best for you”. Popular forms of ethical egoism and group chauvinism

are examples of nonuniversalistic consequentialism."

(Universal consequentialism) "moral rightness depends on the consequences

for all people or sentient beings"

Teza uniwersalnego (powszechnego) konsekwencjalizmu jest niejasna, bo

niejasny jest termin "ludzie" (i "czujące/odczuwające byty"), ale

~~zgadzamy się z nią.

Takie pytanie: czy jasność np. zasady użyteczności jest warunkiem

koniecznym tego, abyśmy ją przyjęli? Wydaje się, że tak. Czy jest to

jeden z warunków, które należy przyjąć, aby posłużyć się zasadą

użyteczności? Jakie są inne? Wymień wszystkie albo chociaż najwięcej z

nich. Czy musimy explicite wymieniać je wszystkie? Na wszystkie pytania

odpowiedz, używając tylko uzasadnień prawomocnych (tj. poprawnych).

"Skąd jednak możemy wiedzieć, które żyjące organizmy są organizmami

odczuwającymi? Skąd możemy wiedzieć, że takie nieżyjące rzeczy jak skały

i rzeki nie odczuwają? Jeśli warunkiem posiadania wiedzy jest zerowe

prawdopodobieństwo popełnienia błędu, to przypuszczalnie nie możemy tego

wiedzieć."

Co jest kryterium bycia podmiotem moralnym? Możliwość odczuwania

pozytywnych odczuć? Jeśli tak - czy wszystkie one są ~~jednakowe

jakościowo (te pozytywne odczucia)?

"Jeżeli trudniej jest uzasadnić zabijanie ludzi niż zabijanie królików,

jak sądzi nawet większość zwolenników ruchu wyzwolenia zwierząt, to

dowodzi to, że moralny status ludzi nie opiera się jedynie na kryterium

odczuwania." (a na świadomym odczuwaniu – panuje tu bałagan pojęciowy;

~~to jest średnie rozumowanie tak przy okazji)

"Bóle o tej samej intensywności i czasie trwania są równie złe, bez

względu na to, czy są odczuwane przez ludzi czy zwierzęta." (czy przez

cokolwiek)

Psa się czasem usypia (eutanazja) i nie budzi to takich obiekcji jak

usypianie człowieka (nawet nie mówi się o "usypianiu"). Czy ten fakt coś

oznacza?

==~~"Lubię jeść grejpfruty", a podobne sądy w etyce?

"Moralne/etyczne/racjonalne jest to, co lubi większość"?

~~Podstawmy to do schematu zasady użyteczności. Sposób postępowania zwany

także procedurą decyzyjną (to drugie to pojęcie pochodzące od Tobiego

Orda) jest bowiem tym słuszniejszy, im więcej pozytywnych odczuć sprawia

jego zastosowanie. Na pierwszy rzut oka wydaje się jednak, że aby wybrać

optymalny sposób postępowania, musielibyśmy w jakiś sposób się do tego

zabrać, a więc w jakiś sposób postąpić (czyli zastosować jakąś procedurę

decyzyjną). A więc mamy regres. Jesli zaś mielibyśmy posłużyć się naiwną

kalkulacją, to fakt, że moglibyśmy to zrobić, najpewniej znaczyłby, że

wymyślny sposób postępowania, tj. sposób inny niż naiwna kalkulacja, nie

jest nam potrzebny.

~~Coraz bardziej skłaniam się ku tezie, że nie ma sensu szukać procedury

decyzyjnej, ani też zasad drugiego rzędu. Optymalnie jest chyba wszystkie

nasze (ograniczone przecież) zasoby przeznaczyć na rozwijanie metody

"naiwnej kalkulacji".

Problem wyznaczenia podmiotów moralnych to problem ustalenia rezerwuarów

pozytywnych odczuć. Jak to zrobimy, tj. jak uzasadnimy taki, a nie inny

wybór podmiotów moralnych, skoro "jak to jest być nietoperzem"?

"Jeżeli kochanek oblicza każdy swój uścisk, dostrajając go do wymogów

powszechnej szczęśliwości, to prawdopodobnie żadna ze stron nie zazna

zbyt wiele przyjemności. Warunkiem jej sprawienia, a przeto i pomnożenia

ogólnego szczęścia, jest spontaniczność uścisków i nie zakłóconych

refleksją uczuć". Podobnie ma się sprawa z tzw. paradoksem hedonizmu.

Niepoprawne rozumowanie:

"If a normative theory cannot help us guide our actions in practical

situations of choice, then the theory is false.

AU cannot help us guide our actions in practical situations of choice.

Zatem: AU is false."

Ale w jakiejś ~~logice dobra mogłoby być dobre. Dlaczego zatem

przyjmujemy raczej tę logikę niż inną? Co TAK NAPRAWDĘ sprawia, że np.

przesłankę rozumowania uważamy za nieprawdziwą?

"Given moral realism, the fact that AU cannot help us guide our actions

in practical situations of choice does not give us reason to think that

AU cannot be true. Given certain versions of moral constructivism,

however, it does."

"A particular action is right if, and only if, there was nothing the

agent could have done instead in the situation, such that had the agent

done this, the universe (on the whole) would have been better."

"For reasons of simplicity I will use the phrase ‘an action is optimific’

as an abbreviation for the more cumbersome expression ‘there was nothing

the agent could have done instead in the situation, such that had the

agent done this, the universe (on the whole) would have been better’.

Thus AU claims that an action is right if, and only if, it is optimific,

and that it is its optimificness that makes it right. Moreover, every

action that is not right is wrong. Notice that I will in the following

use the term ‘action’ so as to denote a particular action that an agent

can perform in a particular situation."

Mit ciężkiej i długiej pracy jako probierza dobrego pracownika. A chodzi

jak zwykle o efektywność. "Gdyby ciężka praca prowadziła do bogactwa, to

najbogatsi byliby niewolnicy."

"Because we are not omniscient and never know for certain the exact

outcomes of the various actions we could perform, actual-outcome

utilitarians will say that the reasonable way for us to proceed is by

trying to maximize probable or expected happiness. Doing this may result

in our doing the wrong thing, but it is safe to assume that if our

actions maximize expected utility, then we will succeed in producing the

most happiness over the long run. Expected-outcome utilitarians, on the

other hand, say that maximizing expected utility is not only the

reasonable way to proceed; it is also the standard of right and wrong."

Czyli tu byśmy mieli jakąś procedurę decyzyjną, ale nie byłaby ona w

pełni określona, bo sugerowane podejście ma swoje własne problemy i

możliwe, że jest ich bardzo dużo.

~~"Procedura decyzyjna" i "zasada drugiego rzędu" to oczywiście co

innego. Piszemy czasem o nich wymiennie, bo nie zadbaliśmy o jasność

wywodu.

"The problem with act utilitarianism is not that it doesn’t tell us what

to do. It does give us a specific instruction, i.e. to maximise utility.

It is just that it is extremely difficult to determine whether one’s

proposed actions satisfies this criterion."

"Suppose that, against all odds, when I turn on the coffee-machine at

work, someone has turned the 'on' button into a trigger for a nuclear

bomb, which wipes out the city I live in. Suppose further that it would

have been better had the bomb not detonated. What ought we to say about

my pushing the 'on' button? Well, as the argument for the actualistic

interpretation of AU goes, my action was wrong. Had I (and nobody else

for that matter) not pressed the button the outcome would have been

better (let us for the sake of the argument imagine that pushing and not-

pushing are my only alternatives in the situation). According to the

probabilistic interpretation of AU, however, my action was right (we can

reasonably suppose). Which theory gives the most plausible answer here? I

think that actualistic AU gives the right answer." Chodzi tylko o

dopasowanie do celu. Jeśli przyjęcie aktualizmu zwiększa pozytywne

odczucia w świecie, to przyjmujemy go. Jeśli to posybilizm lub coś innego

(np. jakaś mieszanka?) to przyjmujemy ją. To, czy kryterium słuszności

powinno być aktualistyczne, czy też posybilistyczne jest (jak mi się

zdaje) innym zagadnieniem niż to, czy przy wyborze danego działania

spośród wielu, powinniśmy kierować się maksymalizowaniem użyteczności

oczekiwanej, czy też nie. To naprawdę ciekawe zagadnienie i mogę je

dokładnie wyjaśnić.

~~Niejasność norm - "zabijać", "kraść", ...

zeszyt iv 511 notatniki - camus - zajmowanie się filozofią, a historykami

filozofii

"An agent who is a pure “Do-gooder”, to use Derek Parfit’s phrase (an

agent who is disposed always to do what she thinks maximises utility)."

~~Dlaczego utylitaryzm nie jest doktryną polityczną? Bo nie ma ma norm

"drugiego stopnia", a norma "pierwszego stopnia" (tj. zasada

użyteczności) jest zbyt trudna do zastosowania w praktyce (można szacować

użyteczność, ale będzie to mniej dokładne niż np. ustalanie co przyczynia

się do wzrostu wolności [spadku nie-wolności] w liberalizmie). Jednak

myślę, że nawet szacując (ale koniecznie przykładając się do tego i mając

jakieś zaplecze!), mogłaby na świecie istnieć organizacja (partia

polityczna, siła społeczna, ...) kierująca się explicite zasadą

użyteczności. Oczywiście kwestią otwartą pozostaje, czy głoszenie

explicite utylitaryzmu jest zgodne z zasadą użyteczności.

Debata o posiadaniu broni. Współcześnie przeciwnicy maja przewagę, bo w

mediach łatwo sprzedać historie o szaleńcach. Nie znaczy to jednak, że

przeciwnicy posiadania broni mają rację (a także, że rację mają

zwolennicy).

"The fact that an agent ‘probably maximises utility’ is not the same

thing as an agent ‘maximise probable utility’. Phrases like ‘Likely to

produce the best results’ are ambiguous. That an action is likely to

produce the best results does not necessarily mean that the action

maximises the greatest product of probability and utility. Suppose an

agent has two possible actions from which to choose in a situation. The

first action, A, has a .51 chance of maximising utility (things turn out

good), but a .49 risk of minimising utility, i.e. leading to a moral

disaster (things turn out bad). B has a .9 chance of realizing almost as

much utility as A (things turn out good), and a .1 risk of producing only

slightly less than that. Under one of the interpretations above we should

go for A, because this is the action which has the greatest chance of

being right, because performing B ensures that utility is not maximised.

This is the sort of situation that the idea of maximising expected

utility is thought to remedy, making us shun too risky alternatives."

"If determinism is true, an omniscient being would not have to use

probability assignments. She would know the outcome of every action. And

she will be able to perform only optimific actions if that is what makes

her meet AU’s overall goal. She would not even need a “method of

decision-making”. If determinism is false, however, even an omniscient

being would have to assign probabilities to outcomes. Her omniscience

would be limited. She would know the possible outcomes of every action

and the probability it has of being realised. An omniscient being would

know if determinism is true or false. Ordinary human agents, however, do

not know this."

"One version of the Pure subjectivist approach is Bayesianism."

"There exists no conclusive argument to the effect that, by consistently

trying to maximise expected happiness, we obtain good results."

biegunka informacyjna

"The relation between secondary rules, whether they are called, ‘rules of

thumb’ (Smart), ‘prima facie principles’ (Hare), ‘subordinate principles’

(Mill) or ‘middle axioms’ (Sidgwick), or anything else, on the one hand

and the rules of common sense on the other, is only contingent and

coincidental. But utilitarians who emphasise the role of secondary rules

tend to identify these rules with the rules of ‘common sense’."

"In order to be a good driver, it is essential in many decisions not to

deliberate." Analiza tego faktu może doprowadzić do większej jasności

zagadnienia procedury decyzyjnej, zasad drugiego rzędu itp.

=="According to The Cambridge Dictionary of Philosophy, ‘ethical

constructivism’ is “a form of anti-realism about ethics which holds that

there are moral facts and truths, but insists that these facts and truths

are in some way constituted by or dependant on our moral beliefs,

reactions, or attitudes.” On this account norms, as well as values, are

brought into the world by moral agents. There are no hard moral facts

‘out there’ in the world for us to find. It is we who, in one way or

another, are the source of the validity of our moral judgements. However,

there are many different versions of constructivism." ~~Nie odkrywana, a

wynaleziona.

Czy Sokratesa słusznie skazano na śmierć?

==Można argumentować tak: skoro etyka była nam potrzebna głównie po to,

aby rozwiązywać problemy, to co nam po systemach etycznych, które żadnego

konkretnego ich rozwiązania wskazać nie mogą? Czyli co nam po

utylitaryzmie we współczesnej formie? Z drugiej jednak strony:

utylitaryzm można przecież stosować do rozwiązywania problemów - możemy

przecież np. szacować poziom pozytywnych odczuć i możemy to robić całkiem

trafnie, choć może (póki co) nie w sposób perfekcyjny.

Czy to mógłby być dobry argument za tym, że powinniśmy oceniać system

etyczny według jego słuszności, a nie prawdziwości? Wtedy moglibyśmy

argumentować, że system etyczny musi mieć cechę możliwości rozwiązywania

problemów jeśli ma być słuszny. Sprawa jest jednak skomplikowana.

"Satisficing act-consequentialism: according to this theory an action

need not be optimific in order for it to be right. It suffices that the

action is good enough." - scalar wersją lepszą. Jeżeli czyn miałby być

"good enough", aby był warty dokonania, to byłoby dużo problemów z

ustaleniem miejsca, w którym "good enough" się zaczyna, a poza tym byłoby

dużo problemów terminologicznych.

Wersja scalar ma być uzasadniona zasadą użyteczności? Tj. trzeba pokazać,

że jest to rozwiązanie najlepsze? A może należy to rozwiązanie założyć,

gdy formułujemy zasadę użyteczności?

Co by się stało, gdybyśmy wybrali np. przeciętną pod względem słuszności

wersję niemaksymalizującego (lub maksymalizującego) konsekwencjalizmu?

Albo wersję znacznie powyżej przeciętnej, ale nie najlepszą? Albo

najgorszą? Czy wtedy mogłoby być tak, że zasada użyteczności nie byłaby

~~tą ostateczną zasadą etyczną? Czy na to pytanie również można

odpowiedzieć tylko posługując się zasadą użyteczności? Czy są tu jakieś

regresy i paradoksy? Czy istnieje ktoś, kto ma cierpliwość, aby te

wszystkie wątki rozplątać? :-> Niby w oddali widać ląd, ale droga jest

kręta.

Czy wszystkie tezy metaetyczne powinniśmy analizować w kontekście zasady

użyteczności, tj. traktować je jak np. wybór najlepszych lodów w sklepie

(konkretne rozwiązanie problemu metaetycznego - konkretne lody jakiegoś

producenta)? Czy też tezy te są czymś, co składa się już na zasadę

użyteczności (tj. czy przynajmniej niektóre zagadnienia metaetyczne nie

muszą być rozwiązane jeszcze zanim posłużymy się tą ostateczną zasadą

użyteczności)?

Czy np. realizm etyczny ma być przede wszystkim prawdziwy czy też przede

wszystkim dobry (użyteczny, "powodujący" więcej pozytywnych odczuć)?

Problem dotyczący wskazówek w jaki sposób mamy działać ("practical

action-guidance", "decision procedure", ...) dotyczy wielu teorii

etycznych - nie tylko konsekwencjalistycznych.

Kto u Rawlsa byłby "najsłabszymi"?

==Dlaczego w etyce jest zgoda (mam na myśli taką zgodę, jaka panuje np. w

fizyce na temat prawdziwości pierwszego prawa termodynamiki) uczonych np.

co do rozróżnienia na cele i środki, a nie ma jej w innych kwestiach

(większości?)? Co jest powodem? Da się to wyjaśnić i mam pewne hipotezy.

Jednakże przeznaczenie moich zasobów na pociągnięcie do przodu tej

kwestii nie wydaje mi się obecnie wyborem optymalnym lub chociaż

zbliżonym do optymalnego :-). Bardziej jasna odpowiedź na to pytanie może

jednak przyjść znienacka.

==Najprostsze nawet twierdzenie wymaga dowodu (uzasadnienia,

uprawomocnienia).

"Roughly speaking, the objectively right decision procedure to accept

would be the one whose acceptance leads to the greatest actual good,

while the subjectively right decision procedure to accept would be the

one whose acceptance leads to the greatest subjective expected good. The

subjective and objective senses of rightness as applied to decision

procedures both have their place. When agents are considering which

decision procedure to accept, they do not have all the relevant facts and

thus cannot tell what the objectively right decision procedure would be.

However, they do have access to their degrees of belief about these facts

and so can choose to follow the subjectively right decision procedure.

The subjective and objective senses of rightness thus have a similar

roles regarding both choices of acts and choices of decision procedures."

Wyjął mi to z ust - o tym właśnie napisałem niżej. Ale zwróć uwagę na

szczegóły.

"On every occasion, agents should decide what to do by following certain

tried and tested rules, such as “Don’t harm others,” “Don’t steal,” “Keep

one’s promises,” “Tell the truth,” etc. Included amongst these rules

would be a rule saying that, when it is quite clear that following one of

these other rules would have disastrously bad consequences, you should

violate the given rule. These are the rules whose general acceptance

would produce the best consequences." Zwróć uwagę na szczegóły.

~~Możemy też stanąć przez wyborem: albo zasoby kierujemy na rozwijanie

teorii w kontekście subiektywnej oczekiwanej użyteczności (trudne, ale

zasadniczo osiągalne), albo skupiamy się na robieniu kolejnych kroków do

rzeczywistego dobra (bardzo trudne, nie wiadomo, czy osiągalne). Skoro

wybraliśmy 1., jak uzasadnimy ten wybór? przykład na to, że słuszność czy

też dobro dominuje nad prawdą? :)

Definicje konsekwencjalizmu zasad (reguł), którego na pewno nie

przyjmujemy (ewentualnie na poziomie procedury decyzyjnej rozwiązaniem

optymalnym może być rozwiązanie czerpiące pomysły z konsekwencjalizmu

reguł lub ono samo).

Konsekwencjalizm reguł to próba ucieczki od zarzutu niestosowalności? Być

może, ale chyba okupiona nieprawdziwością.

"A major criticism is that rule-consequentialism must either collapse

into act-consequentialism or be incoherent. The first part of the

argument can take several forms, but the basic idea is that the best rule

will be to always do whichever act it is that leads to the most good.

Opponents of rule-consequentialism then argue that if it somehow avoids

such a collapse, it will be at odds with the fundamental consequentialist

intuition of promoting the best outcomes, since it sometimes tells us

that we should perform acts which lead to less good than the

alternatives. More sophisticated formulations of rule-consequentialism,

such as Brad Hooker’s have therefore been introduced to attempt to

address these (and other) criticisms: ‘An act is wrong if and only if it

is prohibited by a code of rules the acceptance of which by the

overwhelming majority of people in each new generation would have the

greatest expected value.’."

"Rule consequentialism holds that the rightness of an act depends not on

the goodness of its consequences, but on whether or not it is in

accordance with a certain code of rules, which has been selected for its

good consequences."

"Rule consequentialists also endorse DP2 as the correct decision

procedure to follow. The act consequentialist differs from the rule

consequentialist in thinking that every time an agent follows DP2 and yet

fails to maximize the good, she acts wrongly (uwaga!). The rule

consequentialist, by contrast, believes that it is often impermissible to

break such rules even when doing so will maximize the good." UWAGA!

"“Don’t kill except when killing will maximize the good,” “Don’t steal

except when stealing will maximize the good,” “Keep your promises except

when breaking them will maximize the good,” etc."

"The answer is clearly Code 2. Thus, we see that, if formulated in terms

of compliance, rule consequentialism is extensionally equivalent to act

consequentialism. This would be bad news for rule consequentialism. If

both theories yield all the same moral verdicts, why opt for the more

complicated of the two? Rule consequentialism would have all of act

consequentialism’s counterintuitive implications and be more complicated

to boot."

Tak jak napisaliśmy, nawet teoria deontologiczna (przy pewnym,

"ortodoksyjnym" rozumieniu teorii konsekwencjalistycznych, nawet

konsekwencjalizm reguł byłby teorią deontologiczną) może prowadzić do

tych samych czynów (choć nie wiem, czy np. w naszym możliwym świecie).

"Some argue that that RC is guilty of rule worship and that this makes RC

incoherent. The question is: “If the goodness of consequences is

ultimately what matters, then why should we follow the code even in those

instances where we know that violating the code would produce more good?”

So some argue that RC has an overarching commitment to maximize the good

(RC’s ultimate goal is to maximize the good), but yet RC is also

committed to the view that agents ought not to maximize the good when

this involves violating the ideal code. Thus some claim that RC is

incoherent in that it both embraces and eschews an overarching commitment

to maximize the good."

"act is wrong if and only if it is forbidden by the code of rules whose

internalization by the overwhelming majority of everyone everywhere in

each new generation has maximum expected value in terms of well-being

(with some priority for the worst off) OCZYWIŚCIE JEŚLI JUŻ TO BEZ TEGO

PRIORYTETU - wytłumacz znów skąd to pomieszanie. In other words, we are

morally required to act in accordance with the code of rules that has

maximal total expected value; this is what’s called the ideal code."

Tutaj mamy błąd, gdyż mieszamy ex post i ex ante. Wytłumacz to w sposób

jasny. Rule-consequentialism to może być najlepsza procedura decyzyjna,

ale raczej nie nie sama zasada. Ponadto: konsekwencjalizm zasad jako

próba przezwyciężenia zarzutu o niepraktyczności? Odnieś się.

Mach twierdził, że nauka może być potraktowana jako problem minimalny, na

który składa się najbardziej kompletne z możliwych przedstawianie faktów

za cenę najmniejszego wysiłku umysłowego.

Zwrócenie uwagi na to, że rekonstrukcja klasycznego utylitaryzmu

(plato.stanford.edu lub własna) zawsze będzie narażona na zarzut

nieadekwatności (przypomnienie charakteru pracy, nie jest istotne, czy

klasyczny utylitaryzm należy tak właśnie rozumieć). Jeżeli trafna jest

interpretacja klasycznego utylitaryzmu jako koniunkcji następujących tez,

to zgadzamy się z, a nie zgadzamy się z:

(do wyboru: consequentialism, actual consequentialism, direct

consequentialism (about acts?), evaluative consequentialism, hedonism,

maximizing consequentialism, aggregative consequentialism, total

consequentialism, universal consequentialism, equal consideration, agent-

neutrality (na przykładzie historyjki?).

"Evaluative consequentialism: moral rightness depends only on the value

of the consequences."

"Aggregative consequentialism: which consequences are best is some

function of the values of parts of those consequences." Pamiętaj o ex

ante i ex post.

"Total consequentialism: moral rightness depends only on the total net

good in the consequences."

Jest to teza prawdziwa. Dlaczego często nie jest za taką uznawana?

(Lissowski; ...czy oni o tym nie wiedzieli? może wina leży w tym, że

różnica jest abstrakcyjna, a przykłady konkretne i przekonujące?).

Podział dobra jest zupełnie nieistotny. Chyba, że wpływa na ilość dobra.

Liczy się tylko ilość dobra.

"Agent-neutrality: whether some consequences are better than others does

not depend on whether the consequences are evaluated from the perspective

of the agent."

"An Agent-Neutral Ranking of Outcomes: On TAC, every agent will rank the

same set of outcomes identically. If one outcome is better than another,

then it is simply better (that is, better tout court)—not merely better

for the agent or better from the agent’s point of view."

"Life for Headaches: There is some finite number of headaches such that

it is permissible to kill an innocent person to avoid them." Można

sformułować to jeszcze ostrzej. Może być nawet skończona liczba czynów

pisania o skończonej liczbie bólów głowy (~~zakładamy, że wszystko to

jest negatywne, tak? tzn. jest to intuicyjne nawet dla

nieintuicjonistycznego utylitarysty, ale formalnie wymaga uzasadnienia).

Przynajmniej w przestrzeni logicznej jest to możliwe (jak wszystko, co

niesprzeczne), ale decydują obliczenia.

"Deontologists can reject LfH by appealing to agent-centered restrictions

or side-constraints: they allow that there are some things we may not do,

even for the sake of bringing about more good."

"Consequentialists cannot respond in this way. To avoid LfH, they must

argue that a world that that contain a vast (but finite) number of

headaches cannot be worse that a world that differs from it only in

lacking the headaches and containing one more premature death."

~~Niekoniecznie tak musi być, choć jest to argument podobny do tego, jaki

mielibyśmy, gdybyśmy mówili, że w rzucie orzeł/reszka jest przecież

logicznie możliwe, że 96789769698686986865545645353 razy z rzędu wypadnie

orzeł. (ten fragment dotyczy chyba czegoś innego, bo tu nie pasuje, ale

zostawiam, bo argument dobry przy innych kwestiach)

"When we raise speed limits, our actions allow more people to die. But

when we trade a human life for headaches, we kill someone. There’s a

morally significant difference between killing and letting die."

"When we raise speed limits, it’s an unintended but foreseen consequence

of our actions that people die. When we trade a human life for headaches,

we intend to kill. An intended death is morally much worse than a merely

foreseen but not intended death." Oczywiście patrzymy na to z naszych

pozycji.

BTW: ciekawe rozróżnienie rodzajów konsekwencji tu. A jakie liczą się

wnaszej teorii? Wiele wskazuje na to, że wszystkie, ale zanalizuj sprawę

(zwłaszcza w kontekście więzi przyczynowo-skutkowych)

Doctrine of Double Effect - podobnie bezproblemowa jak problem brudnych

rąk (pomijając oczywiście standardowe problemy utylitaryzmu. W ogóle to

nudne dyskursy - ludzie, którzy się nim zajmują, powinni skupić się na

czymś innym - np. na tym, czym my się zajmujemy :)).

"Then we might conclude that LfH is true, but that the number of

headaches required is very very high – too high for us to be able to

intuitively assess their badness."

"For all intuitively assessable cases, we ought never to trade a life for

headache relief." ?

BTW: ~~Na tym przykładzie można wprowadzić dokładniejsze niż w języku

potocznym stwierdzenia typu “zawsze”, “nigdy” itd. (w sensie:

rozróżnienie np. „nigdy z konieczności”, a “nigdy faktycznie”, a “nigdy

aktualnie (prezentystycznie)”.

"Utilitarianism sometimes recommends choices that benefit the majority at

the expense of a minority, but it is wrong to generalize, as people

sometimes do, and say that utilitarianism requires us to choose whatever

benefits the majority."

"HAU says nothing about what sort of motive or intention we should have

when we perform an act (ale wersja HGU już tak)."

"Sidgwick introduced the notions of objective and subjective rightness.

He stated that an act is objectively right if it is right according to

the criterion of rightness above, whilst an act is subjectively right if

the agent who performs it believes it to be objectively right" Można

sobie oczywiście wprowadzać, ale do tego, aby osiągnąć cel (jak najwięcej

pozytywnych odczuć) potrzebujemy ~~jednego sformułowania (tzn. jedno jest

~~prawdziwe; sformułować można na różne sposoby). Z drugiej jednak strony

np. ten drugi schemacik mógłby mieć zastosowanie praktyczne (drugiego

stopnia - analogia do zasada słuszności vs. procedura decyzyjna).

"Because HAU requires that we always maximize hedonic utility, it will be

a very demanding moral theory (w jednym zformułowaniu, które pewnie nie

jest optymalne). It will require each of us to perform an altruistic

self-sacrificing act whenever the self-sacrifice that we thereby make

will be more than offset by altruistic benefits we thereby bestow on

others." (Choć niekoniecznie (patrz gdzie indziej o tym słowie) z uwagi

na to, że może być tak, że działający działa efektywniej, gdy działanie

przynosi mu zyski.) Ponadto tu się zakłada wersję maksymalizującą, a nie

satisfincingową, a wiele wskazuje na to, że powinniśmy przyjąć tą drugą

(jest to wybór lepszy z uwagi na to, że przyczyni się zwiększenia ilości

pozytywnych odczuć?)

"On HAU, there are no supererogatory acts (i.e. acts that go above and

beyond what duty requires)."

"The answer depends on what the correct definition of ‘supererogatory

act’ is. Some define supererogatory acts as those that do more for the

sake of others than duty requires. Others define supererogatory acts such

that S’s performing x is supererogatory only if there exists some

available alternative, y, such that (a) S is morally permitted both to

perform x and to perform y, and (b) S has more moral reason to perform x

than to perform y. If the former definition is correct, then HAU can

accommodate supererogatory acts. But if the latter is the correct

definition, then HAU cannot accommodate supererogatory acts. Let HU(s) =

the hedonic utility that accrues to oneself and HU(o) = the hedonic

utility that accrues to others.

act HU(s) HU(o) HU moral status

a1 +10 +5 +15 permissible

a2 +5 +10 +15 permissible or supererogatory (?)

a3 +10 0 +10 impermissible"

"Either HAU leaves no room for supererogatory acts or there is no more

moral reason to perform a supererogatory act than there is to perform

some permissible but non-supererogatory alternative" (znów można dużo

napisać o tym, jakiej terminologii powinniśmy używać zgodnie z zasadą

racjonalności; zagadnienie tylko techniczne).

"It is morally permissible to torture an innocent baby in certain

circumstances." Właśnie mówiąc o tym, że utylitaryści uzależniają

słuszność lub niesłuszność czynu polegającego na [tu-wstaw-coś-

powszechnie-uznanego-za-okrutne-i-potępiane-przez-społeczeństwo] od

jakiegoś rachunku (zamiast bezapelacyjnie i bezwyjątkowo potępić), można

łatwo i populistycznie zaatakować utylitaryzm. Normalsi to łykną od razu.

Z drugiej jednak strony: (1) moje pisanie teraz o takiej możliwości

krytyki może być czynem niesłusznym (2) może być tak, że zgodnie z

utylitaryzmem nie powinniśmy TWIERDZIĆ, że [tu-wstaw-coś-powszechnie-

uznanego-za-okrutne-i-potępiane-przez-społeczeństwo] jest słuszne nawet

gdyby było to słuszne. Uczciwy utylitarysta musi przyznać, że "istnieje

logiczna możliwość, że [tu-wstaw-coś-powszechnie-uznanego-za-okrutne-i-

potępiane-przez-społeczeństwo] jest słuszne"; utylitarysta bez

określników jednak nie musi tego przyznawać nawet jeśli tak jest.

Zagadnienie: prawda/dobro/utylitaryzm.

"Necessarily true. On HAU, the ends justify the means, and thus virtually

any type of act can, in principle, be justified and, indeed, will be

justified if it maximizes hedonic utility. On HAU, it is permissible to

maim, murder, and even massacre innocent people provided that doing so

will maximize hedonic utility."

"The effects that our actions will have on people’s welfare millions of

years from now are just as important as their immediate effects."

(przykład dziki, przykład z Hitlerem, przykład z przodkami Hitlera).

Kwestia oceny ex ante i ex post.

Jeśli okaże się to optymalne, to oczywiście zlikwidujemy państwo czy

zlikwidujemy wszelkie szkoły i uczelnie. (Opisz reakcję normalsa na tego

typu tekst.)

"Mr. Smith has an extra $500 this month after paying all his bills. He

uses that $500 to buy his son a set of encyclopedias to help with his

son’s schoolwork. But had Smith instead used that $500 to buy some

stranger’s kid a set of encyclopedias that would have produced slightly

more hedonic utility. What Mr. Smith did was wrong."

"Necessarily true. On HAU, everyone’s pleasures and pains count equally,

regardless of one’s relationship to those affected. The hedonic utility

of one’s friends and family members are no more (or less) important, on

HAU, than that of complete strangers."

"If HAU was a democracy, it would be “one hedon/dolor, one vote”; it

would not be “one person, one vote”. HAU is not a form of

majoritarianism."

"Some people will loom larger than others in the moral calculus simply

because they stand to gain or lose more than others do. There might even

be utility monsters: people who get so much pleasure from getting what

they want that the rest of us would all be morally required to do

whatever we can to fulfill their every desire."

"HAU is a criterion of rightness (i.e. a description of what the

fundamental right-making and wrong-making features of actions are), not a

decision procedure (i.e., not a procedure for deciding what to do). To

understand the difference, consider the difference between the criterion

for being HIV infected (or brain dead), and the procedure that we might

use to determine whether someone is HIV infected (or brain dead). And

note that HAU is no more impractical than the view that the most prudent

act is the one that will maximize one’s utility over time. And no one

would suggest that we ought to reject the investment principle “Buy low,

and sell high” just because it is often times practically impossible to

know whether the price of a stock is headed up or down" (świetny przykład

:)).

"We should punish someone if and only if doing so will maximize hedonic

utility. This means that we should punish the innocent and we should

refrain from punishing the guilty whenever doing so will maximize hedonic

utility. Also the severity of the punishment should not necessarily be in

proportion to the severity of the crime. The punishment for a less severe

crime should be greater than the punishment for a more severe crime if

this will maximize hedonic utility."

"HAU evaluates actions, not agents (co innego np. hedonistyczny globalny

konsekwencjalizm). So it entails nothing about whether such a person is

morally bad or deserving of blame."

"Even if HAU commits us to the view that an agent’s motives and

intentions are irrelevant when assessing the moral value of her actions,

it doesn’t commit us to the view that an agent’s motives and intentions

are irrelevant when assessing the moral goodness of her character."

! Słuszny to tyle, co racjonalny ruch w grze z naturą.

~~Gdyby to jeszcze było tak, że mylimy się co do tego, czy daną kwestię

należy rozwiązać tak czy inaczej… Ale oni zakładają 5 bzdur, biorą je za

oczywiste, a są to działania niesłuszne. Zresztą oni myślą w zupełnie

innych kategoriach.

Zgodnie z zasadą użyteczności powinniśmy działać optymalnie. W

szczególności oznacza to, że czasem może być racjonalne dokonanie czynu

bez poczucia pewności co do poziomu jego słuszności. Pojawia się wtedy

niestety problem z uprawomocnieniem oszacowania. [...]

Tzw. problem brudnych rąk. U nas - absolutnie nie ma problemu. Jest

kolejną zaletą naszej teorii (i innych utylitaryzmów), że tego typu

problemy likwiduje?

! Przykład czegoś, co MOŻE BYĆ ewaluantem, a nie nie jest działaniem:

zaniechanie, osoba, fakt istnienia czegoś.

Eutanazja czynna, a eutanazja bierna. Czy którejś ze stron konfliktu

przynosi korzyść takie rozróżnienie?

Czy argument moralny za istnieniem boga to przykład myślenia

życzeniowego?

~~Nasze teorie: dobra, słuszności, prawdy, piękna? Teoria wszystkiego

(dobro najważniejsze, prawda warunkiem wstępnym itd.)

Skoro pozytywne odczucia są celem autotelicznym, co powinno być środkiem

do niego (czy też celem instrumentalnym)?

Jakie byłyby nasze najważniejsze cele w myśl naszej teorii (i co miałoby

dokładnie znaczyć tego typu pytanie; z pewnością trzeba je uściślić)? Być

może nie powinniśmy się zajmować zagadnieniami filozoficznymi (podstawy

epistemologii, podstawy etyki/teorii-działania). Zauważmy, że aby

rozwiązać problemy etyczne, lepiej było poznać podstawy zagadnień

etycznych (choć ściśle rzecz ujmując nie trzeba), ale może być tak, że w

myśl samej tej teorii nie powinniśmy tego robić, bo lepiej żyć "zwykłymi

przyjemnościami". Może program dla świata. Coś w rodzaju wielkiego ruchu

utylitarystów?

== może ufundowanie nie-normatywności zasadza się na przesłankach, które

zakładają normatywność

Matematyka, ekonomia - czy tu znajdują się nasze ważne cele?

! Hipoteza dotycząca najważniejszego celu w ogóle (daję 50%, cokolwiek

znaczy prawdopodobieństwo ;>) poza pozytywnymi odczuciami oczywiście:

dążenie do tego, aby być niezniszczalnym jako gatunek/gatunki lub coś

podobnego. Tzn. bardzo możliwe, że już tak jest (oczywiście nie jest tak,

że musimy najpierw mieć jakąkolwiek teorię, aby to było naszym

najważniejszym czy istotnym celem – por. z matematyką). Nie doceniamy

szansy na naszą nieśmiertelność/niezniszczalność.

Jak powinniśmy żyć? Czy np. autarkia, ataraksja/aponia, afazja, apatia

czy metropatia powinny być naszymi celami?

Argumentem rozstrzygającym się ten odwołujący się do... A ponadto

zauważmy, że:

"The major advantage is that global consequentialism is much more

expressive than act- or rule-consequentialism. Instead of being

restricted to judgments about one or two focal points, it can assess

every possible focal point, allowing it to capture a significantly wider

range of everyday moral expression.”

„The two global consequentialist theories that I developed are also more

expressive in a second way. Act-consequentialism only considers the

effects of the agent in question performing the act and rule-

consequentialism only considers the effects of everyone (or almost

everyone) following the set of rules. In contrast, global

consequentialism can make both types of judgment. It can determine

whether it is better that Jill lies in the current situation or that Jill

tells the truth in the current situation, and also whether it is better

that everyone lies when they think it is worth it or that everyone always

tells the truth. Since people regularly ask such questions, this is

another notable advantage in terms of expressivity. Global

consequentialism can make both judgments and keep them separate. If you

want to know what it is best for everyone to do, the theory gives you one

answer; if you want to know what it is best for Jill to do, it gives you

another. If Jill can only control what she does, then she would probably

be more interested in this latter answer, but she may still have an

academic interest in the former and global consequentialism can provide

this.”

+inne

„Consequentialism is morally attractive. In the first place, it may even

seem intuitively self-evident that we should always act so as to achieve

the best possible outcome.”

„First, it stresses the way people (or sentient beings, in general) are

affected by our actions. What matters is the welfare or the preferences

of everyone to whom our actions make a difference.”

„Second, it is completely impartial. It rejects all forms of egoism,

ethnocentrism, and racism. It is also temporally impartial. Future

generations have the same weight in a consequentialist calculus as our

own generation (other things being equal).”

„Consequentialism solves moral conflicts. In ordinary life, moral

considerations sometimes point in different direction. Those are the very

situation in which a moral theory is most needed. When different moral

rules give different directions, there is a moral conflict. We need to

know how to handle such conflicts. Consequentialism presents a general

solution to such conflicts. This solution may be hard to identify in

practice, but it is at least a solution. According to consequentialism

there is always an answer to hard moral questions.”

„Consequentialism is a bold conjecture. For one thing, it is bold in the

sense that it is simple and has very broad scope. Maybe it can also be

said to be "bold" in a sense similar to that stressed by Karl Popper for

scientific theories, namely that it contradicts earlier theories while at

the same time explaining their relative success. Consequentialists often

claim that many moral principles, which are strictly speaking

incompatible with consequentialism, can actually be given a

consequentialist motivation if they are interpreted as useful

approximations to be used in practice.”

„It is no small part of the attractiveness of utilitarianism that it

permits us to discuss both economic and moral questions without a drastic

change of terminology. Utilitarianism is the basis of economic cost-

benefit techniques. Utilitarianism seems to incorporate the value of

efficiency, which is important to many people."

Nie istnieje konkluzywny argument przeciw naszej teorii?

Argument w stylu: używamy w praktyce np. kantowskiej zasady jako

procedury decyzyjnej, zatem utylitaryzm sam się obala. Odnieś się.

"Bernard Williams calls personal integrity. We each take our own personal

projects very seriously and they can often become central to our lives.

If we were motivated by impartial benevolence and forced to see other

people’s projects as just as important as our own, then we would not be

able to engage with them in as fulfilling a way. Though Williams may not

have known it, this is a development of a more general idea noted by

Sidgwick almost a century earlier: ‘...the fullest development of happy

life for each individual seems to require that he should have other

external objects of interest besides the happiness of other conscious

beings.’."

Strach przed nowością, tj. strach przed utylitaryzmem.

"Disutility of Utilitarianism: Some objections to utilitarianism seek to

undermine utilitarianism “on its own grounds”. That is, they seek to show

that utilitarianism refutes itself."

"Disutility of Calculating: It is sometimes charged that utilitarianism

has bad consequences because if we were to take time to calculate before

acting, we would frequently not be acting in a timely manner. (The image

is that of a person calculating utility while an innocent child [if this

is not an oxymoron] drowns.)

Reply: Utilitarianism recommends that course of action that produces the

best consequences. If calculating produces worse consequences than some

alternative, the utilitarian theory tells us not to calculate."

"Problem of Utilitarian Dispositions: It is sometimes said that the

disposition to maximize overall utility will not maximize overall

utility. There are two different ways that this could happen. (If one

believes that utilitarian dispositions will lead one to calculate utility

in situations in which one should not, then the above objection about

calculating can be seen as an instance of this problem. In particular, it

is a version of the “indirect consequence” version of this objection.)."

"Indirect Consequences: Sometimes it is charged that utilitarian

dispositions (dispositions to maximize overall utility) indirectly lead

to bad consequences."

"Example—Nuclear Deterrence: If I am the leader of a super power and am

disposed always to do what produces the most overall utility, my threat

to engage in retaliation for a massive nuclear strike will not be

credible. An opponent will know that once they strike me, in a single

bold stroke, with all they have, it will no longer produce overall

utility for me to retaliate. (It will just kill lots more people, many of

them innocent, without deterring any further attack on the opponent’s

part.) Therefore, since I am disposed always to maximize utility, I will

not retaliate.

Reply: If it does not maximize utility to have a disposition always to

maximize utility, you should do what you can to dispose yourself in ways

that have better consequences. The utilitarian says that, to the degree

that dispositions are under your control, you should bring it about that

you have the dispositions it would maximize utility for you to have. The

disposition to maximize utility may not do this. If not, the utilitarian

tells you to do what you can to have different dispositions." (Tutaj

wchodzi teoria gier i da się odeprzeć satysfakcjonująco ten zarzut; nie

dałoby się tylko wtedy, gdyby nieprawdziwy był sąd, że zawsze istnieje

rozwiązanie (rozwiązania) najlepsze, a to jest truizm)

"Direct Consequences: Sometimes it is said that there are direct

consequences of utilitarian dispositions that are objectionable.

Reply: The utilitarian replies to this in the same way that she does to

the previous example."

"Even if the empirical claims of the objectors are correct (that

utilitarian dispositions are disutilitarian), this will constitute a

moral reason for rejecting utilitarianism only if utilitarianism is

true."

"Incommensurability: Pluralistic utilitarians have the additional problem

of potential incommensurability of utility."

"Interpersonal (intrapersonal także) Comparison of Utility: Many

theories, most notably the desire satisfaction theory, have serious

problems with interpersonal comparisons of utility. Desire satisfaction

theories have this problem because strength of desire is usually measured

by noting what an agent does when in a trade-off situation. If she

prefers apple pie to cherry pie when she knows that she can have either,

she has a stronger desire for apple pie. But this gives us no mechanism

for determining strength of desires in different persons."

"Duty to Procreate: If our duty is to maximize total utility, it appears

that we might have a duty to procreate that is quite different from any

plausible duty of this sort. We might have a duty to produce a child who

is less happy than anyone now alive and whose birth will make everyone

else less happy, just because the addition of his small happiness will

just more than compensate for the reduction in their happiness" (ostatni

fragment; przemyśl; jest o tym gdzie indziej).

"Distribution of Wealth (Commodities, Body Parts, etc.): Since the

utilitarian is concerned to maximize total (or average) utility, there is

no guarantee that money, commodities or any other objects of value will

be distributed equitably. wealth is subject to diminishing marginal

utility."

"Excessive Demands: Any consequentialist theory, utilitarianism included,

seems to demand too much of us. Practically everything we do will be

immoral. For it is almost always true that we could be doing something

else that would produce more utility. Is it permissible to give only 1/3

of your income to the needy? Not if it would produce more total utility

to give 1/2 or 2/3 of it. Many argue that morality does not demand that

on each and every occasion we be doing all we can to produce total

utility. Morality leaves us some leeway—some “moral slack”." Ten argument

jest śmieszny :).

"“Consequentialism is unacceptable because it is impossible to know the

future and, so, if consequentialism were correct, we could never know

what is right and what is wrong.”. Kagan points out that if this

objection is sound, it attacks not just consequentialism but any theory

that holds that the value of the consequences of an action are a factor

in determining the rightness of actions."

""We should reject any theory that tells us to reject itself." This

premise may be true?"

"The problem of the subjectivity of pleasure and pain. If utility is the

pleasure or pain a person receives from an action, we have a problem of

accurate measurement and comparison. We have direct access to our own

pleasures and pains, but not to those of others. It does not seem

possible to bring your pleasure and mine alongside one another so we can

compare them and decide that they are equal or that mine is twice or half

of yours.

Utilitarian response to this criticism. This problem is not as decisive

as critics claim. While it may be easier to know one's own pleasures and

pains than those of others', it is possible to gain fairly reliable

information about the pleasures and pains of others. We can read

behavioral signs and infer internal states from them; we have the power

of empathy ("putting ourselves in the position of others"); we can reason

by analogy, especially when the other persons affected are anatomically

similar to ourselves. Utilitarianism implies that we have the duty to

make use of such capacities and methods so as not to wrongly ignore the

impact of choices on others."

"The problem of irreducible values. Positive values like health and life

seem to be qualitatively different from financial values like the cost of

additional safety features that reduce risks to health and life. A

related problem is the problem of untradable benefits or costs. Some

critics reject the utilitarian assumption that all goods can be measured

in some common denominator and are therefore tradable for some quantity

of other goods.

Utilitarian response to this criticism. We are constantly making trade-

offs like this in our personal lives. We risk one type of thing, even our

health and life, for the sake of some other type of thing. Utilitarianism

is not the only approach to moral choice that requires us to make

rational sense of this process. Saying that the values of various types

of things cannot be compared would tie the hands of any approach with a

chance of human acceptance. This is not only a challenge for

utilitarianism but for its rivals as well." To jest niezrozumiałe, że

taki zarzut na poważnie jest rozważany; ludzie mają małą wyobraźnię lub

nie rozumieją świata abstraktów.

"The problem of prediction. Many benefits and costs cannot be reliably

predicted. The benefits of basic research in the sciences are hard to

predict. So they tend to be ignored or or undercounted. A recent article

in Atlantic Monthly points out that funds for basic research have

actually declined in recent years because of the dominance of the

utilitarian mentality. Ironically, society may be better off we do some

things for the sheer value of doing them, not for their consequences.

(This seems to be a utilitarian argument for not being utilitarians, at

least not about everything.)"

"The problem of adaptive preferences. Also known as the "Sour Grapes"

problem. Sometimes members of a group that has been oppressed for a long

time gives up the preference for freedom and equality, because it is just

too psychologically distressing to wish for something that one has come

to believe one can never achieve. From the perspective of preference

utilitarianism, an oppressive society in which the preferences of the

oppressed are adaptive preference is a better society in which the

oppressed prefer not to be oppressed and are fighting to achieve equality

and liberation. But this runs contrary to the hunch of many people that

it is better not to be satisfied with oppression than to be satisfied

with it."

"The problem of external preferences. This is a problem for preference

utilitarianism. A distinction may be made between personal preferences,

what we prefer to have for ourselves and external preferences, what we

prefer that others have regardless of its impact upon ourselves. Thus,

people who do not like gays and lesbians might wish gays and lesbians to

suffer reduced opportunities even though this would not produce increased

opportunities for people like themselves. If enough people have this sort

of external preference towards a minority in society, then preference

utilitarians might be required to endorse discriminatory laws against

that minority. To many people this seems to be a perverse result,

violating basic principles of equal justice under the law." Ten argument

brzmi rozsądnie, ale uderza w pewne odmiany utylitaryzmu, które przyjmują

nie-naszą teorię dobra (sami możemy ten argument zastosować w

aksjologii).

"The problem of violation of fundamental rights. We can conceive of

situations in which utilitarianism would seem to require that we violate

an individual's basic rights. In his Business Ethics: Concepts and Cases,

M. Velasquez gives the example of the wealthy but nasty old uncle, who

owns a chemical plant. The uncle is suffering from an incurable and

painful disease, and his negligence managing his plant is likely to cause

one or more workers in the plant to die. If his nephew and heir cleverly

murders him and then improves conditions at the plant, he not only makes

himself happy but improves the lot of the workers at the plant.

Utilitarianism would seem to endorse a violation of the uncle's right to

life."

"The problem of violation of social justice. If we can find a group of

"guest workers" who will work at low wages in miserable conditions

(because any real alternatives they have in their home countries are even

worse) and produce goods that are inexpensive for the rest of us but

highly profitable for their employers, utilitarianism might endorse such

an arrangement. Social justice (say, along the lines John Rawls might

advocate) would demand more adequate wages and working conditions, even

at the cost of somewhat higher prices to consumers and somewhat lower

profits to employers, because the advantages of the (already relatively

privileged) rest of us cannot be fairly joined with the worse-than-

necessary conditions of the workers."

"Two of HAU’s Most Counterintuitive Implications (tak naprawdę

kontrintuicyjność jest dyskusyjna i zrelatywizowana do człowieka; dla

mnie kontrintuicyjny byłby pogląd przeciwny).

1. HAU implies that one could be morally required to murder one’s own

innocent daughter so as to save the life of some evil stranger even if

doing so will produce only slightly more utility (.00001 hedon) than

refraining from doing so would. (Tu można wiele wyjaśnić pisząc o naturze

porównań i o rozgraniczeniu pierwszego poziomu działania od drugiego

poziomu działania)

2. HAU implies that one could be morally required to sacrifice one’s own

utility, bringing one’s own utility level down from -10,000 to -10,100 so

as to increase some less deserving stranger’s utility level from +10,000

to +10,100.00001. (Podobna uwaga)"

"How we might respond to HAU given its counterintuitive implications?

1. We could reject HAU, and opt for some nonconsequentialist theory in

its place.

2. We could appeal to remote effects, arguing both (a) that it is only in

fanciful, hypothetical cases (not real-world cases) that HAU has

counterintuitive implications and (b) that we should trust our intuitions

in only real-world cases.

3. We could bite the bullet, accepting that HAU has wildly

counterintuitive implications even in real-world cases, but argue that

this should not deter us from accepting the theory, for our moral

intuitions about particular cases are not to be trusted. Utilitarians

often cite three sorts of reasons for being wary of our intuitions about

particular cases:

a. Contingency Reasons: Whereas our intuitions about what it is morally

permissible to do in various particular cases seems to be contingent upon

such things as our socialization, evolutionary history, and the order in

which we consider various particular cases, what it is morally

permissible to do in those particular cases is not contingent on such

things.

b. Historical Reasons: As history shows, people’s moral intuitions about

particular cases can be wildly mistaken. Consider, for instance, slavery.

c. Consistency Reasons: Our moral intuitions about particular cases are

often inconsistent with each other and with our other intuitions.

4. We could reject HAU, and opt for a different sort of consequentialist

theory in its place."

"Consequentialism is incomplete. It seems that every plausible version of

consequentialism would have to involve interpersonal comparisons of

welfare levels and/or of welfare differences. Unless such comparisons can

be made in an objective way, at least in principle, consequentialism is

incomplete in the sense that it does not give definite answers to all

questions concerning the rightness of actions. Unfortunately, the

dominant opinion among specialists seems to be that the problem of

interpersonal comparisons has not yet been solved. I myself used to think

that the problem could be solved, but I must say in retrospect that the

solution I had in mind can probably not be worked out in a satisfactory

way."

Tak, to problem. Ale po to m.in. ja tym się zajmuję.

Przy okazji: jak fakt, że nasz utylitaryzm zawsze ma rozwiązanie ma się

do uważanych za nierozwiązywalne problemów, np. matematycznych czy

fizycznych? Inny sens słowa "rozwiązanie"?

! "If each of a pair of actions would continue to generate good or bad

consequences over an infinite span of time so that both would result in

an infinite net good (or both in an infinite net bad), it is difficult to

see how an act utilitarian could decide which of the actions was better."

==Czy nadal nie wiemy, czy Jezus postąpił słusznie - w związku z tym, że

jego działanie nadal powoduje i będzie powodować konsekwencje? Jak

rozwiązać ten (domniemany) problem? Na pewno mamy rozwiązanie (z zasady

użyteczności; w naszej teorii nie ma postaci tragicznych - każdy problem

ma rozwiązanie). Por. ex ante i ex post.

"Consequentialism is useless in practice. The point just mentioned -

namely that we cannot have justified beliefs about the long-term

consequences of alternative actions - also means that consequentialism

cannot be applied in practice. We can never know that a given action is

right or ought to be done cannot be applied in practice. We can never

know that a given action is right or ought to be done according to the

consequentialist principle. In some fairly extreme cases, we may have

reason to believe that a given action is wrong, because it has

foreseeable consequences which are so terrible that they are unlikely to

be outweighed by unforeseeable good consequences or by the bad

consequences of available alternatives. But this is not much help in

ordinary life, where such terrible consequences are comparatively rare.

Of course, many or most proponents of objective consequentialism would

claim that this is no objection at all. They would agree that

consequentialism is not applicable in practice, but they would insist

that this is irrelevant. They would say that all that can be asked of a

theory of rightness is that it is true. A theory of rightness is not

meant to be applicable in practice. What should be applicable in practice

is something very different, namely a decision procedure or method of

deliberation (tylko ciekawe jak ją uzasadnimy :>)."

"Wierzyć w każde twierdzenie, którego nie możemy odeprzeć, byłaby to

wielka prostoduszność." Kto w ogóle wie czym miałoby być odparcie? Tego

nie wiadomo nigdy.

! Oceny moralne należy traktować analogicznie jak przekonania

spostrzeżeniowe? Rozważ.

! Argument przeciw naszej teorii dobra: w jednej osobie kumulują się same

minusy, reszta jest szczęśliwa. Co wtedy? Niby nic, bo liczy się ilość

dobra. Może gdy taka sytuacja zaistnieje, od razu zmienia się poziom

ilości dobra i tyle. Wytłumacz dokładniej, bo ten fragment rozumiesz

chyba tylko ty.

Argument typu np. z ogromnego cierpienia jednej osoby, które jednak jest

najlepszym stanem do zrealizowania (że nie można wymagać niemożliwego,

inna sprawa to czy należy o tym mówić/pisać?). Można przygotować

odpowiedni eksperyment myślowy.

Skomentuj (m.in. kwestia terminologii przy pierwszym zarzucie i to, że

działamy skuteczniej gdy mamy na uwadze własny interes przy drugim)

"Consequentialism does not readily distinguish among the permissible, the

obligatory, and the supererogatory, or between the moral and the non-

moral. The lack of a distinction between persons: your welfare is no more

important than anyone else’s, so you should act as if everyone else’s

interest is your own."

Boimy się, że zastosujemy ostateczną teorię i że będziemy w błędzie.

[...] jakoby każda krytyka naszej teorii automatycznie wspierała teorie

alternatywne, a tak nie jest, bo one mają się jeszcze gorzej. Najlepszym

programem badawczym jest nasza teoria.

"praise and blame is completely disconnected from what anyone in fact

did" Hola hola z tym "completely disconnected". Prawda, że są to dwie

różne sprawy, ale nie sądze, aby nie było jakiegokolwiek związku między

tymi dwiema sprawami.

=="Konstruktywista uważa, ze tym, co sprawia, iż twierdzenie matematyczne

jest prawdziwe, jest istnienie dowodu; platonik zaś, że jest to pewna

konfiguracja bytów matematycznych." Zastosujmy do etyki. Przy okazji:

2+2=4 jeśli istnieje dowód, ale dowód opiera się na aksjomatach i

regułach inferencyjnych, zatem 2+2=4 wtw gdy prawdą są dane aksjomaty i

niezawodne są reguły inferencyjne, a to jest zazwyczaj dyskusyjne. Można

pobawić się pokazując asymetryczność w traktowaniu tez etyki i

matematyki. Można też w ogóle napisać o uzasadnieniu tu.

=="Dla intuicjonisty prawdziwość zdania matematycznego może polegać

jedynie na tym, że istnieje dla niego dowód lub w bardziej radykalnej

wersji na tym, że rzeczywiście dysponujemy jego dowodem."

"Niepoprawność argumentacji za jakimś twierdzeniem nie dowodzi jeszcze

fałszywości tego twierdzenia."

~~tylko wobec tak a tak rozumianej koncepcji - nie wobec koncepcji

podobnych - tak więc odpada to to i to

==Co decyduje tu o tym, jaka logika tym rządzi? Bardzo ważne pytanie.

""Nic" udaje wyrażenie oznaczające, podobnie jak "coś", "wszystko",

"każdy" itd. Z gramatycznego punktu widzenia słowa te zachowują się jak

rzeczowniki, ale ich logika jest inna. Jeśli "x" stoi w miejscu

prawdziwego rzeczownika, to "x" jest czerwony" i "x nie jest czerwony" są

zdaniami sprzecznymi, a jednak zdania "coś jest czerwone” i „coś nie jest

czerwone" są prawdziwe."

==rozumowanie sceptyckie w kontekście ugruntowania normatywności

Fakt, że x wynika z y jest bardziej pewny niż to, że widzę książkę (a

wydaje nam się, że jest odwrotnie).

Dlaczego spójniki alternatywy, koniunkcji, implikacji, równoważności i

ich znaczenia przyjęte przez nas w aksjomatach są bardziej podstawowe niż

fakt, że "brat ojca" i "wujek" to z "mojej" perspektywy to samo?

Etyka dotyka spraw niejasnych w porównaniu z naukami przyrodniczymi (choć

co do tej ludzie są zbyt dogmatycznie i optymistycznie nastawieni, więc

sprawdź czy tak jest na pewno) lub zdaniami o zwykłych zdarzeniach z

życia ("wczoraj spotkałem się z Antkiem").

=="Thomas Kuhn has pointed out that empirical adequacy, consistency,

broad scope, simplicity, and fruitfulness."

~~Można argumentować, że osoby z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi,

wykonując te wszystkie ich czynności, mają wgląd w proces decyzyjny o "od

drugiej strony", tj. stosują w większym stopniu naiwną kalkulację niż

zasady drugiego rzędu. To może być nawet optymalna strategia jeśli ktoś

ma zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i jest badaczem tych zagadnień :-)

"Is act-consequentialism too permissive, allowing us to maim, murder, and

massacre provided doing so will have good consequences?"

Nie.

"Is act-consequentialism too demanding, requiring us to sacrifice our

personal projects and commitments even when it would be contrary to

reason to do so?"

Nie.

"Can the consequentialist avoid the too demanding objection and

accommodate agent-centered options by adopting satisficing or scalar

consequentialism, both of which deny that agents are morally required to

maximize the good?"

Myślę, że nalezy przyjąć skalarny konsekwencjalizm (lub jakiś podobny),

ponieważ jest to rozwiązanie lepsze niż przyjęcie maksymalizującego

konsekwencjalizmu (przyniesie nam więcej dobra). Btw: podstaw do zasady

użyteczności i sprawdź. Jednak nie jestem tego całkowicie pewny, gdyż

przyjęcie nie-maksymalizującego konsekwencjalizmu może obniżyć skłonność

ludzi do bardzo dobrego działania (skoro np. działanie o przeciętnym

poziomie użyteczności nazwiemy słusznym), a co za tym idzie, może

spowodować mniej dobra niż przyjęcie prima facie niewłaściwego

konsekwencjalizmu maksymalizującego. Możliwe, że tę kwestią akurat

rozstrzyga empiria. Możliwe, że maksymalizujący i nie-maksymalizujący

konsekwencjalizm będzie trzeba wymieniać co jakiś czas, możliwe, że

będziemy stosowali oba w jakiejś formie.

"Can we ever know what the right act is on act-consequentialism, and, if

not, is this a problem for act consequentialism?"

Możemy, choć na razie tylko teoretycznie (pracuję nad tym). Nie jest to

problem dla teorii (co to miałoby w ogóle znaczyć?), a dla nas, bo póki

co mamy prawdziwą (a i tak jeszcze nie w pełni rozsjaśnioną) teorią,

która obecnie jest trudno stosowalna w praktyce.

"How, on act-consequentialism, are we to assess what’s right and wrong if

most, if not all, of our actions have infinite utilities given that their

consequences extend indefinitely into the future?"

"Can act-consequentialism accommodate an asymmetry between the self and

others, where we are morally required to promote the good of others but

not our own good?"

"Is act consequentialism self-defeating and/or self-effacing?"

Tylko to drugie jest możliwe, ale niemal wszystko zależy tu od znaczenia

“self-effacing”.

"Would the world be a worse place if we all acted as act-consequentialism

prescribes?"

Trudno powiedzieć. To zależy od obliczeń lub też uprawomocnionych

oszacowań.

"Does act-consequentialism tell us to become non-consequentialists?"

Być może (kwestia posiadania wyników obliczeń/prawomocnych-oszacowań/...,

których póki co nie mamy).

"Does act-consequentialism require us to sacrifice people’s lives for the

sake of preventing a sufficiently large number of headaches?"

Tak (teoretycznie), choć całkiem możliwe, że taka sytuacja w realnym

świecie nie zaszła, nie zachodzi i nie zajdzie.

"If so, is this objectionable?"

Nie.

"In requiring us to impose sacrifices on some for the sake of benefiting

others, does act-consequentialism ignore the fundamental separateness of

persons?"

Ignoruje, gdyż liczy się tylko ilość dobra (tj. pozytywnych odczuć), ale

chyba nie do końca o to chodzi w tym pytaniu.

"What are act-consequentialism’s implications regarding populations

ethics? If it would result in more total goodness, should we pursue a

population policy that results in zillions of people whose lives are only

barely worth living as opposed to one that results in, say, five billion

people whose lives are all well worth living?"

Tak. Jeśli to przyniesie więcej dobra, to nawet powinniśmy [tu najgorsze

okrucieństwo] (nie używaj tego argumentu, bo ludzie pomyślą, że Ty

naprawdę chcesz [tu najgorsze okrucieństwo]). Liczy się tylko ilość

dobra, tj. pozytywnych odczuć.

"Act-consequentialism may have counterintuitive implications, but is this

problematic?"

Nie dla samej teorii, ale kontrintuicyjne implikacje mogą spowodować

zamęt w świecie ludzi i ich działań.

"Should we trust our moral intuitions?"

Powinniśmy ufać im o tyle, o ile są zgodne z naszą teorią. Ostateczną

instancją kontrolną jednak intuicje nie są (choć istnieje możliwość, że w

świecie rzeczywistym intuicje będą decydować, jaka teoria działania

zostanie przyjęta).

"How will act-consequentialism deal with certain puzzles of deontic

logic?"

"Should act-consequentialists be concerned with what would happen were S

to do x or with what could happen were S to do x? That is, should act

consequentialists be actualists or possibilists in assessing an act’s

consequences?"

Zasada użyteczności decyduje jak wszędzie. Ja póki co obstawiałbym

posybilizm.

"Can an act-consequentialist be a true friend?"

Zależy od znaczenia “true friend” (tak w ogóle to nie jest odpowiedź,

Iksie :>).

"Can act-consequentialism accommodate special obligations, and, if not,

is this a problem for the view?"

"Does act-consequentialism succumb to the nearest and dearest objection?"

"Is multiple-act consequentialism superior to other versions of

consequentialism?"

"Which is superior: objective consequentialism or subjective

consequentialism?"

Objective o ile nie ma tu żadnego innego schematu pojęciowego i o ile

rozpatrujemy sytuację z punktu widzenia zasady słuszności (zasady

pierwszego rzędu), a nie z punktu widzenia procedury decyzyjnej (zasady

drugiego rzędu).

"Does act consequentialism fall prey to Williams’s integrity objection?"

Act-consequentialism to nie wiem, nasza teoria nie (wszystkie odpowiedzi

dotyczą naszej teorii).

Komentarz dotyczący eksperymentów myślowych w etyce - gdyby były np. dwie

możliwości działania: zgwałcenie matki lub zgwałcenie córki, to z

pewnością jedna z tych możliwości byłaby słuszna (moglibyśmy potrząsnąć

schematem pojęciowym, ale tak czy siak któreś działania uznano by za

lepsze i to je by wybrano zamiast drugiego; jeśli nie to można

sformułować naprawdę poważny zarzut).

"Utylitaryzm sankcjonowałby radykalną redystrybucję własności ludzi

(nawet części ich ciał, zgłoszono bowiem makabryczne pomysły przymusowego

oddawania rogówki i nerek) tylko w zależności od sumy użyteczności."

Mogłoby się tak stać, jest to niesprzeczne logicznie. Jeżeli jednak

miałoby tak się zdarzyć, to przecież tylko z pożytkiem dla świata (ten

typ argumentu).

=="Jakiego rodzaju możliwe świadectwa uznałbyś za obalające tę teorię?"

Czy nasza teoria jest obalalna? Czy powinna taka być? Jak ma się do tego

np. falsyfikacjonizm?

"Gdyby czynnikiem decydującym o podjęciu jakiegoś działania miał być

wzgląd na uzyskanie przyjemności, to sposób jej uzyskania powinien być

obojętny. Co zatem, jeśli doznania te byłyby wywoływane przez np.

drażnienie elektryczne odpowiedniego ośrodka przyjemności w mózgu? Albo

uzyskiwane dzięki jakimś pigułkom? Czy dążenie do maksymalizacji tak

uzyskiwanego szczęścia nie byłoby wówczas czymś niemoralnym?" Skomentuj

dokładnie ten argument.

"Owo składanie jednostkowych użyteczności w jakąś użyteczność społeczną

to zajęcie w oczywisty sposób ryzykowne, które zakłada porównywalność

kilku rodzajów. Zakłada ono, po pierwsze, porównywalność dóbr: każdy może

sobie jakoś porównać użyteczność, jaką czerpie z jabłek, z użytecznością

pomarańczy (da się to zrobić oczywiście, bo mierzymy pozytywne odczucia).

Po drugie, porównywalność ludzi (być może nie tylko): każdy może

powiedzieć, czy tego, co utraciłem w wyniku jakiegoś działania, jest

więcej czy mniej od tego, co zyskał drugi. Obie tezy o porównywalności

bywają od czasu do czasu kwestionowane, ale ta ostatnia okazała się

szczególnie dyskusyjna."

Wolność, a "maszynka zasady użyteczności".

Uwaga! Ten typ argumentu ("to działanie jest słuszne - dalekie

konsekwencje są bowiem dobre" i podobne) może sprawić, że będziemy

popełniać wiele zła. Wielkie, przeogromne niebezpieczeństwo. Jednak nie

możemy też nie robić nic i zachować status quo. Wybierz optymalne

rozwiązanie (jakby to było proste - póki co jest nawet niestosowalne).

Argument przeciw naszej teorii "z totalitaryzmu" czy "z ideologii".

monster utility - po pierwsze pozytywne/negatywne odczucia pewnie są

skończone, a po drugie ~~i tak jest optymalnie

Jak zastosujemy zasadę użyteczności do wyboru wartości autotelicznej

(wartości autotelicznych), skoro treść zasady użyteczności liczy się

wtedy gdy wiemy, co mamy maksymalizować (czy tak jest?)? Jest

rozwiązanie. Tu dokładnie zanalizuj, porównaj do innych

"nieustawialnych", zrób spójność i... Pamiętaj o komponentach:

"konwencjonalnej" i "empirycznej".

"Perhaps we can question the causal claim – higher speed limits don’t

cause more deaths, bad driving causes them."

Które pojęcie przyczynowości wybierzemy do sprecyzowania pojęcia

konsekwencji i dlaczego akurat to (a także czy w ogóle jest nam jakieś

potrzebne?)? Z punktu widzenia posybilizmu mówimy przecież chyba i tak o

możliwych światach?

"For example, some act-consequentialists are concerned with the causal

consequences of an act, looking only at the good that is caused by the

act under consideration. Others interpret the criterion as being

concerned with the future that would come about were the act performed,

regardless of causal connections. On a third interpretation, the proper

objects of evaluation are not mere futures, but entire possible worlds

which include a past, present and future. The determination of causal

regularities between actions and consequences might seem to help. A

counterfactual theory, in which particular actions were connected

nomically to particular consequences, would serve to distinguish what is

an action’s effect from what is merely after the fact. Such a theory

would disentangle, that is, all the concomitants from a given action,

showing how the action itself is causally productive, independent of the

circumstances that did in fact occur. Then one would presumably have

available a notion of consequence that could do work in a moral theory.

The burdens of such a theory would be great. At least for actual-

consequence versions of consequentialism, it would have to be in

principle possible to generate such theories about particular actions, at

least to the extent that it were actually the case that each action has

an effect that could be isolated from the influence of other causes."

Czy wszystkie przyczynowo polaczone skutki licza sie jako rezultat

dzialania? A te nie powiazane (sa takie w ogóle?)? Dlaczego?

"An act’s outcome includes much more than just its causal consequences?"

Rozwiązaniem jest to, co zwiększa cel teorii (czyli znowu znowu znowu

zasada użyteczności plus ewentualne ograniczenia). Zbadaj związek między

tym zagadnieniem, a sporem aktualizm versus posybilizm, bo wydaje się, że

to sprawy podobne.

~~Słowo "przyjemność" na określenie dobra autotelicznego

(nieinstrumentalnego, samego w sobie, wewnętrznego, ...) jest chyba

gorsze niż wyrażenie "pozytywne odczucia", ponieważ dobrem

(użytecznością) może być coś, co nie przysparza bytowi doznającemu (w

danym momencie) tego, co nazywamy przyjemnością właśnie, a potocznie nie

ma sensu mówienie o tym, że coś jest przyjemne, choć to coś nie wywołało

uczucia przyjemności (coś jest przyjemne tylko wtedy, gdy to czujemy).

Liczy się ogólna ilość tego, co pozytywne (co może pociągać za sobą np.

to, że będzie słusznie jeśli dany byt nie będzie przez jakiś czas

odczuwał przyjemności). Możliwe jednak, że powinniśmy poradzić sobie z

tym problemem inaczej - mianowicie w ogóle nie używać na określenie tego,

co dobre autotelicznie, żadnego innego słowa czy wyrażenia (tj. słowa

"użyteczność", "przyjemność", "szczęście", "satysfakcja", ...) poza

słowem "dobro" właśnie (względnie "dobro autoteliczne"). Po co nam bowiem

trzy wyrażenia na określenie tego samego, tj. "dobro", "użyteczność",

"pozytywne odczucia"? O tym, jaka powinna być nasza decyzja w tej i we

~~wszystkich innych sprawach, decyduje zasada użyteczności. ~~Należy też

pamiętać o odróżnieniu (przynajmniej) dwóch znaczeń słowa "przyjemność" -

tego potocznego oraz tego, które nadają mu etycy.

Prawo do świadczenia i swobody - lepsze wyrażenia niż wolność pozytywna i

negatywna?

objaw tego śmiesznego historyzmu: teksty w stylu "Arystoteles/Leibniz był

ostatnim człowiekiem, który wszystko wiedział"; a gdzie Posejdonios, nie

wspominając o wielu anonimowych?

całe życie, że utylitaryzm, ale tak właściwie to nie podstaw. co robić?

co dalej ze wszystkim?

"jakie postępowanie jest racjonalne, kiedy dochodzi do konfliktu między

moralnością a interesem własnym?" (parfit)

Gdy jednak ktoś po prostu nie liczy się z ludźmi, jaki ma powód, żeby

powstrzymać się przed czymkolwiek, co wprawdzie uchodzi na ogół za złe,

ale co może ujść mu na sucho: z jakiej racji miałby nie zabijać, nie

okradać, nie okłamywać, czy nie krzywdzić innych?

dyskurs moralny jest irracjonalny

taką wartością nad wartości może być przyjemność. jednak jest to twór

ewolucyjny. zatem nie?

[sytuacja] Co jest źródłem pragnienia, żeby tego nie robić; co jest

motywem, racja, która za nim stoi?

==struktura głęboka wypowiedzi - o co tu właściwie chodzi?

Porozmawiajmy o tezach:

konsekwencjalizm (przy ocenie czynu istotne są jedynie jego konsekwencje)

welferyzm (jedynie stan dobrobytu jednostek jest wartościowy sam przez

się, a dobro ogółu jest sumą dóbr jednostek)

uniwersalizm (istotne jest dobro ogółu – wszystkich jednostek, których

czyn dotyczy)

agregacjonizm (dobra należy ze sobą sumować, a dobro ogółu jest pochodną

sumy dóbr jednostek)

egalitaryzm (dobrobyt każdej jednostki jest tak samo istotny)

maksymalizację (czyn jest słuszny, jeśli maksymalizuje daną wartość)

preferencjalizm (jedyną nieinstrumentalną wartością jest spełnienie

preferencji) (wszystko saja)

jak możliwa jest słabość woli, tj. akrazja?

Jaka jest relacja miedzy motywacj1 a obowi1zkiem? Czym jest s3abo?a woli?

(saja)

dygresja metaetyczna; trochę do tej pory o metaetyce napisałem, ale...

Na p3aszczy?nie epistemologicznej najwa?niejsze pytania, które

wp3ywaj1 na podzia3y metaetyczne, brzmi1 nastepuj1co: (1) Czy s1dy

moralne mog1 bya prawdziwe/fa3szywe?, (2) Czy wchodz1 one w zakres

*naszej wiedzy?, (3) W jaki sposób poznajemy i uzasadniamy

warto?a moraln1 czynu?

==z innej strony (zanalizujmy tę wielką zagadkę): co mamy na myśli

mówiąc, że coś jest dobre?

etyka, a kwestie zasadnice (sceptycyzm, epistemologia)

prawda nie jest celem nauki, ale ... (ważne)

obietnice - czy można sprawdzić, że "dotrzymamy" zakładając, że

dotrzymanie powinno się udać wtedy, gdy to będzie optymalne? ale gdy

wiadomo, że optymalne to przestaje być optymalne? więcej z tego można

wyciagnąć! teoria gier się też kłania

Stany rzeczy, zdarzenia - przypisz wartość - tego chyba będzie więcej niż

czegokolwiek ;) - jak się nie da, to bierzemy drugie najlepsze

rozwiązanie, trzecie itd. (choć jak stwierdzisz, że się nie da i co to w

ogóle miałoby znaczyć?) - pytanie jak je uprawomocnić (analogia do

problemu indukcji).

Może nie da się przypisać użyteczności do wszystkich stanów, gdyż jest

ich nieskończoność (~~aksjomat zbioru potęgowego) i to jest ostateczne

obalenie naiwnej procedury decyzyjnej. może należy postawić pytanie:

jeśli wiemy na 100%, że naiwna procedura decyzyjna nie jest optymalna,

która w takim razie jest? i jedziemy z tym dalej. co sądzisz o tych

rozważaniach?

Co będzie jeśli to rozwiązanie procedurodecyzyjne będzie słuszne, a gdy

się rozwinie wiedza, słusznym będzie co innego (związek z ex ante i ex

post!)?

Rozwiązanie problemu wyboru konkretnego działania i przypisania

uprawomocnionych liczb/... to to samo? (brak-nazwy-ale-zakładając-inne-

założenia-co-do-skali-nie-ma-porównań-etc.-?)

Jak to się ma do problemu ~~ "inne znaczenie - to samo odniesienie"?

"They would consider possible futures that their acts could lead to,

estimate the relative likelihoods of each possibility, calculate the

expected good of each available act, and then choose the one with the

greatest expectation. Let us call this the method of naive calculation.

Note also that my use of expected good to evaluate uncertain outcomes is

implicitly risk-neutral." Do zasady i co z tego wynika.

"Mill recognized that these very rules (zasady drugiego rzędu) were often

seen as fundamental principles in deontological theories or in common-

sense morality."

Koszt zastanawiania się (przede wszystkim czas, choć nie tylko) nad

wyborem działania (poświęcony na zastosowanie procedury decyzyjnej).

"If someone is drowning in the river and we pause to calculate, it will

increase the chance that they die. This may be either when the costs of

calculation are extreme, as in the case of the drowning person, or when

the benefits of calculation are very low, as in the case of toothpaste

selection."

Procedury decyzyjne prowadzące do tych samych działań, ale inne.

"‘Do what will make the outcome best’ is not (on its own) the type of

thing that could guide our action and thus not a decision procedure at

all?"

"‘Which decision procedure should I execute perfectly?’ For example, if

someone is drowning in the river, it may be that it is much better to

jump in and save him, than to do nothing, but better still to call out

for assistance. Suppose that decision procedure D1 recommends jumping in

to help and gives this guidance very quickly, while D2 ultimately

recommends calling out for assistance, but requires ten seconds of

thought to reach that conclusion. In this case it is much better if we

perfectly execute D1 than if we perfectly execute D2, even though

complying with D2 may be better than complying with D1."

Gdy będziemy działać zgodnie z procedurą decyzyjną, to pewnie nie zawsze

będziemy działać najlepiej jak możemy (oczywiście w tym "sensie

pierwotnym" - w "sensie wtórnym będziemy", ponieważ po to właśnie

stosujemy optymalną procedurę decyzyjną). W związku z tym ktoś może wpaść

na rozwiązanie, które nie będzie optymalne w sensie procedury decyzyjnej,

ale okaże się, że jest optymalne (lub bliskie optymalnemu) w sensie

"pierwotnym" przez przypadek.

"Which decision procedure should I follow for the rest of my life? Which

decision procedure should I follow during the current phase of my life?

Which decision procedure should I follow in my professional duties?"

‘How should I decide what to do?’.

"We have seen that act-consequentialism cannot directly answer this

because it does not assess decision procedures. Act-consequentialists

must be consequentialists about acts, but nothing in the letter of the

view stops them being nonconsequentialists about decision procedures."

Myślę jednak, że sporo konsekwencjalistów czynu implicite sprowadzało np.

wybór procedury decyzyjnej czy wybór ustroju sądownictwa do działania.

Sam Ord zresztą o tym pisze.

Interesujące dla nas błędy poznawcze, które popełniane są często przez

ludzi: efekt pominięcia, efekt wyniku.

Załóżmy, że Kajetan stoi przed alternatywą: spać dalej lub wstać i iść do

szkoły. Załóżmy, że optymalnym wyborem jest spanie dalej. Co powiemy o

procedurze decyzyjnej, która polega na tym, że "śpij dalej"? Dobra na ten

konkretny token, ale w ogóle nie jest to uniwersalna procedura decyzyjna.

Bardzo możliwe bowiem zresztą, że nie będzie jednej uniwersalnej

procedury decyzyjnej. Zanalizuj tu, bo ładnie widać. Przykład z Orda.

"A decision procedure, on the other hand, is a practically applicable

method for deciding what to do. A decision procedure may take the form of

a precise sequence of steps or it may take the form of an intuitive

process that is difficult to articulate." Trudności byłyby z tym

inticyjnym procesem. Ciekawy, czy bezpośrednie zastosowanie zasady

użyteczności "powiedziałoby" nam, że procedura decyzyjna może przybrać te

dwie (i tylko te dwie?) formy.